Frjáls verslun - 01.02.1951, Blaðsíða 26

VILHJÁLMUR Þ. GÍSLASON:
VERZLUNARSKÓLINN
O G V. R.
Vlilli Verzlunarmannafélags Reykjavíkur og Verzl-
unarskólans hefur lengi verið vinátta og samstarf.
Stofnun skólans hafði vérið rædd „ár eftir ár“ í Verzl-
unarmannafélaginu, segir í fyrstu skólaskýrslunni.
Nefnd var sett í málið í félaginu og fyrir atbeina
hennar var haldinn sameiginlegur fundur Verzlunar-
inannafélagsins og Kaupmannafélagsins. Sú nefnd
kom sér saman um tillögur lil framkvæmda og up]>
úr þessu var Verzlunarskólinn stofnaður. „Það var
öllum þá ljóst orðið, að svo fjölmenn stétt manna
sem verzlunarstétt landsins , þyrfti að eiga kost á að
fá sérmenntun sína á sérstakri, fastri stofnun, og að
landssjóði bæri að styrkja slíka stofnun eins ríku-
lega að sínu leyti og aðrar sérfræðistofnanir fyrir
atvinnurekendur, svo sem skipstjórnarmenn, iðnaðar-
menn o. s. frv. Ferðir til að sækja verzlunarskóla
erlendis yrðu ávallt svo dýrar, að það gæti aldrei
orðið nema örfárra manna færi að leita þeirra úrræða.
Auk þess hafa slíkar utanfarir á mjög ungum aldri
reynzt íslenzkum námsmönnum misjafnlega hollar;
og loks þótti rétt vera, að í hverju landi væri tekið
sérstakt tillit til hags og ástands þar við kennsluna.“
Þetta er tekið úr greinargerð þeirra manna, sem stofn-
uðu skólann.
Stofnár hans er talið 1905. Þá byrjaði hann að
starfa á þeim grundvelli, sem síðan hefur verið byggt
á. Verzlunarkennslan er samt eldri og þá kennslu má
telja beinan undanfara Verzlunarskólans, ef ekki þátt
í sögu skólans sjálfs. Kennslan var þá að vísu óreglu-
leg og sto])ul, en námskeiðin, sem þá voru haldin,
virðast, að minnsta kosti öðru hvoru, beinlínis hafa
verið kölluð Verzlunarskóli. Áreiðanlegar og nægi-
Vilhjálmur Þ. Gíslason.
lega ítarlegar uj)plýsingar um þessa kennslu hafa ekki
enn fengist, en vitað er um ýmsa ágæta menn, sem
nutu þessarar kennslu. Það væri æskilegt, að þeir,
sem kunna skil á þessum málum eða hal'a sjálfir sótt
slíka kennslu, vildu sendá skólanum upplýsingar um
þetta, svo að þessi forsaga skólans geti komist fram
í dagsljósið með örugguin heimildum.
Verzlunarskólinn hlaut styrk frá Alþingi undir
eins 1905, en tók annars skólagjald af nemendum,
fyrst 10 kr. á ári, en svo 20 kr. Annars segir svo í
fyrstu skólaskýrslunni: „Nefndin hefði ekki treyst sér
til að halda skólanum uppi eða hyrja liann, ef hún
hefði ekki notið fjárstyrks frá verzlunarstéttinni og
haft vilyrði allmargra þingmanna um aukinn styrk
á næsta þingi.“ 1 fyrstu stjórn skólans sátu þeir D.
Thomsen, sem var formaður, Sighvatur Bjarnason,
B. H. Bjarnason, Jón Olafsson og Karl Nikulásson,
en skólastjóri var Ólafur G. Eyjólfsson.
Fyrsta árið voru í skólanum 47 nemendur, en ann-
að árið 71. Byrjað var á því að kenna íslenzku, ensku,
dönsku, þýzku, reikning og bókfærslu, en fljótlega
var bætt við verzlunarlöggjöf, viðskiptafræði og verzl-
unarlandafræði.
Verzlunarmannafélagið og Kaupmannafélagið lögðu
skólanum árlegan styrk fyrst framan af og einslakir
menn úr þeim lögðu honum einnig fé. Af slíkum
framlögum var stofr.aður húsbyggingarsjóður þegar
á þriðja ári og nemendur létu þá einnig til skarar
skríða og stofnuðu nemendasjóð vorið 1908. Verzl-
unarmannafélagið mun hafa lagl skólanum beinan
slyrk fyrslu árin, en í skýrslu skólastjórnarinnar 1911
—12, segir: „verzlunarmannafélagið hefur ekkert
stutt,“ en Kaupmannafélagið hélt enn um skeið áfram
lillögum sínum, 100—200 kr. á ári og 500 kr., þegar
kom fram á heimsstyrjaldarárin. Auk þess lögðu ein-
stakir kaupmenn fram fé, sem oft var meira; 1916—
26
FRJÁLS VjERZLUN