Frjáls verslun - 01.11.1980, Blaðsíða 50

Óheft frelsi er
ógæfa f lugfélaga
Þótt löggjöf Carters, forseta, um af-
nám á samkeppnishömlum flugfélaga
sé heldur litin hornauga hér á landi, er
enginn vafi á að hún hefur komið sér
vel fyrir milljónir flugfarþega víðsvegar
um heiminn,
Hin geysilega aukna samkeppni sem
löggjöfin hafði í för með sér varð til
þess að fargjöld snarlækkuðu. Hér
heima einblínum við á þær afleiðingar
sem þetta hafði fyrir Flugleiðir, sem nú
eru nánast komnar á kné. Erlendis
glöddust hinsvegar milljónir yfir að
hafa efni á að leggja upp í ferðir sem
annars hefði aldrei verið hugsað um.
En eru menn að gleðjast of
snemma? Flugmálafróðir menn eru
ekki á einu máli um hvort endanlegar
afleiðingar (árangur?) verða til að
hrópa húrra fyrir.
Ógæfa Flugleiða er ekkert eins-
dæmi. Það eru orðin fá flugfélög í
heiminum sem eiga ekki í stórfelldum
erfiðleikum, og þar er auðvitað fleiru
um að kenna en hnetubóndanum frá
Georgíu.
Eldsneytishækkanir hafa, eins og
mönnum er kunnugt, orðið gífurlegar.
Árin 1972—73 var eldsneyti aðeins
12% af beinum rekstrarkostnaði flug-
félaganna. I kjölfar októberstríðsins
milli Israels og Arabaríkjanna urðu
nokkrar hækkanir og 1978 var elds-
neyti 17% af beinum rekstrarkostnaði.
En þessar hækkanir voru þó ekkert á
móti þeim ósköpum sem dundu yfir um
mitt ár 1979; þá tók olíuverðið nánast
lóðrétt strik uppávið. Afleiðingin varð
að á árinu 1979 var eldsneytiskostn-
aður um 23% af beinum rekstrarkostn-
aði flugfélaganna. Og það er verra í
vændum.
Þar sem þaö var ekki fyrr en um mitt
sumar '79 sem hækkanabylgjan skall
yfir má búast við að meðaltalshækkun
fyrir allt árið 1980 verði komin upp í 31 %
Hættuleg „samkeppni“
Þetta eru þau utanaðkomandi áhrif
sem einkum valda slæmri stöðu
50