Frjáls verslun - 01.03.1980, Blaðsíða 39

Einbýlishús úr stöðluðum einingum
IHVERJU LIGGUR HAGKVÆMNIN?
Þaö eru ekki mörg ár síðan timburhús áttu ekki upp
á pallboröiö á íslandi. En nú er öldin önnur. Fólk er
löngu hætt aö tala um eldhættu sem megin ástæðuna
fyrir því að vilja ekki búa í timburhúsi. Staðreyndin er
sú að með aukinni eldvarnatækni er eldhættan lítið
meiri í timburhúsi en steinhúsi. Hins vegar talar fólk
um aö timburhús sé mun þægilegra til að búa í en
steinhús en um það kunna vissulega að vera skiptar
skoðanir eins og um annað.
Einingahúsaframleiðsla hefur stóraukist á síðari
árum. Framleiðendur eru margir og mikil fjölbreytni er
í framboði á slíkum húsum.
Gagnstætt því sem einhver kynni að halda í fljótu
bragði, þá þýðir hugtakið „staðlaðar einingar1' alls
ekki að húsin sem slík séu stöðluð og því öll eins eða
keimlík, þvert á móti getur fólk byggt einingahús
nánast eftir því sem því sýnist. Staðlaðar einingar eru
notaöar til þess aö raða saman á ólíkan máta og er
þannig hægt að fá hús með svo til hvaða lagi sem er.
Nú er talið að um þriðjungur af byggðum einbýlis-
húsum á landinu séu einingahús framleidd í verk-
smiðjum og fari hlutfallið stöðugt hækkandi. Ástæðan
er sú að einingahúsin eru ódýrari en hús byggö úr
steinsteypu og með mótum uppá gamla mátann.
Byggingahraðinn vegur þyngst
Þegar borin hafa verið saman einingahús og stein-
hús hefur yfirleitt komið út aö einingahúsin eru um
30% ódýrari á því byggingarstigi sem kallast fokhelt.
Þegar haft er í huga að kostnaðurinn við fokhelt hús
er einungis um 33% af því sem húsið kostar fullgert þá
er þetta eitt sér enginn teljandi sparnaður. Sé hús
steypt upp á hefðbundinn hátt má gera ráð fyrir að
það þyki hratt byggt ef húsið er fullklárað á einu ári.
Þegar einingahús á í hlut hefur algengur byggingar-
tími verið 3—4 mánuðirog þá miðað við fullgert. (50%
verðbólgu þegar vextir af vaxtaaukalánum eru auk
þess 42,5% þá þarf engan stærðfræðing til þess að
sjá á augabragði að það er byggingartíminn sem
ræður mestu um hagkvæmnina. Húsbyggjandi sem
ver eigin fé og lánsfé að upphæð 30 miljónir til hús-
byggingar á einu ári greiðir 9 miljónir á byggingar-
tímanum í vexti sé reiknað með að meðalvextir á árinu
séu 30% en einungis 3 miljónir á árinu af sömu upp-
hæð í einingahúsi sem tekur 4 mánuði að fullklára.
Hvað kostar einingahús?
Svo furöulegt sem það er þá virðist næstum því
ómögulegt að fá nokkrar marktækar upplýsingar um
verð á þessum húsum uppkomnum.
Af 3 framleiðendum sem við reyndum gat enginn
þeirra, eða vildi, gefiö upp verð á húsinu fokheldu eða
lengra komnu. Það verð sem þeir gáfu upp var verðið
á einingunum frá verksmiðjunni. Þaö verð gefur svo til
enga mynd af því hvað húsið kostar í raun og veru.
Dæmi: 140 fermetra tréeiningahús ásamt 49 fermetra
bílskúr frá framleiðenda í Reykjavík kostar fokhelt 11
miljónir rétt fyrir síðustu áramót, með innveggjum og
fleiru kostar húsið 13,6 miljónir. Uppsetning er ekki
innifalin en samkvæmt lauslegri áætlun var reiknað
með því að hún myndi kosta um 4 miljónir. Þá er eftir
aö greiða fyrir teikningar og engin leiö var að fá upp-
gefið hvaða verð væri á þeim. Þegar sérfróður aðili
var beðinn að reikna út hvað þetta hús myndi kosta
með lóð, heimtaugum og sökklum og plötu, reiknast
honum til að það kostaði um 35 miljónir í Reykjavík og
þá tilbúið fyrir innréttingar.
Á svipuöum tíma kostaði vísitöluhúsið á milli
50—57 miljónir fullklárað og því má sjá að eininga-
húsiö hefði orðið verulega hagstætt.
Annar framleiðandi á Norðurlandi sendi verðskrá
þar sem verð voru nokkuð í stíl við það sem reykvíski
framleiöandinn gaf upp. í verðskránni stendur hins-
vegar að verð séu án söluskatts (engar upplýsingar
um hve mikill hann sé í %) og einingarnar komnar á
flutningstæki við verksmiðjudyr. (Ekkert látið uppi um
flutningskostnað pr. þyngdareiningu og kílómetra).
Þá segir neðan við verðskrána að uppsetningar-
kostnaður sé ekki innifalinn í verðinu (engin vís-
bending gefin um hver hann gæti hugsanlega orðið)
og að teikningar séu ekki innifaldar í verðinu. (Að
sjálfsögðu er ekkert látið uppi um það hvað teikningar
kynnu að geta orðið stór kostnaðarliður).
Það sama gilti um framleiðanda á Suðurlandi. Þar
voru gefin upp verð sem enginn getur áttað sig á.
Til hvers er allur þessi skollaleikur?
Af okkar kynnum af íslenzkum markaði minnumst
við þess ekki að hafa nokkru sinni hitt á framleiðendur
svo gjörsamlega vanbúna til þess að svara jafn sjálf-
sagðri spurningu kaupandans eins og þeirri hve mik-
ið varan kosti eins og framleiðendur einingahúsa.
Það er engu líkara en að einföldustu atriði markaðs-
tækninnar séu alveg óþekkt meðal þessara aðila við-
skiptalífsins. Einhver mundi eflaust hugsa sem svo að
einfalt mál væri að benda á eitthvað hús, sem nýlega
hefði verið byggt og segja hreint út hvað það hefði
kostað, — þannig fengi fólk þó einhverja eðlilega
viðmiðun. Það er regin misskilningur hjá þessum
aðilum ef þeir halda að fólk þurfi ekki upplýsingar um
39