Frjáls verslun - 01.11.1972, Page 47

svo, að hvorki kröfuhafmn né
skuldarinn gera neitt það er
varnar fyrningu. En unnt er
að slíta fyrningu með ýmsum
hætti. Afleiðing þess er sú, að
þá hefst nýr fyrningarfrestur,
venjulega frá þeim atburði, er
sleit fyrningunni og er nýi
fyrningafresturinn venjule-ga
jafnlangur þeim fyrri. Bæði
skuldari og kröfuhafi geta slit-
ið fyrningu.
Skuldari getur slitið fyrn-
ingu, ef hann viðurkennir
skuld sína við kröfueigandann,
annað hvort með berum orð-
um eða á annan hátt, t.d. með
því að lofa borgun eða greiða
vexti eftir þann tíma, er fyrn-
ingarfrest ella hefði átt að
telja írá.
Kröfuhafi getur slitið fyrn-
ingu með málssókn. Verður
málssókn að vera hafin, áður
en fyrningarfrestur er liðinn.
Þá slítur lögtak, fjárnám án
undangengins dóms eða sáttar
og nauðungaruppboð fyrningu
og sömuleiðis lýsing kröfu í
bú skuldunauts.
Ahrif fyrningar.
Áhrif fyrningar eru þau, að
krafan fellur úr gildi, með öðr-
um orðum hún hættir að vera
til. í því felst fyrst og fremst,
að hún hættir að vera dóm-
tæk. Sé mál höfðað út af
henni og beri skuldarinn fyrir
sig fyrninguna, leiðir það til
sýknu hans.
Það er nokkuð almenn skoð-
un, að sé fyrnd krafa greidd,
þá eigi greiðandinn ekki heimt-
ingu á því, að greiðslan gangi
til baka, eins og hann venju-
lega á, er hann greiðir skuld,
sem hor.um er ekki skylt að
greiða. Að visu myndi kröfu-
hafinn oft hafa ástæðu til þess
að skilja greiðsluna þannig, að
skuldarinn með henni viður-
kenndi kröfuna og félli frá
fyrningunni og væri hann þá
ekki skyldur til endurgreiðslu,
en annars virðist ekki heimilt
að víkja um þetta efni frá al-
mennum reglum um endur-
greiðslu ofborgaðs fjár.
Fyrir utan fyrningarlögin frá
1905 eru bæði í eldri og yngri
lögum fjöldi af sérstökum
fyrningarákvæðum, sem eru
mjög margvísleg og ólík á-
kvæðum fyi’ningarlaganna í
mörgu, t.d. fyrningarfrestur-
inn talinn öðru vísi, bæði hvað
lengd hans snertir og frá hvaða
tíma hann telst og aðrar regl-
ur um slit fyrningarinnar. Of
langt mál yrði að gera þess-
um sérstöku fyrningarreglum
nokkur skil hér, en nefna má,
að á meðal þeirra eru fyrning-
arákvæði jafn mikilvægra við-
skiptabréfa og víxla og tékka.
Verður þeim gerð skil í ann-
arri grein síðar.
Hér að framan hefur verið
gerð nokkur grein fyrir fyrn-
ingu. Hún skiptir miklu máli
í viðskiptalífinu, en það er
ekki örgrannt um, að allt of
fáir, sem við viðskipti fást,
hafi aflað sér nokkurrar þekk-
ingar um hana. Lestur greinar
þessarar, enda þótt ófullkomin
sé, verður því vonandi ein-
hverjum þar að nokkru liði.
(Heimildir: Formálabók eft-
ir Árna Ti-yggvason og Bjarna
Bjarnason, Fyrirlestrar um
fyrningu, eftir Ólaf Lárusson
prófessor, Hæstaréttardómar o.
fl.).
RAFBUD, DOMUS MEDICA,
EGILSGÖTU 3 - SÍMI 18022.
LAMPAR FRÁ
FOG OG
MORUP
LÝSANDí
GÆDAVARA
Vorum að taka upp nýja
sendingu.
Nýjar gerðir.
Ný form.
FV 11 1972
47