Frjáls verslun - 01.02.1951, Blaðsíða 31

starfsmenn höfðu þá fengið samþykkt Alþingis fyrir
greiðslu uppbótar er nam 20% á mánuði yfir 5 mán-
uði ársins 1949, en seinna var 6. mánuðinum bætt
við, og varð verzlunarfólk því nokkuð afski])t af þess-
um uppbótum. ef borið er saman við opinbera starfs-
menn. Árin 1948 og 1949 var launakjaranefnd V.R.
ski])uð þeim Adolf Björnssyni, form., Gyðu Halldórs-
dóttur, Björgúlfi Sigurðssyni, Pétri O. .Nikulássyni
og Bjarna Halldórssyni.
Núverandi launakjaranefnd hefur starfað síðan
síðla árs 1949. Hefur hún fengið því áorkað, að verzl-
unarfólk fær nú greiddar sömu uppbætur á laun sín
og oj)inberir starfsmenn. Um samninga þá' og samn-
ingaumleitanir sem þessi launakjaranefnd hefur haft
með höndum, er að finna allýtarlega greinargerð í
7.—8. hefti þessa blaðs 1950, og mun ég því ekki rekja
það nájiar hér. Það er þó rétt að geta þess, og mun
vera óhætt að fullyrða, að aldrsi hafi sanmingar geng-
ið eins erfiðlega eins og þeir sem núverandi launa-
kjaranefnd vann að — enda stóðu þeir yfir svo að
segja látlaust í 6 mánuði.
Ég hef nefn’t nöfn þeirra manna sem átt hafa sæti
í launakjaranefndunum, en tvö nöfn lief ég ekki gelið
um, en þau eru Guðjón Einargson, formaður V.R., og
Sveinbjörn Árnason, varaformaður V.R. Báðir þessir
menn hafa starfað með nefndunum, og hafa þeir hvor
um sig átt sinn drjúga þátt í giftusamlegu starfi nefnd-
anna. Þar sem formaður félagsins dvelst nú erlendis
sér til lækninga, þykist ég mega mæla fyrir munn
þeirra er að þessum málum hafa starfað af hálfu V.R.,
er ég flyt honum beztu þakkir fvrir drengilega og
einarða framgöngu í launamálum verzlunarfólks og
fyrir þá livöt sem hann liefur veitt meðlimum launa-
kjaranefndanna þegar að samningaborðinu hefur ver-
ið komið. Og þeim, sem brautryðjendastörfin unnu,
ber einnig að þakka alveg sérstaklega.
Þegar Verzlunarmananfélag Reykjavíkur fyllir nú
6. áratuginn, og þegar við þau tímamót er litið lil
baka yfir farinn veg í launa- og kjaramálum verzl-
unarfólks, verður ekki hjá því komist að staldra um
stund við sögu þessara mála síðustu 5 árin. Allt fram
til þess tíma má segja að ríkt liafi hið megnasta ski])it-
lagsleysi í þessum málum, og að launþegar í verzl-
unarstétt hafi verið langt aftur úr öðrum vinnandi
stéttum hvað snertir kauj) og kjör. Því hefur oft á
tíðum verið borið við, að orsökina til þess væri að
finna í því, að í V.R. væru samankomnir bæði vinnu-
veitendur og vinnuþiggjendur. Slíkar fullyrðingar
eru, þegar vel er að gætt, einskær misskilningur. Sam-
vinna vinnuþiggjenda og vinnuveitenda innan V.R.
síðastliðin 60 ár, er gott dæmi þess, að hægt er
að koma réttindamálum beggja aðila fram, ef
hugur beggja fylgir máli. Og það skal tekið fram
hér, að ýmsir atvinnurekendur innan V.R. liafa ekki
hvað sízt átt sinn þátt í að ná þeim árangri í launa-
og kjaramálum, sem ég hef hér getið um. Hinsvegar
með breyttum tíðaranda og aukinni félagslegri og
stéttarlegri þróun, hlýtur sú spurning að vakna. hvort
ekki sé rétt og tímabært orðið, að launþegar í verzl-
unarstétt myndi sín eigin, sjálfstæðu samtök — ekki
til höfuðs atvinnurekendum, heldur til þess að efla
samtakamátt stéttarinnar í heild. Þessu máli hefur
nokkuð verið hreyft innan V.R. og starfar nú nefnd
manna sem á að gera tillögur j)ar að lútandi. Yfir-
leitt er sú skoðun ríkjandi, að launþegar í verzlunar-
stétt eigi að hafa sín sjálfstæðu félög og að slík félög
eigi að mynda eitt allsherjar verzlunarmannasamband.
Eins og ég hef skýrt frá hér að framan, var á sínum
tíma stofnað Samband Verzlunarmannafélaga lslands,
en það lognaðist fljótt út af. Ástæðan fyrir j)ví var
vafalaust sú, að félagslegur og stéttarlegur þroski verzl-
unarfólks var ekki eins langt á veg kominn og nú er.
Það er trúa mín, að launþegafélag verzlunarfólks hér
í bænum og samband slíkra félaga um allt landið, geti
fengið miklu áorkað — ekki eingÖngu í launa- og
kjaramálum verzlunarfólks heldur einnig í ýmsum
J>eim málum er verzlunarstéttina í heild varðar, og
geti þá um leið unnið að skipulögðu umbótastarfi
lil hagsbóta fyrir land og lýð. Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur getur eftir sem áður, þrátt fyrir sinn 60
ára aldur, haft ákveðnu hlutverki að gegna. Það
á að vera sameiginlegur vettvangur kaupsýslumanna
og verzlunarfólks. Það á að halda uþpi göfugu menn-
ingar- og félagslífi. Það á að vera vakandi yfir tilveru
beggja — vinnuveitenda og vinnuþiggjenda, og stuðla
að aukinni og bætlri samvinnu |)eirra á milli. Á þess-
um tímamótum í sögu Verzlunarmannafélags Reykja-
víkur stendur j)að á mikilvægum krossgötum — en j)að
hefur gerl það fyrr og jafnan haft greiðfæra leið á
eftir. Megi svo einnig verða nú, j)egar það byrjar
7. áratug ævi sinnar.
Ég vil svo ljúka þessum orðum með þakklæti til
allra þeirra manna, isem á undanförnum árum hafa
rutt okkur hinum yngri mönnum í félaginu brautina,
sérstaklega ])ó hvað snertir launakjaramál félags-
manna og vænti ég þess að hér eftir sem hingað til
megi velvild og skilningur jafnan sitja í fyrirrúmi
þegar atvinnurekendur og launþegar ræðast við um
j)essi mál — á hvað’a vettvangi svo sem j)að verður.
FRJÁLS VERZLUN
31