Frjáls verslun - 01.04.1954, Side 1

16. ÁRG. 3.-4. HEFTI — 1954.
Frelsi fagnað
Tíu ór eru liðin, síðan stofnað var sjálfstætt lýð-
veldi á Islandi og þjóðin varð á ný frjáls og full-
valda. Einn tugur ára er stutt skeið í sögu þjóðar
og erfitt úr nánd að fella um það dóm, hvernig
farnazt hefur að leysa vandamál líðandi stundar.
Hlutverk dómarans bíður komandi kynslóða, sem
eiga að skera upp það, sem nú hefur verið sáð
til. Þeirri staðreynd verður þó vart haggað, að
fólkinu í landinu líður nú yfirleitt vel, svo að fáir
munu þeir vera, er deila vildu heldur hlut við aðr-
ar þjóðir. Hlutfallslega meiri atvinna og tekjujöfn-
un mun vera hér á landi en annars staðar, gnægt-
ir matvæla og fatnaðar eru fyrir hendi, en naum-
astur er húsakosturinn, og munum við þó ekki
verr settir í þeim efnum en aðrar þjóðir. Að veru-
legu leyti er velgengnin afrakstur síðustu tíu ár-
anna, fengins frelsis og vaxandi áræðis, þótt eldri
þræðir og yngri örlög eigi þar og hlut að máli.
Efnaleg velmegun skiptir miklu, en það er fleira,
sem ræður hamingju þjóðar, og ber þá fyrst að
nefna frelsið sjálft, frelsi út á við gagnvart öðrum
þjóðum, frelsi inn á við til athafna, andlegt frelsi
og efnalegt.
Minningarhátíð hvers áfanga í sögu hins sjálf-
stæða, íslenzka lýðveldis á því fyrst og fremst að
vera helguð frelsinu. Við eigum að minnast eigin
frelsisbaráttu og muna eftir þeim meðbræðrum
okkar í öðrum þjóðlöndum, sem hnepptir í fjötra
svartra veggja kaldrar kúgunar, þrá frelsið af öllu
hjarta. Það ætti ekki að þurfa að brýna fyrir ís-
lendingum gildi frelsisins, því svo mjög er frelsis-
þráin hverjum einstaklingi í blóð borin, að kalla
má hana lífsþörf þjóðarinnar. Þó er það ekki að
bera í bakkafullan lækinn, að á það sé minnzt,
að frelsið er ekki einungis frelsi frá kúgun, ofbeldi,
örbirgð og ofstjórn, heldur fyrst og fremst jákvæð
hugsjón, sem gerir kröfu til þess, að við af frjáls-
um vilja játumst undir vissar kvaðir samfélagsins,
svo að tryggt sé jafnrétti annarra þegna til þess
að njóta einnig síns frelsis.
Það þarf þrek til þess að heyja frelsisbaráttu,
en það þarf þroska til þess að njóta frelsisins.
Gengnir ættliðir höfðu til að bera þreklundina,
okkar er að sýna þroskann. Við þurfum að læra
að meta frelsið, efla viljann til þess að varðveita
það og sýna kunnáttu í að tryggja það. Tíu ára
frelsishátíð íslenzka lýðveldisins verður bezt helg-
uð því hugarfari allrar þjóðarinnar, að hver og
einn geri sér ljóst, að aðeins með sjálfsaga, virð-
ingu fyrir samfélaginu og góðvild til náungans
byggjum við bjarta framtíð í farsælu, frjálsu, full-
valda þjóðfélagi.