Frjáls verslun - 01.10.1951, Blaðsíða 6

Frá Rotterdam: Ráðhús o«: pósthús borgarinnar.
ar, nema þeim sem undir slíku búa, hve miklir örðug-
leikar skapast fyrir margmenna J)jóð í litlu landi, þeg-
ar hún missir hlunnindi auðugra nýlendna og verð-
ur allt í einu að breyta um búskaparlag eins og kem-
ur til dæmis fram í því, þegar Hollendingar ieita á-
kaft eftir viðskiptum við Island, sem þeir ekkert liafa
sinnt um tvær aldir, en slíkt er auövitað ekki nema
eitt dæmi af mörgum. Það fer auðvitað ekki hjá því,
að sú bylting, sem missir nýlendanna leiðir af sér,
setur á margan hátt svip á kjör landsmanna, og ein-
mitt nú eiga Hollendingar við marga byrjunarörðug-
leika að etja.
★
Það er ekki „langt á milli bæja“ í Hollandi og fljót-
legt að heimsækja borgir þeirra og fá dálitla sýn yfir
svip landsins. Það er ekki hægt að segja, að nú beri
mikið á eyðileggingum í borgunum. Þó er Rotterdam
þar undanskilin, en miöhluti hennar var lagður í rúst.
Hollendingar lögðu mikið kapp á endurreisn hennar,
þegar eftir lok stríðsins og sýnist nýbyggingum þar
vel á veg komið. Menn gerðu sér vonir um, að Rolter-
dam gæti að verulegu leyti tekið að sér hlutverk Ham-
borgar sem innflutningshöfn, en efasamt þykir að þær
vonir rætist.
Þegar Hollendingar minntust í mín evru á eyðilegg-
ingar af völdum styrjaldarinnar, þótti þeim sárast þeg-
ar Þjóðverjar í vikunni fyrir uppgjöfina sprengdu
stíflugarð, sem verndaði svæði sem þurrkað hafði ver-
ið upp eftir margra ára strit. Vatnið eyðilagði allar
byggingar og ræktun, en á svæðinu var nýlega búið
að byggja reisulega búgarða. Vatnið fyllti hú in og
það tók nokkur ár að þurrka svæðið aftur. Ifollend-
ingum þótti þetta því sárara, sem tilgangsleysi slíkra
skcmmdarverka var augljóst. Baráttan við valnið er
annars víðast hvar mjög áberandi, en það er sá þáttur
náttúrunnar, sem Hollendingar eiga í mestum átökum
við. Landið er sundurskorið af vatnsveituskurðum, en
vatninu er dælt út í Norðursjó, þar sem ekki er næg-
ur vatnshalli. Gömlu vindmyllurnar, sem víða voru
notaðar til að dæla vatninu, eru nú mjög horfnar, en
rafmagn notað i staðinn. Á styrjaldarárunum brutu
land menn myllurnar niður til eldiviðar, og-setja þær
nú óvíða svip á landslagið, eins og verið hafði áður.
★
Það er gömul íslenzk speki að
lítilla sanda,
lítilla sæva,
lítil eru geð guma.
Ekki trúi ég að þetta geti heimfaírst á Hollendinga,
því að þó land þeirra sé ekki stórbrotið eiga þeir sögu
á borð við ýms „stórveldi“, og hvergi er nokkurn kot-
ungsbrag að sjá á mönnum eða mannvirkjum. Rétt er
það, að ekki hafa Hollendingar fjallasýn, en þeir
halda sér j)á því betur við jörðina. Þó er eins og það
liggi í mönnum að vilja hafa fyrir augunum eitthvað,
sem gnæfir yfir og unt er að nota til útsýnis yfir
byggðina. Eg kom til manns, sem bjó í litlu sveita-
þorpi. Ekki var þar nema ein gata mcð tilhevrandi
vatnssíki, en gatan var líka löng. Bændurnir áttu svo
lönd sitt hvoru megin götunnar og áttu ýmsar búvél-
ar í sameiningu. Þe-si maður benti mér á, })ar sem við
stóðum í stofu hans, að sjá mætti í góðu skyggni 8
kirkjuturna út um gluggann. Var hann mjög ánægður
yfir þessari útsýnisbót, enda var ekkert nema sléttu
að sjá, svo langt, sem augað eygði og nokkrar húsa-
þyrpingar á við og dreif í fjarska.
En þó ekki sé mikið að sjá í Hollandi af fögrum
náttúrufyrirbærum. er jiví meira af mörgu skemmti-
KornvörukaunliöUin í Schiedam. Bor^in er miðstöð hollenzka
brutfgiðnaðariiis o£ eru starfandi um 70 brugghús í borginni.
130
FRJÁLS VERZLUN