Frjáls verslun - 01.10.1980, Blaðsíða 47

málefnum hverrar þjóöar og allar
upplýsingar og ráðgjöf stofnunar-
innar eru og veröa trúnaðarmál."
GISE var dótturfyrirtaeki banda-
rísks tryggingarfélags, Insurance
Company of North America, en
ekki er taliö að þaö fyrirtæki hafi
vitaö hvað var á seyði, þegar GISE
var stofnað. Það var Minos
Zombanakis, bankastjóri alþjóða-
deildar Blyth Eastman Dillon
bankans í Aþenu, sem átti hug-
myndina. Saudi Arabar báðu hann
að stofna ráðgjafahóp og þar sem
allir bankar vildu þá ná tengslum
við olíuframleiðsluríki, þótti það
ágæt hugmynd.
En GISE og hlutverk þess hafa
orðið með öðrum hætti en búist
var við og starfar nú algerlega
sjálfstætt. Þegar INA seldi Blyth
Eastman Dillon bankann varð
GISE eftir. Þá fór að fara um eig-
endur tryggingarfélagsins, sem
óttuðust hvernig það liti út ef fyrir-
tæki þeirra stæði fyrir stofnun,
sem ef til vill ráðlegði Saudi Aröb-
um eitthvað, sem sýna mætti fram
á að væri andstætt hagsmunum
Bandaríkjanna. í apríl á þessu ári
seldi fyrirtækið GISE og stofnunin
er nú sjálfstæð og talið að Zom-
banaki eigi meirihluta.
Ýmislegt bendir til að GISE hafi
tekið afstöðu gegn bandarískum
hagsmunum, þegar eignir írana
voru fastsettar í Bandaríkjunum.
Saudi Arabarhöfðu miklaráhyggj-
ur af þessu máli og óttuðust að
slíkar aðgerðir kynnu að bitna á
þeim síðar. Talið er að GISE hafi
verið falið að kanna hvernig fjár-
málaráðuneyti Bandaríkjanna
komst að þeim niðurstöðum, sem
Carter forseti byggði aðgerðir sín-
ar á, og í framhaldi af því að finna
leiðir til að veita fjárfestingu Saudi
Araba inn á svið, sem væru undan-
þegin slíkum aðgerðum.
Ekki er talið að GISE hafi átt í
neinum erfiðleikum með að fá
upplýsingar úr fjármálaráðuneyt-
inu, þar sem einn af meðlimum i
GISE er Lowell Pomphrey, sem var
áður einn af æðstu mönnum ráðu-
neytisins. Hann er einn af mörgum
ráðgjöfum, sem GISE hefur að-
gang að fyrir árlega greiðslu frá
sex miljónum króna til 30 miljóna
króna.
Meðal Ráðgjafa GISE, sem allir
veita Saudi Aröbum upplýsingar
og ráð, eru Marjorie Deane, rit-
stjóri Financial Reports breska
tímaritsins Economist, og Dr. John
Gunter, fyrrum forstjóri Miðaust-
urlandadeildar Alþjóða Gjaldeyr-
issjóðsins.
En þau nöfn sem mesta athygli
vekja, eru Parinz Miha og Robert
Ellsworth. Miha á nú sæti í áætl-
ananefnd OPEC samtakanna, hef-
ur verið forstjóri íranska olíufé-
lagsins, og þráfaldlega formaður
sendinefnda íran hjáOPEC, ádög-
um keisarans. Þekktastur allra er
þó Robert Ellsworth. Hann erfyrr-
um þingmaður á Bandaríkjaþingi,
sendiherra Bandaríkjanna hjá
NATO, formaður þingnefndar um
alþjóðafjármál, aðstoðarmaður
forseta, og aðstoðarvarnarmála-
ráöherra í Bandarikjunum. Hann
er nú prófessor í alþjóðamálum við
John Hopkins háskóla og formað-
ur Atlantshafsráðs Bandaríkj-
anna, en aðilar að heildarsamtök-
um slíkra ráða eru Samtök um
vestræna samvinnu á íslandi.
Með tilliti til þessa fólks, er það
er til vill ekki að undra að GISE
hefur ekki haldið sig aðeins við að
veita upplýsingar og ráð. Talið er
að Zombanakis hafi setið fund i
Dusseldorf í mars síðastliðnum,
þar sem einnig voru Turgat Ozal,
helsti efnahagsráðgjafi Tyrklands-
stjórnar, og Sheik Abalkhail, frá
Saudi Arabíu. Sagteraðfundurinn
hafi verið haldinn á vegum fjár-
málaráðherra Vestur Þýskalands,
Hans Matthoeffer. Þar er talið að
GISE hafi lagt fram tillögur um
efnahagsaðstoð Saudi Araba við
Tyrki.
Þegar haft er í huga hverskonar
menn starfa með þessari stofnun
og einnig það að hún er nú óháð
bandarískum eigendum, er ekki
gott að spá hvaða stefnu hún kann
að taka og hvort hún tekur að sér
enn stærri verkefni og fyrir hvaða
þjóðir.
Robert Ellsworth
47