Frjáls verslun - 01.05.1980, Blaðsíða 61

Keppinautar sameinast
Hervé-Gruyer, stjórnarformaöur fyrirtækis þeirra Karr
segir aö þeir félagar hafi flogið frá París til Moskvu sautján
sinnum áriö 1977 til aö sinna minnispeningamálinu. Þeim
virtist ganga vel að fá forráðamenn á sitt band. En óvinurinn
var hvarvetna. Og Rússarnir tóku þeim ekki síður vel.
Niöurstaöa Rússanna var aö lokum sú að keppinautarnir
sameinuðust. Og nú voru þeir Hammer og Karr félagar í
myntsölu. Hammer vildi aö færri sætu að þessari gómsætu
köku. Hann reyndi m.a. aö kaupa Leo Henzel frá United
Euram út, en tókst ekki. Loks tókst honum meö brögðum að
þvinga hann burtu.
Henzel var hefnd í huga og lét nú hafa eftir sér í New
York-blaðinu Jewish Week aö hann hefói verið flæmdur
burtu frá minnispeningaútboðinu „bara til að pláss yrði fyrir
góðvin Karrs, Gvishiani". Karr neitaði þessari sögu, en
Cates, stjórnarformaður Loeb Thoades, sem einnig var
spurður og hafði verið með í útboðinu, staðfesti sögu
Henzels. Einhverra hluta vegna varð Cates að hætta i starfi
mánuði síóar, en Henzel er í málaferlum við Occidental og
Loeb Rhoades. Trúlega hefur fyrirsögn litla Gyðingablaðs-
ins eyðilagt traust manna í Moskvu á Karr, en hún var:
Forsvarsmenn Olympíuleikanna telja einn úr Kosyginfjöl-
skyldunni viðriðinn viðskiptin.
Endalokin urðu þau að samningnum um minnispeninginn
var skipt í sex hluta. Financial Engineers, fyrirtæki Karr og
Lazard fékk stærstan bitann af kökunni, 40% — en helm-
inginn af því fékk Karr persónulega í sinn hlut. Occidental
Olympíupeningar, slegnir í sllfur, gull og platínu eru seldlr
um helm allan af fyrirtækl sem nefnist Numinter. Pening-
arnir eru aðeins innleysanlegir í Sovétríkjunum og þá í
rúblum.
fékk 33%, Paramount Coin Co. í Columbus í Ohio fékk 10%,
Loeb Rhoades 7%. Að auki fékk Lazard Brothers í London
og Banque Nationale de Paris sín 5 prósentin hvor, enda
höfðu þeir aðilar hjálpað til að fjármagna minnispeninga-
málið.
Nú stofnuðu þessir aðilar fyrirtækið Numinter B.V. til að
annast sölu minnispeninganna um heim allan, nema í aust-
antjaldslöndum, og gamall vinur Karr frá kvikmyndadög-
unum, Charles Simonelli frá Technicolor, var ráðinn for-
svarsmaður fyrirtækisins.
Þann 30. september s.l. sagði Simonelli stöðunni lausri.
Honum hafði þó tekizt vel upp, 3/í hlutar minnispeninganna
voru seldir og höfðu skilið eftir álitlegan hagnað fyrir þá sem
að fyrirtækinu stóðu. Hinsvegar virðist sem einn af hinum
þöglu og trúverðugu félögum Karrs, Elíezer Preminger, hafi
staðið aö tjaldabaki og gefiö hin góðu ráðin varðandi mynt-
söluna. Preminger þessi var um skeið formaður Heþreska
kommúnistaflokksins, og forstjóri Þróunarstofnunar (sraels.
Karr hafði haft viðskipti við Preminger sem forstjóri Fair-
banks Whitney og gerði samning við ísraelsmenn um fram-
leiðslu á tækjum til að framleiða vélar til að losna við salt úr
vatni. Preminger býr nú í Amsterdam og þverneitar að ræða
viðskipti sín við Karr heitinn. Evia staðhæfir aftur á móti að
Preminger hafi útbúið kerfi til að blása út alls konar kostn-
aðarhliðar minnispeningasölunnar og jafnframt til að fela
fyrir sovézkum yfirvöldum hagnaðinn af sölunni, þannig að
yfirvöldin gætu aldrei séð hversu mikið Karr hagnaöist í raun
réttri.
Rússarnir grunuðu Karr um græsku
ísraelskir leyniþjónustumenn sem aldrei hafa trúað að
Karr hafi hlotið eðlilegan dauðdaga, gera því skóna að
Rússar hafi komizt að raun um að Karr hafi hlunnfarið þá
varðandi minnispeningasöluna. Þeir segja líka að Preminger
hafi góðar og gildar ástæður til að þegja um samband sitt við
Karr. Evia Karr fór oft með manni sínum til Rússlands og
segir hið sama. Rússarnir hafi verið farnir að gruna mann
sinn um græsku í sambandi við þessa sölumennsku.
Rússarnir höfðu þó enn betri ástæðu til að losna við Karr,
segir ísraelska leyniþjónustan. Þeir staðhæfa að þeir hafi
gögn sem sanni vopnasölu, sem fór um hendur Karr frá
Sovétríkjunum til Libíu og til PLO, auk Uganda. Það sem
Rússunum gramdist við það að þeir komust að því að hér
hafði Karr haft brögð í tafli. Hann hafði rukkað Rússana um
umboðslaun, — og líka móttakendurna!
Það virðist eins og það muni taka félaga David Karrs,
erfingja og þá kannski lögregluyfirvöld, langan tíma, áður en
greitt verður úr flækjunni og leyndarmál hans færð upp á
yfirborðið. Hann virðist hafa verið hreinn meistari í að fela
eitt fyrirtækið með öðru. Síðustu árin var hann búinn að
spinna gífurlega flókið net af pappírsfyrirtækjum í Sviss,
Lichtenstein og Jersey-eyju, ásamt aragrúa útibúa og
systurfyrirtækja, sem gerðu það að verkum aö afskaplega
erfitt er að rekja hagnaðinn af svo flóknum samningi sem
samningurinn um Olympíupeningana var.
Það verður líklega einnig seinlegt verk að gera sér nokkra
viðhlítandi grein fyrir manninum sjálfum, lífi hans og dauða,
því eftir öll þau störf, sem hann hafði tekið sér fyrir hendur,
varð þaö aldrei Ijóst hvað fyrir honum vakti í raun og veru.
Var hann bara slægvitur þorpari, sem treysti á það að
eignast vini í háum stöðum? Eða var hann enn ægilegri,
reiðubúinn til að svíkja samstarfsfélaga sína og föðurland
sitt? Eða var hann kannski, eins og Andrew sonur hans
sagði: „Bara að leika sér á ölduborðinu í hinum úfna sjó
viðskiptalífsins, bíðandi eftir að finna hina fullkomnu öldu til
að fleyta sér á land."
57