Frjáls verslun - 01.10.1951, Blaðsíða 17

Brautryðjendur stóriðjunnar:
Sir Charles Colston
Verksmiðjur eru sjaldan fagrar byggingar. Það eru
afbrigði frá þeirri reglu. — Þegar ekið er frá London
til flugvallarins í Northolt, leið, sem margur Islend-
ingur mun liafa farið á síðari árum, getur að líta
óvenjufagra verksmiðjubyggingu. Þetta er ein af Hoov-
er-verksmiðjunum. Bygging þessi ber svipmót höfund-
ar síns, forstjóra fyrirtækisins, Sir Charles Colston.
Hún er stílhrein, smekkleg, hagkvæm, og af henni staf-
ar blæ framtaks og starfsgleði.
Ef til vill leikur einhverjum forvitni á að vila nokk-
ur deili á manninum, sem lét reisa þessa verksmiðju
og raunar margar fleiri. — Saga Colstons er gamla
sagan, sem be'tur fer er alltaf ný, sagan af drengnum,
sem vann sig sjálfur úr litlum efnum í álnir og síðar
til vegs og virðingar. Þannig var því farið um Edison,
Ford og marga fleiri brautryðjendur stóriðjunnar. —
Flestir kannast við þau ævintýri, en ýmsir hafa hald-
ið, að þau gerðust ekki á vorum dögum, en það er á
annan veg, slík ævintýri eiga sér enn stað hvarvelna
þar, sem frjálst atvinnulíf opna'r hæfileikamönnunum
leiðirnar. Þessi er einn meginn kostur hins frjálsa at-
vinnulífs.
Charles Colston er fæddur árið 1891 í litlu þorpi í
grennd við London. Faðir hans var kennari ’við þorps-
skólann. Faðir hans innrætti honum ungum það
siðalögmál, að laun skyldi miða við verðleika og end-
urgjald við afköst. í heimsstyrjöldinni fyrri mótuðust
forustuhæfileikar Colstons. Hann var í verkfraiðideild
hersins óg tók 'þátt í landgöngunni við Dardanella-
sund. orustunni við Gallipoli og víðar og gat sér slíkt
orð, að hans var getið í hinum opinberu hernaðartil-
kynningum. Hann var og sæmdur heiðursmerkjum fyr-
ir framgöngu sína. Síðar varð hann liðsforingi og tók
Iþát-t í hernaðaraðgerðum í Frakklandi, Belgíu og Italíu.
Að ófriðnum loknum biðu hans þó mikilvægari störf.
Árið 1919 stofnaði hann Hoover-fyrirtækið í Bretlandi.
Það fór ekki hátt um það í fyrstu. Starfsmenn hans voru
IMi
aðeins fimm. — F.n smám saman óx því fiskur um
hrygg, og skömmu eftir 1930 reisti hann hina veg-
legu verksmiðju, sem áður getur. Og nú hófst hin öra
útþensla. Hver verksmiðjan var reist af annarri, og
framleiddu þær ýmist rafmagnsmótora eða heimilis-
tæki, einkum ryksugur. Öran vöxt fyrirtækisins þakk-
ar Colston aðallega því, hversu góð samvinna er
um stjórn fyrirtækisins og náið samband milli
hinna mörgu deilda þess og svo hinu, að hverjum
starfsmanni er goldið kaup eftir verðleikum og afköst-
um.
í síðari ófriðnum voru Colston fengin ný verkefni.
Bretland þarfnaðist þá skipulagshæfileika forustu-
manna iðnaðarins. Hoover-verksmiðjurnar hófu þá all-
ar, 17 að tölu, framleiðslu til hernaðarþarfa. Var þá
varla nokkur tegund brezkra hernaðartækja, sem ekki
var í einhver hlutur frá Hooververksmiðjunum. Auk
þess fól brezka ríkisstjórnin Colston vfirstjórn ber-
gagnaframleiðslunnar í London og Suð-Austur-Bret-
landi. Er friður komst á, tók Colston til óspilltra mál-
anna að nýju við eflingu fyrirtækis síns. Reisti hann
nýjar verksmiðjur, einkum í þeim héruðum, þar sem
atvinnuleysi var, t. d. Wales, og hóf framleiðslu á nýj-
um vörutegundum, svo sem þvottavélum og bónvélum.
Sameinkenni á allri framleiðslu hans voru mikil gæði
miðuð við hóflegt verðlag. Hann vildi ná til almenn-
ings og geta keppt við hina ódýru amerísku fjölda-
framleiðslu. Þetta hefur tekizt, og því hefur litla fyr-
irtækið. sem stofnað var fyrir röskum þrjátíu árum, nú
um 11.000 starfsmenn í þjónustu sinni og umboðsmenn
í 66 löndum. Þannig varð framleiðslan á smáum heim-
ilisvélura að stóriðju, vegna þess að verð þeirra var
FRJÁLS VERZLUN
141