Frjáls verslun - 01.10.1980, Blaðsíða 24

legar. En ég ætla ekki aö halda
uppi öörum vörnum í því, en aö
segja ,,maður reynir aö þrauka,
bankarnir eins og fyrirtækin'1.
FV — Þú sagðirað ráöstöfunarfé
bankanna heföi minnkað um þriöj-
ung frá upphafi til loka áratugsins,
sem rekja má til neikvæðra vaxta í
verðbólgubáli. Hafa vaxtahækk-
anir undanfarið ekkert breytt
dæminu?
HB — Sú breyting, sem varö á
vaxtastefnunni 1976og varendan-
lega staöfest meö lögunum um
efnahagsmál frá í fyrra haföi í för
meö sér verulega vaxtahækkun,
en svo hóheppilega vildi til aö á
sama tíma fór verðbólgan vaxandi,
svo bilið minnkaði miklu minna
heldur en til stóð og ég veit ekki
hvort vextir nú eru nokkuö mikið
jákvæðari en stundum áður. Það
fer ekkert á milli mála að enn vant-
ar verulega á að jöfnuður náist.
FV — Það kom fram í tilkynningu
Seðlabankans að viðskiptabank-
arnir hefðu lánað verulega um-
fram ráðstöfunarfé sitt. Af yfir-
drætti í Seðlabankanum borgið
þið geipiháa vexti, miklu hærri en
þið fáið með útlánum. Er þetta
ekki hreinn taprekstur?
HB — Það er alveg Ijóst að bank-
arnir tapa á því að skulda Seðla-
bankanum með þessum hætti, en
sem betur fer eru þau lán, sem fjár-
mögnuð eru með yfirdrætti f
Seðlabankanum ekki nema brot af
heildarútlánunum þannig að tapið
jafnast niður á miklu stærri út-
lánaupphæð.
FV — Á sama tíma eigið þið í
Landsbankanum bundna milli
25-30 milljarða hjá Seðlabank-
anum á miklu lægri vöxtum, en þið
þurfið að greið fyrir yfirdrátt?
HB — Það er alveg rétt, en þetta
fé notar Seðlabankinn til að létta á
okkur byrðarnar af því að fjár-
magna atvinnuvegina. Þetta fé
notar hann til að endurkaupa af-
urðarlán til sjávarútvegs, landbún-
aðar og iðnaöar. Við getum því
ekki mjög kvartað yfir þessu, þótt
það komi auðvitað vel til álita að
Seðlabankinn ætti að borgaokkur
betri vexti af þessu fé.
FV — Þegar talað er um stjórnun
peningamála og mikilvægi henn-
ar, er ekki óeðlilegt að velta því
fyrir sér hver séu tengsl Lands-
bankans, sem stærsta banka þjóð-
arinnar við ríkisvaldið hverju
sinni?
HB — Þetta samráð bankanna er
takmarkað. Þó verður að. gæta
þess að æðsta stjórn bankans er í
höndum bankaráðs, sem er
stefnumótandi og bankaráðs-
menn eru kjörnir af alþingi og
verða því að skoðast sem fulltrúar
ríkisvaldsins. Flestir bankarnir
heyra undir viðskiptaráðuneytið
og viðskiptaráðherra er æðsti
maður bankamála. Hann kemur
hingað öðru hverju og að minnsta
kosti einu sinni á ári, er hann
skoðar reikninga bankans og ræð-
ir þá við okkur stefnumál og svo
hefur hann samband við okkur
eða við við hann er ástæða er til.
Staðan lík því sem var
1978
FV — Hagfræðingur í Seðlabank-
anum sagði okkur að staða bank-
anna nú væri ekki ósvipuð og
1978. Þá var hins vegar útflutn-
ingsbann fyrrihluta árs, sem seink-
aði útflutningi og þá auðvitað
greiðslum fyrir afurðirnar. Þetta
hafi gert það að verkum, að seinni
hluta ársins hafi bönkunum tekist
að rétta við án þess að þurfa að
grípa til róttækra aðgerða. Þýðir
þetta ekki að aðgerðirnar í ár
hljóta að verða róttækar.
HB — Það er rétt að hlutfall út-
lána, sem fjármagnað er með
skuld við Seðlabankann nú er
svipað og það var 1978 og það er
réttara að bera þessi ár saman,
fremuren 1974, eins og sumirvilja
nú gera. Þá var hlutfallið tvöfallt
hærra.
FV — Þá var líka gengið fellt í
september og síðan febrúar.
HB - Það er það sem ég átti við,
er ég sagði að samanburður við
1978 væri raunhæfari.
FV — Má þá skjóta því að banka-
stjóranum að nú þurfi aðeins að
fella gengið helmingi minna en
1974.
HB — Gengið varekki fellt 1978.
FV - Er þetta ár ekki samt erfið-
ara en 1978?
HB — Jú það er það. Ég vil hins
vegar benda mönnum á að þegar
Ami Arnason
Fyrirtækin
sem lendir
Frjáls verzlun snéri sér til Árna
Árnasonar framkvæmdastjóra
Verzlunarráös íslands og spurði
hann hver hann teldi að áhrif að-
haldsaðgerða bankanna yrðu á at-
vinnulífið.
„Samdráttaraðgerðir bankanna
nú verður að skoða í samhengi við
annað, sem gert hefur verið fyrr á
þessu ári. Fjórum aðferðum hefur
einkum verið beitt til að láta ríkis-
sjóð koma betur út á árinu.
1. Skattar hafa verið auknir veru-
lega og mjög á atvinnurekstur.
2. Utgjöldum hefur verið velt yfir á
lánsfjáráætlun, sem eykur
þensluna hér innanlands.
3. Opinberar stofnanir hafa verið
sveltar um fjármagn, sem þær
24