AvangnâmioK - 01.06.1956, Blaðsíða 4

124
nr. 1
AVANGNÅMIOK’
Kanigdle Kivdlålassunik guldiunasugissamingnik u-
sipilugtorssuvdlutik tikiuput, uslle misigssorneKara-
luaramik Kanga sølvigssatut tikiukaluagkatut atorfig-
ssaKångitsigaut. umiarssuit pemuneKarsimåput anger-
dlalerunik Inungnik mardlugsungnik gfltisiornermik
atuarnermigdlo iliniartitagssanik nagsarKUvdlugit,
mardlugdle tigugaluarsimassait Københavnimut apu-
tingitsorput Atlanterhavikortitdlutik umiarssup avatå-
tigut imånut tingisimagamik.
1652-me kungip Frederik pingajuata ilångause-
rissut nålagåt Henrik Muller piginautipå ukiune 30-
ne Grønlandimut umiartortarKuvdlugo avangnånilo
arfangniarKuvdlugo. ukioK tamåna tugdlinilo mar-
dlungne angalassut pingasuit maligtuinarmik aut-
dlartitarpai danskit umiarssuautåine nålagaussoK Da-
vid Urbanus Danell pissortarititardlugo, aningaussat-
dle tungåtigut ajutortangårmata ukiut pingajugssåne
tåssa umiartortarneK tamåna taimaitlnarneKarpoK.
Danell sujugdlermik autdlarpoK Københavnimit
majip 8-åne 1655-me „St. Peter" åma „St. Jakob"
umiarssuaralugit, tåssalo Alldayp Mogens Heinesen-
ivdlo Kanga pisimanere malinardlugit Island avang-
narKutdlugo ingerdlavdlune. ukioK tåuna sikuisagsi-
maKinermat junip åiparilinarå tåssa nuna Kanigtu-
nguångorérpå, sikunigdle akornuteKardlune nunalisi-
naunane. kingunerilermat tunup sånguatigut Kap
Farvelimut ingerdlavoK Davidstrædemutdlo anitdla-
katdlarsinardlune Grønlandip kangerdlue åssiglngit-
sut tikitarpai, taimailioramilo iluanårdlune sujulimik
iluanåratik misileriartagaraluat umiarssualivigigsoK
Hallip 1612-me måna Itivdlip erKånguane nanisima-
sså tikisimavå. Hallip Danmarks Havnirnik taisima-
ssånut kisarpoK Inuitdlo angmalortunik, arferit saor-
ninik åvilingnik ivssunigdlo Kulissanik, igdloKartunik
oKautigissane niuverfigisimavdlugit. angerdlalerame
åmårdlune tuno sineraluarpå nunalo rmlimik atausl-
narmik ungasigtigileraluardlugo, avdlatutdle sapiler-
dlune taimaitlnartariaKarsimavdlugo septemberivdlo
13-rilTnarå Danmarkimut uterdlune tikisimavoK.
åipågukut åma „St. Jacob“imik tåvungnandg-
poK, Inuitdlo sujornaungmat niuverfigisimassane ar-
dlagdlit oKaloKatigisimavai; taimane angalagame å-
ma Jan Mayen nunalivfigisimavå.
pingajugssånik angalagame sujugdlermérnermi-
sut mardlungnik umiarssuaKardlune Danell sumik
akornutigssarsingårnane kisarfigissartagkatorKe åma
nanivå, sikunigdle akornuteKardlune umiarssuaK er-
nglnaK pulatisinåungikatdlaramiuk avalåinaratdlar-
dlune utamlså aulisarput, nalunaerutigineKarpordlo
taimane aulisarfigissamingne „KungusutariaK arnaK
asingassunik nujalik kussanaKissoK" takusimavdlugo.
siko ajornarungnaermat Danell Balls Revierimut
(Nup kangerdluanut) pulavoK tamåne sujornatigut
Kilalugkat tflgåvinik — taimane enhjørningshorninik
taineKartaratdlartunik — pisivfigisimassaminut, l'ma-
Kalo K’ornume Inuk Hiob, tåussumalo pania 25-nik
ukiulik Kabelan arnardlo 45-nik ukiulik Gunneling,
mardlungnik méralik åmalo niviarsiaraK 13-nik u-
kiulik Sigako pemusersussårfigalugit nakuserfigalu-
gitdlo umiarssuarmut ikautdlugit tiguarsimavdlugit.
Bergenimut pingmata amigkamik åssilineKarput, å-
ssiliaK tåuna nationalmusæumimlpoK, ingerdlatitdlu-
tigdle angut tåuna toKusimavoK, arnatdle aputilertu-
ngitdlat, toKorarnerssuarmik nåpåussuaKalermat Got- i
torpimut pissuneKarsimåput tyskiussumilo atuagkior-
tume angalassume Adam Oleariusime najugaKarsi-
mavdlutik, tåussuma agdlauserisimavai amiata issi-
kua „uliaKutip paornånut aserulersumut åssersutdlu-
go, Kernalugdlune sungarpalussarmat silikitutdle Ki-
tugtigalunekingunerilermat Københavnimut piput,
kisiåne Danmarkimut apukamik ukiune ardlaKångit-
sunguinarne inusimasorineKarput.
tåssame sordlo takuneKarsinaussoK Kangarssu-
ardle umiarssuit Grønlandimut autdlartineKartarsimå-
put ilai kungip akiligai ilaitdlo inuinait. 1700-lig-
ssaisa agfaine kingugdlerne 1800-tdlo autdlarKautåi-
ne åma niuvernigssaK sujunertaralugo autdlartitau-
ssoKartarpoK Grønlandilo iluaKuteKarfigiumagaluar-
dlugo peKatigingnik ardlalingnik pingortoKartarsima-
galuardlune, pigssarsiaitdle angnikitsuinaussarsimå-
put tuluit niuverdluarnerusimangmata, aitsåtdliuna
KavdlunåKalernerup nalåne 18 hundredit autdlarti-
neråne sorssfltit danskit nålagauvfiata måne pissag-
ssainik igdlersuinigssåt sujumukartitsinigssåtdlo o-
KalflserineKartalersoK.
ajoKersuiartortitsineK niuvernerdlo nålagauvfiup
tigusimalermagit Grønlandime suliagssat såkuttit u-
miarssuainit pårineKarnigssånut KaningneruleKaut,
taimaingmatdlo nunasiap agdlinigsså pivdlugo er-
nglnaK suliniartoKalerpoK nunasiavdlo nålagauvfing-
mit pigineKåssusia ilungersdtigineKartalerdlune.
1728-me martsip 30-åne danskit nålagkersuissuisa
agdlagtånit, såkututdlo imarsiortut agdlagfiane pi-
ssortaussumit ilaussortanitdlo kungimut ttiniuneKar-
poK Grønlandimut angalanigssaK nunasiardlo il. il.
pivdlugit isumaliutigsslssut, aprilip 8-åne avdlamit
agdlagkamik malingneKartoK „pissortamik angner-
mik“ Grønlandimut autdlartitsissariaKarnera pivdlu-