Frjáls verslun - 01.01.1974, Blaðsíða 27
hefur án efa átt mestan þátt í
furöulegri og varanlegri vel-
gengni fyrirtækisins. Saga þess
er nú 89 ára gömul og byrjaði,
er pólskur innflytjandi til
Bretlands, Michael Marks, hóf
sölustarfsemi á markaði í
Leeds í samstarfi við félaga
sinn, Tom Spencer. Um leið og
Spencer-fjölskyldan dó út um
aldamótin var það Simon, son-
ur Michael Marks og fæddur
kaupmaður, sem tók höndum
saman við mág sinn, Israel
Sieff, mikinn fjármálamann, og
byggði upp M&S og gerði það
að stórveldi á verzlunarsviðinu
eftir fyrra stríð.
Aíkomendur þeirra félaga
koma nú víða við sögu í fyrir-
tækisrekstrinum.
13 MILLJÓN VIÐSKIPTA-
MENN Á VIKU
Marks & Spencer er eins og
rótgróin stofnun í brezku þjóð-
lífi. Á viku hverri gera meira
en 13 milljónir manna viðskipti
í verzlunum M&S, af öllum
stéttum, allt frá sóturum til
kóngafólks, og sameiginlega
hefur neyzla þessa fólks gert
M&S kleift að setja alls kyns
sölumet. Einn af hverjum þrem
brjóstahöldui’um, sem keyptir
eru í Bretlandi, koma frá M&S,
og á hverjum mánuði selja
verzlanirnar 1 milljón kjúkl-
inga, svo að dæmi sé nefnt.
Tegundirnar á boðstólum hjá
M&S eru um tvö þúsund og
einskorðast við nauðsynjavör-
ur, sem seljast mjög ört. Marg-
ir samkeppnisaðilar M&S eru
með á boðstólum karlmanna-
föt í fjölmörgum litum, snið-
um, stærðum og verðflokkum,
en hjá M&S er klæðnaðurinn
af ákveðnum stöðluðum fáum
stærðum, við mjög aðgengilegu
verði og í fjórum litum, grá-
, um, bláum, brúnum og dökk-
teinótt. Varðandi kvenfólkið
reynir M&S fyrst og fremst að
höfða til fastheldinna við-
‘ skiptavina á aldrinum 20 til 60
ára, sem reyndar gera um 80%
af öllum innkaupum hjá verzl-
ununum.
„Við reynum að forðast öfg-
ar í kvenfatatízkunni,“ segir
Michael M. Sacher, varafor-
maður stjórnarinnar, og barna-
barn stofnandans, Michael
Marks. Þegar stuttu pilsin
komu á markað beið Marks &
Spencer í heilt ár áður en þau
voru keypt á lagerinn. Nýjar
tegundir, sem ekki hreyfast
ört, hafa verið látnar lönd og
M&S hafa lítið gert til að skreyta verzlanir sínar og þess vegna
eru þær fremur drungalegar.
leið og nýleg dæmi um það
eru þvottaefni og fleiri vörur
til heimilisins.
Tilraunir eru gerðar með
aðrar vörur, sem heyra til ný-
mæla. Um þessar mundir eru
snyrtivörur prófaðar. í mat-
væladeildinni er nú farið að
að bjóða upp á fjölbreytt úrval
af hraðfrystum máltíðum. Bjór-
og léttvínadeild er líka í upp-
siglingu.
Það tekur kannski þrjú eða
fjögur ár fyrir nýja vöruteg-
und að hasla sér völl, en biðin
borgar sig. Fyrir nokkrum ár-
um fór M&S að selja gólfteppi,
gluggatjöld, áklæði og fleiri
gerðir vefnaðarvöru til heim-
ilisnota. Nú nemur sala á þessu
sem svarar 3800 milljónum
króna árlega. Karlmannaföt
hafa verið á boðstólum hjá
M&S í rúmt ár, en strax eru
taldar horfur á, að sú deild
verði meðal hinna veigamestu
í öllum rekstrinum. Smám
saman hefur M&S fengið við-
skiptavinina til að kaupa dálít-
ið meira og eyða meiiu í dýr-
ari vöru. Nýtt, tilbúið áklæði
á húsgögn kostar allt að 13
þúsund krónum. Fyrir fáein-
um árum voru dýrustu vörurn-
ar í búðunum hjá M&S á 1000-
1300 krónur.
HJÁLP FYRIR FRAM-
LEIÐENDUR
Til þess að fá fram þau gæði,
sem óskað er, hefur M&S gert
umfangsmikla samninga við
600 framleiðendur. í innkaup-
um fer fyrirtækið eftir mjög
ströngum gæðakröfum, sem
hönnunardeild þess hefur sett.
Hún hefur aðsetur í höfuð-
stöðvum M&S í Michael House
í Baker Street í Lundúnum og
byrjar jafnan á að kanna
gaumgæfilega hráefnið, sem
nota á í vörurnar, og í fram-
haldi af því eru öll framleiðslu-
atriði og gæðaeftirlit þaul-
könnuð. Eftirlitsmennirnir
mæla lengd á bananaávöxtum
og telja sporafjölda í hverjum
þumlingi í skyrtusaumi, svo að
eitthvað sé nefnt.
Ef framleiðandi á í erfið-
leikum með að mæta kröfum
M&S eru forstöðumenn þess
oft fúsir til að hjálpa við að
endurskipuleggja framleiðsl-
una hjá viðkomandi og auka
afköst hans. Eftir heimsókn
hjá mjög háþróaðri karlmanna-
fataverksmiðju í Svíþjóð
kenndu tæknimenn M&S ein-
um framleiðandanum, I. H.
Dewhirst Co. að búa til föt á
sama hátt og Svíarnir gera og
auka tekjurnar að sama skapi.
„Þeir gera ekki tilraunir til að
þröngva manni til eins eða
neins,“ segir einn framleiðslu-
aðilinn. „Þeir gefa manni kost
á að hagnast töluvert á við-
skiptum við sig.“ Ein af ástæð-
unum fyrir dálaglegum hagn-
aði er að sjálfsögðu það geysi-
lega magn, sem M&S kaupir
inn. Stærsti framleiðandi verzl-
unarhringsins, Nottingham
Mfg. Co., seldi sokka og aðra
prjónavöru í búðir M&S fyrir
sem svarar 5 milljörðum króna
í fyrra.
FV 1 1974
27