Frjáls verslun - 01.11.1980, Blaðsíða 37

Þá er nýjum upplýsingum haldiö af
pólitískum ástæðum. Þaö eru
stjórnvöld, sem ákveöa hvenær
þeim hentar að nýjar upplýsingar
komi fram. Þar að auki er nauð-
synlegt fyrir atvinnuvegasamtökin
að geta gagnrýnt upplýsingaöflun
opinberra aðila. Þó að sú upplýs-
ingaöflun sé ómetanleg og einnig
góð samskipti við opinberar stofn-
anir, svo sem Þjóðhagsstofnun, þá
er nauðsynlegt að atvinnuvega-
samtökin stundi upplýsingaöflun á
sínu sviði. Enn sem komið er, er öll
launastatistik ófullkomin, jafnvel
þó að Kjararannsóknanefnd vinni
að slíkum rannsóknum.
Er samvinna Vinnuveitenda-
sambandsins og Vinnumálasam-
bands Samvinnufélaganna byggð
á fullum trúnaði, af beggja hálfu?
Til skamms tíma var mjög náin
samvinna milli þessara aðila og
það er mjög eðlilegt aö mínu mati
að vinnuveitendur hafi samstöðu
sín á milli og raunar sé ég enga
ástæðu til aö hafa tvö vinnuveit-
endasamtök. Það eru engar raun-
verulegar forsendur fyrir þessari
skiptingu. SIS tók upp á eigin
spýtur þá ákvörðun að draga úr
þessari samvinnu og fara sínar
eigin leiðir. Það varákvörðun sem
ný forysta þess tók og við höfum
ekkert um að segja, en viö erum
reiðubúnir til samvinnu hvenær
sem er.
Hefur flokkapólitík áhrif á þeirra
afstöðu til mála?
Það held ég að fari ekkert á milli
mála. Það er hluti af stjórnmála-
flokki.
Það er í tísku að tala um að
opinberir aðilar hafi samráð við
aðila vinnumarkaðarins. Hefur
slíkt samráð átt sér stað í raun?
Ég lít yfirleitt á yfirlýsingar af
þessu tagi sem skrum. Auövitað er
nauðsynlegt að ríkisstjórnir hafi
náið samband við hagsmunasam-
tök, veiti þeim uþplýsingar og gefi
þeim kost á að koma sjónarmiðum
sínum á framfæri. Hinsvegar er ég
ekki þeirrar skoðunar að hags-
munasamtök, hvorki vinnuveit-
endasamtök né launþegasamtök,
eigi að hafa einhver úrslitaáhrif á
stefnu stjórnvalda. Þau eru kosin
lýöræðislegum kosningum, til
þess að stjórna en ekki til þess að
stjórnast af öðrum. Góð samvinna
og uþþlýsingastreymi er á hinn
bóginn nauðsynlegt og ég hygg að
engin ríkisstjórn geti starfað nema
að ástunda gott samstarf við alla
aðila vinnumarkaðarins.
Fyrir hvað stóran hluta af
vinnumarkaðnum semur vinnu-
veitendasambandið?
Við áætlum að Vinnuveitenda-
sambandið semji fyrir rúmlega 80
prósent af hinum almenna vinnu-
markaði.
Nú er vinnuveitendasambandið
nánast samnefnari fyrir allan at-
vinnurekstur í landinu, í málum
„Akvarðanir um
félagsmálapakka
oft teknar
í fljótræði”
sem að vinnumálum snúa. Viljið
þið vera svo algjör samnefndari?
Við teljum að mótun launastefnu
og ákvarðanir um kaup og kjör eigi
að taka á hinum almenna vinnu-
markaði. Ríkið á ekki að hafa for-
ystu, vegna þess aö verðmætin
eru sköpuð í atvinnulífinu, einnig
þau verðmæti sem ríkið lifir á.
Baráttuaðferðir verkalýðshreyf-
ingarinnar hafa kallað á samræmd
vinnubrögð vinnuveitenda.
Telur þú tilhögun samninga
fullnægjandi eins og hún er?
Nei. Án þess að tala af langri
reynslu tel ég heildarkjarasamn-
ingana, sem nú voru gerðir, hafa
verið spor í rétta átt. Það var lítiö
um næturvökur og reynt að vinna
samningana eins og hverja aðra
vinnu að degi til. Margt mætti þó
færa til betri vegar. Kröfugerð þarf
að liggja fyrir með meiri fyrirvara
en verið hefur. Að mínu mati er
nauðsynlegt að gera um það sér-
stakt samkomulag milli aðila,
hvernig samningunum skuli hátt-
að. Setja þarf ákveðin tímamörk
fyrir kröfugerð og ræða ekki eftir
það aðrar kröfur.
Nú færist það stöðugt í vöxt að
aðrir hlutir komi inn í kjarasamn-
inga en laun, svo sem félags-
málapakkar og margvísleg hlunn-
indi. Er ekki að verða óeðlilega
mikið af þessu?
Ég held að menn verði að fara
mjög varlega í það að auka launa-
tengd gjöld. Því má þó ekki gleyma
að hluti af þessum launatengdu
gjöldum eru eðlileg félagsleg
gjöld, svo sem til lífeyrissjóða, sem
menn eru sammála um aö séu
nauðsynlegir og báðir aðilar hafa
mikinn áhuga á að efla. I þessum
efnum verður þó að fara varlega.
Hitt er ósiður, aö ríkisstjórnir gefi
eftir einhverri sjálfvirknireglu út
félagsmálapakka í hvert skipti sem
er samið. Oft eru þar teknar
ákvarðanir í miklu fljótræði Þegar
verkalýðshreyfingin afsalaði sér
3% verðbótahækkun 1979, gegn
nýrri löggjöf um rétt launafólks til
uppsagnarfrests og launa í veik-
inda- og slysatilvikum, var sett ný
löggjöf um þetta efni í miklu fljót-
ræði. Athugasemdir frá Vinnuveit-
endasambandinu voru ekki teknar
til greina. Afleiðingar af þessu
urðu þær aö þegar lögin höfðu
verið sett komu fulltrúar launþega
á okkar fund og sögðu að athuga-
semdir okkar hefðu verið réttar.
Það væri því nauðsynlegt að taka
upp samvinnu um aö fá lögunum
breyttB
37