Frjáls verslun - 01.10.1971, Blaðsíða 29

Að mínu áliti kemur ekki til
greina fyrir íslendinga að
standa algerlega utan við hið
stækkaða Efnahagsbandalag.
Þrátt fyrir hin miklu viðskipti
okkar við Bandaríkin (svo og
Austur-Evrópulöndin), er út-
víkkað EBE aðalviðskiptasvæði
okkar. Með því að sitja hjá,
værum við í reynd að hafna
kostum hinnar alþjóðlegu
verkaskiptingar að verulegu
leyti og taka á okkur aukakostn-
að við að klífa tollmúra — of-
an á flutningskostnað til við-
komandi landa. Þá yrði einnig
dregið úr samkeppni á heima-
markaði (nema við afnæmum
tollana upp á eigin spýtur) og
þar með fengju íyrirtækin slak-
ara aðhald um verðlag, fram-
leiðni og vöruvöndun. Auk þess
yrði frekari iðnvæðingu lands-
ins stefnt í voða, bæði vegna
þess að hagkvæmara gæti orð-
ið að vinna úr íslenzku hráefni,
eða undir íslenzku vörumerki,
innan tollmúranna og vegna
þess að erlent fjármagn myndi
síður leita til landsins. Að öðru
jöfnu yrði hagkvæmara að
stunda framleiðslu á sjálfu
markaðssvæðinu, eða í landi,
sem hefði fríverzlunarsamning
við bandalagið. Einnig yrði að
horfast í augu við þann mögu-
leika, að breyting kynni að
verða á hinni tiltölulega frjáls-
legu afstöðu EBE til tollfrjáls
innflutnings á fiskafurðum við
inngöngu annarra fiskveiði-
þjóða í bandalagið.
Hins vegar ber að hafa i
huga, að ýmsar reglur um svæð-
isupprunavöru og samansafn-
aða verðmætasköpun hafa í för
með sér, að lönd sem hafa frí-
verzlunarsamning við banda-
lagið verða, eins og EBE-löndin
sjálf, að greiða innflutningstoll
af ýmsum hráefnum, sem koma
frá löndum utan markaðssvæð-
isins. Mikilvægt atriði að þessu
leyti. sem samið var um við
Breta, var um toll á súráli.
Samið var um, að innflutningur
súráls til Bretlands yrði toll-
frjáls til 1. janúar 1976. Árið
1976 hækkar hann í 2,75% og
um mitt ár 1977 í 5,5%. sem
er hinn sameiginlegi ytri tollur
EBE á súráli.
Þar sem full aðild íslendinga
er ekki til umræðu, er ástæðu-
laust að gera hér grein fyrir
stefnu EBE á einstökum svið-
um, nema í sjávarútvegsmál-
um, en nýlega hefur verið lát
ið að því liggja, að útfærsla
landhelginnar gæti haft áhrif
á samninga okkar við banda-
lagið. Óvitað er. hve mikil al-
vara er á bak við þessi ummæli,
en við hljótum að vona, að
þetta nýja atriði í samningavið-
ræðunum hafi ekki truflandi
áhrif á gang mála.
Samkvæmt Rómarsáttmálan-
um skal stefnt að því,
að efla fiskveiðarnar,
að tryggja sjómönnum viðun-
andi lífskjör,
að tryggja stöðugt verðlag á
fiskmörkuðum,
að tryggja nægjanlegt framboð,
að tryggja neytendum sann-
gjarnt verðlag.
Framkvæmdanefndin lagði
árið 1966 fram drög að sjávar-
útvegsstefnu bandalagsins. Þau
breyttust nokkuð í meðförum,
og árið 1970 samþykkti ráð
bandalagsins mikilvægar tillög-
ur um steínuna í sjávarútvegs-
málum. einkum um landhelgi,
stofnun og rekstur fyrirtækja,
rétt til fiskveiða og um verð-
myndun á fiskmörkuðum.
í aðalatriðum var kveðið svo
á um, að öll ríki bandalagsins
skyldu hafa sömu réttindi til
fiskveiða innan landhelgi og'
lögsögu hvers annars, Þó mætti
gera undantekningu frá þessari
meginreglu til fimm ára, ef í
hlut ætti strandríki, þar sem
fiskveiðar væru mikilvæg at-
vinnugrein. Þá eru ákvæði til
verndunar fiskstofnunum, ef
eitthvert ríki lætur undir höfuð
leggjast að gera nauðsynlegar
ráðstafanir í þeim efnum.
í aðalatriðum virðist sjávar-
útvegsstefna bandalagsins
henta ágætlega, þar sem lítið
sem ekkert fiskast, en á hana
hlaut að reyna. þegar fiskveiði-
þjóðir á borð við Breta og Norð-
menn sóttu um aðild. Sem
kunnugt er, sóttu Norðmenn
um aðild á þeim grundvelli, að
þeir einir hefðu rétt til fisk-
veiða innan þeirra landhelgi,
sem búsetu hefðu í Noregi. Ekki
hefur enn verið úr því skorið,
hvort að þessu verður gengið
af hálfu EBE.
Helztu ákvæði um verðmynd-
un á markaðnum lúta að því,
að komið verði á stofn samtök-
um framleiðenda, sem geti tak-
markað framleiðslu og sölu
meðlima sinna, ráðstafað aflan-
um til ákveðinna nota, eða
beint skipunum til tiltekinna
hafna. Sérstök ákvæði eru um
verðlagsíhlutun, sem eru allmis-
munandi eftir fisktegundum og
vöruflokkum. í aðalatriðum
grundvallast verðlagsíhlutunin
á svonefndum viðmiðunarverði,
sem ráð bandalagsins ákveður.
Þá skal óleyfilegt að selja und-
ir svokölluðu afturköllunar-
verði, sem framkvæmdanefnd-
in ákveður hverju sinni. Það
magn, sem þannig er dregið til
baka (verður óselt) skal sett í
fiskimjölsverksmiðjur til
vinnslu, eða ráðstafað með ein-
hverjum öðrum hætti, sem ekki
hefur truflandi áhrif á venju-
legt framboð á markaðnum.
Þess má geta, að ákvæðin eru
að mörgu leyti óljós og þurfa
nákvæma yfirferð, eins og
Norðmenn hafa bent á.
Þess má geta, að Islendingar
eru ásamt fleiri EFTA-ríkjum
aðilar að samkomulagi um lág-
marksverð við sölu freðíisks í
Bretlandi. Einnig hafa íslend-
ingar tekið þátt í svonefndu
S.A.G.-kerfi við landanir í Vest-
ur-Þýzkalandi. Á það mun hins
vegar vart reyna í samninga-
viðræðunum við EBE, hvort
bandalagið teldi það verðmynd-
arkerfi sjávarvara. sem er við
lýði hér innanlands, samrýmast
stefnu bandalagsins, þar sem
við sækjum ekki um aðild, held-
ur fríverzlunarsamning. Því er
ástæðulaust að ræða hér ýmis
mikilvæg atriði, sem á mundi
reyna við fulla aðild að Efna-
hagsbandalaginu.
FRJÁLS VERZLUN
YFIRGRIPSMIKILL FRÓÐLEIKUR UM ÞAÐ SEM
SNERTIR YÐUR DAG HVERN.
ÁSKRIFTARSlMI 82300
FV 10 1971
29