Frjáls verslun - 01.08.1951, Blaðsíða 18

DAVID ECCLES, M. P.:
Leiðin
úr
ógöngunum
David Eccles hefur verið bingmaður fyrir Chipp-
enham-kjördæmi í Enftlandi frá því árið 1943.
Hann er í fremstu röð ynftri þinftmanna brezka
íhaldsflokksins oft sérfræðinftur í efnahaftsmál-
um. Hin lausiefta þýdda ftrein hans, sem hér fer
á eftir, miðast einftönftu við enska staðhætti, en
enftu að síður má ýmisleftt af henni læra, sé hún
heimfærð upp á íslenzkar aðstæður.
Síðasta þing er einstakt í sinni röð. Öldum saman
hefur það verið frumskylda sérhvers brezks þing-
manns að hafa gætur á sköttunum og sjá um, að þegn-
arnir fengju eitthvað fyrir peningana, hæfilega þjón-
ustu fyrir skattgreiðslur sínar. Það er því nú í fvrsta
skipti í sögunni, sem þingmeirihlutinn kærir sig koll-
óttan um, hve miklu er eytt. Þetta hefur auðvitað sín-
ar eðlilegu orsakir. Árum saman hafa sósíalistar sagt,
að þeir ríku væru of ríkir og væru því réttir til að
borga kostnaðinn af sósíalismanum. Þetta hljómaði
ágætlega. Þeir unnu kosningarnar, og svo fylgdu fram-
kvæmdirnar. En þær fóru hara ekki eftir áætlun.
Ófriðurinn hafði gert Bretland að fátæku landi, og
sósíalisminn með öllum sínum ríkisrekstri varð svo
dýr, að þeir ríku gátu ekki borgað brúsann, svo að
megin hyrðarnar lentu á bökum hinna almennu skatt-
þegna. Fyrir almenning hefur þetta þýtt minna fé til
eyðslu og hækkandi verð á flestum vörum.
En hvaða tengsli eru yfirleitt milli framfærslukostn-
aðar almennings og kostnaðarins af sósíalismanum?
Því er fljót svarað. Það eru skatlarnir. Kostnaðinn af
sósíalismanum, ríkisrekstrinum og tryggingunum verð-
ur að greiða með beinum og óbeinum sköttum. Ef
óbeinu skattarnir, tollarnir á lífsnauðsynjum hækka,
þá kemst húsmóðirin ekki lengur af með heimilispen-
ingana, og þegar heimilisfaðirinn sér það, vill hann
fá kauphækkun. Ef kaupið hækkar í Bretlandi, en ekki
annarsstaðar, þá verður erfitt að selja brezkar útflutn-
ingsvörur, og markaðirnir tapast. Það er þetta, sem
hefur verið að gerast í Bretlandi.
Svo eru það beinu skattarnir. Þeirra áhrif eru sízt
minni á dýrtíðina og atvinnulífið yfirleitt. Ef skatt-
arnir eru orðnir jafn háir og í Bretlandi, 9 shillingar
úr hverju sterlingspundi eru innheimtir sem beinn
tekjuskattur, þá hættir fólkið að vilja leggja á sig
mikla vinnu. En minni vinna þýðir verri lífskjör fyr-
ir þjóðina. Sömu áhrif hefur það, þegar fólkið hættir
að spara, en það hlýtur einnig að leiða af háum skött-
um. Þjóð, sem sparar ekki, getur ekki endurnýjað
skipaflota sinn, járnbrautir eða verksmiðjur. En
spariféð kemur líka frá fyrirtækjum, sem gefa arð.
Ef skattar á fyrirtækjum eru of háir, minnkar það,
sem þau geta lagt lil hliðar til framleiðsluaukningar,
og þau hafa minni möguleika lil þess að greiða hærri
laun. Háir skattar neyða fyrirtækin til þess að hækka
verð á vörum sínum, og það eykur dýrtíðina.
Ef framleiðislan á að aukast og lífskjörin að batna,
þarf sparnað. Skattarnir hindra sparnaðinn, og eyðsla
ríkisstjórnarinnar eykur dýrtíðina. Sósíalistarnir segja
þegnunum, að þeir fái andvirði skalta sinna í trygg-
ingarlöggjöfinni. En trúir nokkur maður því?
Skattar, sem knýja til kauphækkana, auka dýrtíð-
ina og hindra útflutningsverzlunina. Enn verra verður
svo ástandið á því sviði, þegar allt er keyrt í viðjar
áætlunarbúskaparins. Áætlunarbúskaj)urinn frystir
fyrirtækin í því formi, sem þau voru upphaflega, og
kemur í veg fyrir allar framfarir. Sósíalistar segja,
að framleiðslan hafi aukizt svo og svo mikið. Ég er
á annarri skoðun. Það eru nú tveim milljónum íleiri
verkamenn í vinnu en fyrir stríð. Ef við tökum svo
með í reikninginn allar vélarnar, sem við höfum feng-
ið með aðstoð Bandaríkjanna, og nýjar vinnsluaðferð-
ir, sem við höfum lært af þeim, þá sjáum við, að af-
köstin á mann, eru nú þrátt fyrir allt sáralitlu meiri
en þau voru 1938.
En hvað á að taka til hragðs? Auka framleiðsluna.
Það segja allir flokkar, en það er ekki nóg að segja
það, með því einu aukum við framleiðsluna ekki. Það
þarf að gera fólkinu ljóst, að með aukinni framleiðslu
heri það meira úr bítum, og það gerir það því aðeins,
að við lækkum skattana og þá um leið dýrtíðina. Ekki
einungis tekjukatta einstaklinganna, heldur einnig
skatta á fyrirtækjum. Við íhaldsmenn skömmumst
okkar ekkert fyrir að segja, að við séum með gróðan-
um. Ideilbrigð hagnaðarvon og trú á viðskipta- og
athafnafrelsi geta gert kraftaverk á sviði atvinnulífs-
ins. Við viljum draga úr eyðslu og lækka skatta. með
því munum við spara fé yðar og bjarga heiðri lands-
ins.
110
FRJÁLS VERZLUN