Frjáls verslun - 01.09.1975, Blaðsíða 27

Greinar oa wiðlSI
Efling iðnaðar
á Islandi
1975-1985
— eftir dr. Guðmund lUagnússon, prófessor
Skýrsla iðnþróunarnefndar, sem skipuð var í ágúst 1973, kom út í júní sl. undir nafninu „Efling ís-
lensks iðnaðar 1975—1985“. Er hún árangur hartnær 2ja ára starfs, en nefndin var einkum stofnuð
til að meta skýrslur erlendra sérfræðinga, sem unnið hafði verið að í önnur tvö ár þar á undan og
síðar.
Mi'kilvægar forsendur þess,
að árangur verði af starfi er-
lendra sérfræðinga, eru að þeir
vinni í nánum tengslum við
málsaðilja viðkomandi atvinnu-
greinar, stofnanir og ráðuneyti,
svo og að tryggt sé að vinnunni
verði haldið áfram þegar þeir
hverfa úr landi. Þetta er auð-
vitað hægara sagt en gert.
Styrkleiki iðnþróunarnefndar
er að sumu leyti fólginn í því
að mynda tengsl við viðkom-
andi aðilja frá upphafi. Vita-
skuld kemur það starf, sem
þegar hafði verið unnið, nefnd-
inni einnig til góða. Leiðbein-
andi áætlunargerð í iðnaði (sem
öðrum greinum) er verkefni, er
sífellt þarf að vinna að. Hvort
þetta útheimtir sérstakt stjórn-
kerfi er svo annað mál. A'llt
eins kæmi til greina að slik
starfsemi færi fram í sérstakri
deild innan iðnaðarráðuneytis-
ins, eða lögbundnum stofnun-
um til eflingar iðniaðar.
SKÝRSLUR ERLENDU SÉR-
FRÆÐINGANNA
Iðnþróunarnefnd ber saman
niðurstöðu hinna tveggja er-
lendu skýrslna. Önnur var
meira almennt um þróim iðn-
aðar (UNIDO-skýrslan), en hin
fremur um eflingu útflutnings
iðnaðarvara sérstaklega (UNC-
TAD-skýrslan).
í UNIDO-skýrslunni er megin
áhersla lögð á fulla atvinnu og
nauðsyn þess að auka fram-
leiðni og skapa atvinnutækifæri
til þess að unnt sé að mæta
harðnandi samkeppni heima og
erlendis, svo og útvega nýjum
árgöngum vinnu. í UNCTAD-
skýrsiunni er áhersluþunginn á
útflutningi sem burðarás bættra
lífskjara. Samnefnarinn er
auknirig í framleiðslu, fram-
leiðni og útflutningi.
í skýrslunum kemur glöggt
fram að við ærinn vanda er að
etja, og finnst manni stundum
nóg um. Ekki er unnt að rekja
hér efni skýrslna hinna erlendu
sérfræðinga í smáatriðum, en-
nokkur atriði verða rædd sam-
hliða áliti iðnþróunarnefndar.
FORSENDUR
Vinnubrögð nefndarinnar eru
ekki ólík þeim, sem beitt var
við gerð UNIDO-skýrslunnar.
Hið áþreifanlegasta við gerð á-
ætlana af þessu tagi er mannt-
aflaþróun. Fólkið er jú fætt,
sem koma mun nýtt á vinnu-
markaðinn á næstu árum. Þess
vegna fæst jörð undir fæturna
með því að spinna áætlun utan
um vinnuaflið, framleiðni þess,
hreyfingar og skiptingu. Hlutur
iðnaðar í þjóðarframleiðslu er
þegar það mikill — auk þess
sem allar skýrslurnar gera ráð
frir að hann vaxi — að líta
verður á þróun iðnaðar í þjóð-
haglegu samhengi, þ. e. líta til
framvindu á sviði hagmála í
heild og í öðrum atvinnugrein-
um.
STYRKUR
Styrkur skýrslu iðnþróunar-
nefndar felst í umræðu á til-
gangi eflingar iðnaðar, mati á
framtíðarhorfum í einstökum
iðngreinum, bæði í smáiðju og
stóriðju, og því að höfundar
gera sér grein fyrir því að um
leiðbeinandi áætlunargerð eða
umræðugmndvöll er að ræða
fremur en rígbundna áætlun.
Af þessu leiðir þá tillögu nefnd-
arinnar að boðað verði til þings
um iðnþróuo þar sem skipst
verði á skoðunum um eða gerð
verði tiltekt á komnum tillög-
um tii eflingar iðnaðarins.
VEIKIR HLEKKIR
Það er alltaf auðveldara að
gagnrýna verk en vinna það.
Svo sleppt sé öllum sparðatín-
ingi virðist mér skorta vel skil-
greint vinnulíkan í skýrslu
nefndarinnar — sem og í hin-
um skýrslunum tveimur frá
hinum erlendu sérfræðingum,
UNIDO og UNCTAD. í reynd
er slíkt nauðsynlegt til þess að
geta verið viss um að mismun-
andi þróunarkostir myndi sam-
ræmda heild. Þá er erfitt að
gera sér grein fyrir afleiðingum
breyttra forsendna að öðrum
FV 9 1975
27