Frjáls verslun - 01.10.1971, Blaðsíða 45

Þessar hugmyndir rannsóknar-
manna eru engin „patentlausn“,
fremur en aðrar tillögur um
þessi mál, og það er vandséð,
hvaða umboð rannsóknarmenn-
irnir hafa til þessa þvergirð-
ingsháttar. Þeim var lengi vel
vorkunn, vegna þess, að um
skeið virtist sem silkihúfur
Rannsóknarráðs væru aðalóvin-
ur rannsóknarmanna.
En því verður ekki lengur
haldið fram, enda orðið öllum
augljóst, að persónuleg viðhorf,
óvild og sérgæzka ráða tals-
vert ferðinni í endurskoðunar-
starfi einkum annars þeirra
fulltrúa, sem rannsóknarmenn
hafa valið sem fulltrúa sinn.
Það er raunar ekki einleikið,
að hver einasta nefnd, sem
bessi fulltrúi rannsóknarmanna,
Þorvaldur Búason eðlisfræð-
ingur, hefur setið í á undan-
förnum árum, hefur annað
hvort orðið óstarfhæf um lengri
eða skemmri tíma, klofnað eða
hreinlega leystst upp, vegna
einstrengingslegrar afstöðu
hans. Þá er jafnaugljóst, að
Magnús Magnússon prófessor
er gjörsamlega ófær um að
gegna hlutverki formanns
framkvæmdanefndar Rann-
sóknarráðs ríkisins. Honum er
ósvnt um að bera fram hags-
munamál stéttarbræðra sinna
af þeirri einurð, sem nauðsyn-
leg er, og um stjórn hans og
viðhorf til starfsmanna á þeirri
stofnun, er hann hefur yfir-
stiórn á, Raunvísindastofnun
Háskólans, er það eitt að segja,
að hún er á köflum niðurlægj-
andi fyrir starfsfólkið. Launa-
mál hafa verið með viðkvæm-
ustu hagsmunamálum rann-
sóknarmanna. Þeir hafa orðið
að afla sér aukavinnu til að
draga fram lífið og greiða
námsskuldir. Hins vegar hefur
mikið skort á, að forstöðumað-
ur Raunvísindastofnunarinnar
gætti hagsmuna starfsmanna,
að því er launamálin varðar,
og sennilegt, að það hafi bein-
línis bitnað á starfsemi stofn-
unar hans. Að minnsta kosti
verður það naumast þakkað
forstöðumanninum, að hæfni
innan stofnunar hans hefur
ekki minnkað til muna.
STEFNULEYSI
Það hefði átt að verða ein-
hver trygging fyrir stefnumót-
andi starfi Rannsóknarráðs rík-
isins, að þáverandi mennta-
málaráðherra, Gylfi Þ. Gísla-
scn, sat í formannssæti í ráð-
inu. Hjá ráðherranum fóru
saman áhrif í ríkisstjórninni,
pólitísk völd á þingi, möguleik-
ar til að skapa heildaryfirsýn
yfir rannsóknarmálin og sæmi-
lega heildarstefnu. Hins vegar
skorti verulega á þetta atriði.
Það var eflaust nærandi fyrir
Gylfa Þ. Gíslason að sitja yfir
fínu ráði með fínt nafn, en
óhollt fyrir rannsóknarmálin.
Þá væri ástæða til að ræða
afstöðu einstakra forstjóra
rannsóknarstofnana, og hug-
myndir þær, sem þeir gera sér
um hlutverk sitt. En þeim er
vorkunn meðan heildarstefnan
í rannsóknarmálum hefur ekki
verið mótuð sem skyldi. Sama
má raunar segja um alla rann-
sóknarmenn.
RAUNVERULEG ENDUR-
SKOÐUN NAUÐSYNLEG
En nú er tækifærið til að
endurskoða þessi mál í heild
sinni, og ná viðunandi sam-
komulagi, miðað við allar að-
stæður. Til þess að það sé unnt,
verða margir aðilar að slaka
mikið á, og sumir meira en
aðrir, og mest þeir, sem hafa
verið þvermóðskufyllstir. Lang-
flestir eru sammála um þá
meginhugmynd, að fækkað
verði í Rannsóknarráði, að fjár-
veitingar til rannsóknarmála
verði auknar, komið verði upp
vísindadeild í forsætisráðuneyt-
inu og þannig mætti lengi
telja. Jafnframt er vaxandi
skilningur á því, að skipulags-
breytingar leysa ekki öll
vandamál rannsóknarstarfsem-
innar, eða sum beirra vanda-
mála, sem nú er helzt talað um
að leysa með skipulagsbreyt-
ingum. Það virtist hafa skapazt
samkomulagsandi á fundi þeim,
sem haldinn var fyrir fáum
vikum í tilefni af birtingu
skýrslu þeirrar, sem sérfræð-
ingar Efnahags- og framfara-
stofnunar Evrópu sömdu um
íslenzk vísindamál. Möguleik-
um til samkomulags var um
skeið spillt með yfirlýsingu,
sem nokkrir rannsóknarmenn
sendu frá sér í lok ráðstefn-
unnar. Sumt, sem þar var sagt,
átti rétt á sér, en samt neituðu
hófsamari menn að undirrita
betta plagg. Það var síðan blás-
ið út í fréttamiðlum, og bætti
það ekki ástandið. Það er eng-
inn vafi á því, að skýrslan hefði
verið nákvæmari og fvllri, ef
ýmsir þeirra, sem undirrituðu
plaggið, hefðu ekki neitað allri
samvinnu við fulltrúa OECD.
Flestum hófsamari umbóta-
mönnum í röðum íslenzkra
rannsóknarmanna er lióst, að
mál sé að linni, svo að unnt sé
að gera sameinað átak til að
ná þeim meginmarkmiðum,
sem lengi hefur verið stefnt
að: Stórfelldri eflingu íslenzkr-
ar vísindastarfsemi.
FÉLAG ÍSLENZKRA STÓRKAUPMANNA Nýtízku vörumerkingar á
er hagsmunafélag stórkaupmanna hvers konar framleiðsluvörur
innflytjenda og umboðssala.
w Uörumcrhinn hf M ELGERÐI 29 KÓPAVOGI aP 41V72
FÉLAC iSLENZKRA STÓRKAUPMANNA TJARNARGÖTU 14 REVKJAVÍK — SlMI 1UG50. Karl Jónsson - Kar| M. Karlsson
FV. 10 1971
45