Frjáls verslun - 01.08.1951, Blaðsíða 20

Brezka leyniþjónustan leitaði aðstoðar lögreglunnar
í tveim heimsálfum við að hafa upp á MacLean og
Burgess. í Frakklandi, Þýzkalandi, Italíu, Spáni,
Skandinavíu, Egyptalandi, Tyrklandi og á Malta var
reynt að komast á slóð þeirra, en að meslu án árang-
urs. Einu fréttirnar, sem fóru af ferðum þeirra voru
þær, að bílstjóri í St. Malo, hafði ekið tveim mönn-
um, sem samkvæmt lýsingu gátu hafa verið hinir
horfnu embættismenn. Þeir höfðu beðið hann að aka
sér eins hratt og mögulegt væri til Rennes og höfðu
greitt honum 5000 franka fyrir. Þaðan höfðu þeir
haldið með lestinni til Parísar, en þar hafði énginn
séð þá.
Samtímis því að 15.000 lögregluþjónar og leyni-
lögreglumenn héldu áfram þessari umfangsmestu
mannleit, sem sögur fara af, gaf brezka utanríkisþjón-
ustan 7. júní út fréttatilkynningu, þar sem sagt var
frá því, að MacLean og Burgess hefði í leyfisleysi tek-
ið sér frí og hefði þeim því báðum verið vikið frá
störfum. En brátt var ekki lengur hægt að þagga nið-
ur orðróminn um mannahvarfið, því að kona MacLean
fékk skeyti frá honum frá París og samdægurs fékk
móðir Burgess skeyti frá syni sínum í Róm. Skeyti
MacLeans hljóðaði þannig: „Þykir leitt að ég þurfi
fyrirvaralaust að fara í ferðalag. Líður vel. Vertu ekki
óróleg. Elska þig, hættu ekki að elska mig. Donald.“
Burgess símaði móður sinni að hann hefði í hyggju
að dvelja í löngu sumarfríi við Miðjarðarhafið.
Utanríkisráðuneytið vildi ekki festa trúnað á að
skeytin væru frá viðkomandi mönnum fvrr en gengið
hefði verið úr skugga um, að þeir hefðu raunverulega
sent þau. Rithandarsérfræðingar staðfestu, að skeytin
hefðu ekki verið send af tilgreindum mönnum og
sennilega ekki af Englendingum. sökum þess að mörg
orðin voru rangt stöfuð.
Nú komst hvarfið í Iiámæli og allskonar getgátur
komust á kreik. Utanríkisráðuneytið tilkynnti að vísu,
að hvorugur hinna horfnu manna hefðu verið komm-
únistar og að engin þýðingarmikil skjöl hefðu horfið.
En almenningur lagði ekki trúnað á þetta ,til þess
voru atómnjósnir Klaus Fuchs og flótti Bruno Ponte-
corvos til Rússlands í of fersku minni. — Vinir hinna
horfnu embættismanna þvertóku fyrir að þeir gætu
hafa gerzt landráðamenn. Menn viðurkenndu að vísu,
að þeir, sérílagi Burgess, væru nákunnugir ritum Len-
ins og Stalins og utanríkismálum Rússa, en það til-
heyrði starfi þeirra og þyrfti ekki að gera þá stjórn-
málalega tortryggilega.
Loks komst málið á dagskrá í neðri deild brezka
þingsins. Morrison utanríkisráðherra svaraði árásum
stjórnarandstöðunnar um losaralega meðferð trúnaðar-
MacLean Guy de Moncy Burgess
mála í utanríkisþjónustunni, en leiddi hjá sér að svara
öllum nærgöngulum spurningum, sem áhrif gátu haft
í utanríkismálum. Duncan Sandy, tengdasonur Chur-
chilI'=, lýsti því yfir, að árið 1946, þegar Burgess varð
einkaritari MacNeiIs, hafi hann verið mjög hlyntur
kommúnistum. Stjórnarsinnar neituðu þessu með öllu.
Engu að síður sendi brezka stjórnin Percy Sillitoe
yfirmann leyniþjónustunnar til Washington til þess að
ráðfæra sig við Edgar Hoover aðalstjórnanda banda-
rísku öryggisþjónustunnar. Var látið heita, að hann
ætti að kynna sér ráðstafanir Bandaríkjamanna til þess
að hindra gagnnjósnir, en almennt er talið að erindið
hafi verið miklu alvarlegra eðlis.
Ti 1 þessa hefur fjögra mánaða þrotlaus leit engan
árangur borið og því er með öllu óljóst hver.t tilefni
hvarfsins hefur verið. Ollum ber þó saman um, að ef
um liðhlaup hefur verið að ræða gæti það haft hinar
verstu afleiðingar, og það enda þótt flóttamennirnir
hefðu ekki tekið nein þýðingarmikil skjöl með sér, þvi
að margra ára þátttaka þeirra í ráðstefnum, samning
um og samvinnu Breta og Bandaríkjamanna, myndi
gera þeim fært að miðla Rússum þekkingu um þau
mál, sem væri þeim ómetanleg, ekki sízt einmitt á
því augnabliki, sem hvarfið átti sér stað, þ. e. a. s. á
þeim tíma þegar Parísar-ráðstefnan stóð yfir, verið
var að undirbúa friðarsamninga við Japani, Kóreu-
styrjöldin í algleymingi og eldur í olíunni í Iran.
Hver svo sem ástæðan lil hvarfsins hefur verið og
hvort sem sú leyndardómsfulla gáta verður nokkurn-
tíma leyst, hefur það haft mjög óheillavænleg áhrif
fyrir utanríkisstefnu Breta og samvinnu þeirra við
aðrar þjóðir, því að það hefur vakið tortryggni. Utan-
ríkisráðuneytið brezka hefur í friði og stríði verið tal-
in algerlega örugg stofnun; þar væru leyndarmál þjóð-
anna tryggilega geymd og ekkert læki út og enginn
112
FRJÁLS VERZLUN