Frjáls verslun - 01.03.1975, Blaðsíða 45
lagningu margra iðnfyrirtækja
og hann hefur einnigveitt styrki
til tækniaðstoðar, sem hefur átt
verulegan þátt í að bæta fram-
leiðni margra iðngreina.
Á sviði framleiðni hefur víða
náðst góður árangur og er þar
um að ræða óbein áhrif af því
aðhaldi, serií aukið viðskipta-
frelsi veitir þessum iðngreinum,
sem kemur öllum landsmönn-
um til góða.
Það er fráleitt að tala um
fjármagn Iðnþróunarsjóðsins
eins og eitthvað ölmusufé.
Stofnfé sjóðsins var vaxtalaust
lán Norðurlandanna, að upp-
hæð 14 milljónir dollara, sem
jafngildir nú 2100 milljónum
króna og tilgangurinn að greiða
fyrir þátttöku íslands í við-
skiptasamstarfi íslands við
Norðurlöndin og EFTA- löndin
öll. Sjóðurinn er einmitt gott
dæmi um árangur norræns
samstarfs, en minna má á, að
viðskiptasamstarf Norðurlanda
síðustu 15 árin hefur fyrst og
fremst eflzt og þróazt fyrir
áhrif frá EFTA-samstarfinu.
Kindakjötssamningarnir við
Norðurlönd hafa einnig haft
þau áhrif, að svo til allur út-
flutningur okkar á kindakjöti
hefur síðan þeir voru gerðir
farið til Norðurlandanna. Þar
hefur fengizt um 50% hærra
verð fyrir kíndakjötið heldur en
á brezka markaðinum, sem var
aðalmarkaðurinn fyrir kinda-
kjöt, áður en ísland gekk í
EFTA.
Samkomulagið um tollfrjáls-
an innflutning á fiskflökum frá
EFTA-löndum í Bretlandi var
einnig skilyrði fyrir því, að
ísland gæti tekið þátt í EFTA.
Má segja, að það hafi haft hag-
kvæm áhrif, því að sala okkar
á freðfiskflökum til Bretlands
jókst verulega frá því, sem var,
áður en við gengum í EFTA.
Árið 1969 var sala okkar á ferð-
fiskflökum til Bretlands rúm-
lega 700 tonn en á árunum
1970-72 var sala að meðaltali
rúmlega 2000 tonn.
f fyrra fór hins vegar að bera
á áhrifum frá hækkandi tolli á
freðfiskflökum í Bretlandi, eftir
að Bretar gengu í Efnahags-
bandalagið og þar eð sérsamn-
ingur íslands um sjávarafurðir
við bandalagið hefur ekki enn
tekið gildi. Þannig hefur flaka-
útflutningurinn á síðasta ári
lækkað niður í tæp 900 tonn,
en þá var brezki tollurinn 6%.
í ár er tollur á íslenzkum freð-
fiskflökum í Bretlandi 9%, en
hann hækkar upp í 15%, ef
ekki næst samkomulag um, að
sérsamningurinn við bandalag-
ið taki gildi, en eins og kunn-
ugt er hafa Vetur-Þjóðverjar
komð í veg fyrir, að svo verði,
þar eð ekki hefur verið samið
við þá um fiskveiðiréttndi.
Sp.: — Hversu stórt mál er
það í sjálfu sér fyrir okkur
fslendinga að vera áfram í
EFTA eins og málum er nú
komið? Myndum við missa af
einhverju með því að losa um
tengslin við þessi samtök?
Þ.Á.: — Það er ekki hægt að
svara þessari spurningu um,
hvort við eigum að vera áfram
aðilar að EFTA, án þess að um
leið sé tekið tillit til fríverzlun-
arsamnings okkar við Efnahags-
bandalagið, sem fékkst vegna
þátttöku okkar í EFTA. Spurn-
ingin er því, hvort við eigum að
hætta að taka þátt í fríverzlun-
arsamstarfi 15 Evrópuríkja, en
viðskipti okkar við þau eru ven-
julega um 3/5 hluti heildarut-
anríkisviðskipta okkar.
Það væri að mínum dómi
mikið áfall fyrir viðskipti okk-
ar og áfi-amhaldandi iðnþróun
landsins, ef sú ákvörðun yrði
tekin að hætta þessu samstarfi.
Við emm mjög háðir utanríkis-
viðskiptum og það er því afar
þýðingarmikið að geta yfirleitt
selt framleiðsluvörur okkar til
allra Vestur-Evrópulanda, án
innflutningshafta og tolla og
þurfa ekki að sæta þar verri
kjörum en helztu keppinautar
okkar. Þetta er ekki aðeins þýð-
ingarmikið fyrir núverandi
framleiðslugreinar okkar held-
ur einnig fyrir áframhaldandi
uppbyggingu útflutningsiðnað-
ar. Afnám tolla á iðnaðarvörum
hefur á undanfömum árum
stuðlað að auknum útflutningi
þeirra til Evrópu, þótt árangur-
inn hafi orðið minní en vænta
mátti vegna efnahagsástands og
aðstæðna innanlands.
Sem dæmi um þýðingu toll-
frelsisins má nefna rækjuút-
flutning okkar til Bretlands.
Hann hefur á undanförnum ár-
um numið 500 tonnum, en þar
eð sérsamningurinn um sjávar-
afurðir við Efnahagsbandalagið
hefur ekki tekið gildi ennþá,
eru Bretar nú smám saman að
leggja toll á rækjuna og er
hann í ár um 12%, en fer árið
1977 upp í 20%. Er hætta á að
brezki markaðurinn fyrir rækju
sé að lokast vegna tollsins og
það lagist ekki fyrr en sérsamn-
ingurinn við EBE tekur gildi,
en þá fellur tollurinn strax nið-
ur.
Sp.: — Bindið þér miklar
vonir við eflingu markaða fyrir
sjávarafurðir okkar í löndum
EBE með gildistöku þessa sér-
samnings um sjávarafurðir?
Þ.Á.: — Ég tel engan vafa á
því, áð afnám og lækkun tolla
á sjávarafurðum í Efnahags-
bandalagslöndunum muni
greiða mjög fyrir sölu á ýmsum
sjávarafurðum til þessara landa
og gera hana hagstæðari en ver-
ið hefur. 15% tollur á freðfiski
í bandalaginu hefur staðið í veg-
inum fyrir verulegri sölu á
þessa markaði. Sölustarfsemi
okkar hefur því beinzt fyrst og
fremst til Bandaríkjanna með
góðum árangri þar til í fyrra,
er mikið verðfall varð á þeim
markaði. Er ekki vafi á því, að
það myndi skapa meira öryggi
fyrir fiskframleiðendur, að selt
yrði til fleiri markaða heldur
en nú er gert.
Á meginlandi Evrópu er
einnig markaður fyrir þær fisk-
tegundir, sem erfiðast er að
selja til Bandaríkjanna. Fyrir
togaraútgerðina er það einnig
þýðingarmikið að geta landað
erlendis á vissum tímum árs og
losnað við að greiða háa tolla.
Þá myndi afnám tolls á kavíar
vera mikil lyftistöng fyrir lag-
metisiðnaðinn og hefði í för
með sér, að í stað þess að flytja
út söltuð grásleppuhrogn í
tunnum sem hráefni fyrir lag-
metisverksmiðjur í Danmörku
og Þýzkalandi gætum við flutt
FV 3 1975
45