Frjáls verslun - 01.05.1980, Blaðsíða 29

Félagslegar byggingaframkvæmdir sem miða
að því, að sem flestir geti búió í eigin húsnæði
eru fullkomlega í anda sjálfstæðisstefnunnar.
— En er ekki verið að setja upp nýtt kerfi við
hliðina á hinu almenna? Annars vegar er frjáls
markaður, sem er öllum opinn, en hins vegar
er það þetta félagslega kerfi. Á ibúðum í því
kerfi eru síðan alls kyns kvaðir, sem varða sölu
þeirra og verð. Hér eru tvö kerfi við hliðina á
hvoru öðru.
,,Já það er rétt, en meöan ekki er fjármagn
fyrir hendi til þess að gera öllum kleift að
byggja á hinum almenna markaði, sem er
æskilegast, þá veröum við að fara næst bestu
leiðina. Ég er þeirrar skoðunar að stefna beri
að því að lána öllum 80% af byggingakostnaði,
en það hefur ekki reynst unnt vegna fjárskorts.
Varðandi kvaðirnar á félagslegu íbúðunum, þá
er það ekki óeölilegt, að fólk, sem fær miklu
meiri fyrirgreiðslu en aðrir, gangist undir ein-
hverjar kvaðir varðandi íbúðirnar."
Frjálsi opnunartíminn
— Það er yfirlýst stefna þíns flokks að vera
fylgjandi frjálsræði t verslunarmálum og þess
vegna er hann fylgjandi frjálsum opnunartíma
verslana. Þú ert á annarri skoðun. Er það
vegna þess, að þú ert formaður VR?
,,Nei. í starfi mínu hjá VR hef ég hins vegar
öðlast mikla þekkingu á högum afgreiðslufólks.
Ég skal vera fyrstur manna til þess að viður-
kenna að sem mest frelsi eigi að ríkja í af-
greiðslutíma verslana og aö efalaust megi
hagræða honum frá því sem nú er. Við verðum
þó að gera okkur grein fyrir því, að þótt menn
aðhyllist frelsi, þá er því fyrst hætta búin þegar
menn hætta að setja sér leikreglur. Ástæöan
fyrir því að ég vil reglur er sú, að það er mjög
skýrt samband á milli afgreiðslutíma verslana og
vinnutíma þess fólks, sem í þeim vinnur. Þeim
mun lengri sem afgreiðslutíminn er, þeim mun
lengri er vinnutíminn. Sumir segja að hægt sé
að koma á vaktavinnufyrirkomulagi. Menn verða
þó að skilja að slíkt útheimtir tvöfalt starfsliö,
sem aö sjálfsögðu kostar stórpening og lendir
um síðir á neytandanum að greiöa í formi
hærra vöruverðs. Ég vil minna á, að í dag er
launaliðurinn milli 50 og 60% af rekstrarkostn-
aði verslana. Þannig myndi aukið starfslið segja
fljótt til sín í hærra vöruverði. I heild eykst
neysla nánast ekkert með lengri verslunartíma,
sömu innkaup dreifast aðeins á lengri tíma."
9000 manna félag
— Hvers konar félag er Verslunarmannafé-
lagið? Eru láglaunamenn fjölmennir þar?
,,( VR eru rúmlega 9000 manns og það fólk
vinnur mjög fjölbreytileg störf. Það er fyrst og
fremst þjónustustarfsemi, sem það stundar og
innan félagsins eru láglaunahópar, fólk sem
tekur laun samkvæmt lágmarkstöxtum. Einnig
er innan VR fólk, sem er á nokkru hærri
launum, enda semur VR fyrir störf, sem ná allt
upp í stjórnunarþætti fyrirtækja, og margt af
félagsfólkinu hefur lagt á sig langa skólagöngu
og gegnir mjög ábyrgðarmiklum störfum, sem
eðlilegt er að greitt sé meira fyrir. Það verður
þó að taka það fram, aö okkar taxtar koma
beint fram í launatöflunni, því það er ekki um
neina kaupauka eða álög að ræöa. Því er
auðvelt að gera sér grein fyrir hvað hvert starf
gefur í aðra hönd."
— Er VR alfarið félag þeirra sem vinna við
verslun?
,,Nei. Flestir félaganna eru verslunar- og
skrifstof ufólk, en starfsheitin í núgildandi
samningum eru alls sjötíu. Afgreiðslustörf eru
mjög mismunandi eftir greinum verslunar, auk
afgreiðslustarfa hjá flugfélögum, í bíóum, bif-
reiðastöðum, gestamóttöku á hótelum, o.s.frv.
Skrifstofustörfin eru einnig mjög margbreytileg.
Félagar innan VR vinna m.a. á skrifstofum, hjá
iðnaðarfyrirtækjum, tryggingafélögum, skipafé-
lögum, heildsölum o.s.frv. Þannig að hægt er
að segja, að við semjum fyrir mjög breiðan hóp
manna."
— Innan VR er mjög sterkur lífeyrissjóður og
svo byggingafélag.
,,Já. Byggingafélagið var stofnað 1976 og í
því eru eingöngu VR félagar. Árið 1977 fengum
við úthlutað lóð og þar hefur verið reist fjöl-
býlishús með 24 íbúðum, sem félagsfólk hefur
fengið á mjög hagstæðu verði. Við höfum því
miður ekki fengið úthlutað annarri lóð, til þess
að halda þessu áfram frekar en önnur bygg-
ingarfélög.
Lífeyrissjóðurinn er með öflugri lífeyrissjóðum
á landinu. Á síðasta ári fór um 65% af ráð-
stöfunarfé sjóðsins til útlána og hluti af þeim
35% sem eftir voru fóru til lánasjóða fyrirtækja,
þar sem okkar fólk vinnur. Þetta er gert til þess
að auka öryggi fólksins atvinnulega séð."
„Ekki mikið þótt kaupið hækki um
5%“
— Samningaviðræður verslunarmanna og
atvinnurekenda hafa verið í gangi um nokkurn
tíma. Hver er staðan í dag?
„Samninganefnd Alþýðusambands íslands,
sem við erum aðilar að, hefur farið fram á 5%
grunnkaupshækkun á taxta félaga innan ASÍ.
Það er á þeim töxtum, sem flestir eru á bilinu
246 þúsund krónur í þrjúhundruð þúsund
krónur, en geta verið hærri í gegnum bónus-
kerfi, uppmælingu eða þess háttar. Ég veró að
segja, að það getur ekki verið mikil hækkun,
þótt þessir almennu taxtar hækki um 5%. Þeir
eru langt undir því marki, sem viðurkennt er að
dugi til þess að lifa sómasamlegu lífi. Það sem
bjargar mönnum er mikil yfirvinna og fleiri en
einn úr fjölskyldu vinna úti.“
— Er ekki mikil hætta á því, að ef til
kauphækkana komi, þá fari þær út í verðlagið
eins og alltaf, og verðbólgan aukist?
29