Frjáls verslun - 01.12.1980, Blaðsíða 66

Dýralíf
í viðskiptalífinu
Við búum í náttúru, sem er okkur
öllum kær, þó að það sé mis-
munandi hversu mikið uppá-
hald fólk hefur á dýrum og
blómum. Það þarf því engan að
undra þó að fyrirtæki eða sam-
tök fyrirtækja noti náttúrufyrir-
bæri, sem tákn fyrir sína starf-
semi. Algengast er að nota dýr
af ýmsu tagi, ýmist náttúrleg,
stílfærð, eða úr goðafræðinni.
Merki fyrirtækja og stofnana eru
mjög mismunandi og um gildi
þeirra deilt. Raunar virðast flest
þeirra vera algerlega þýðingar-
laus, ekki síst þegar þau eru orðin
eins stílfærð og nú tíðkast hér á
landi. Hinsvegar eru myndræn
merki af dýrum, svo auðþekkt, að
þau festast í meðvitund manna,
betur en flest annað.
Dýramerki eru notuð mikið um
allan heim og eru æði vinsæl hér á
landi. Sennilega er þekktasta
dýramerkið skelin, sem Skeljung-
ur notar hér á landi, og Shell um
allan heim. Skel þessi er krækling-
ur (pecten á latínu), sem hefur ver-
ið tákn fyrirtækisins síðan 1904.
Ýmsar skýringar eru til á því að
fyrirtækið notar skel sem merki.
Meðal annars er talað um að skip
félagsins hafi notað kræklinga
sem kjölfestu á siglingu heim frá
Austurlöndum. Af stóru olíufélög-
unum sjö, notar aðeins eitt dýra-
merki, Mobil með Pegasus, fljúg-
andi hestinn í goðafræðinni, sem
Flugfélag íslands notaði á sínum
tíma. Esso í Bandaríkjunum
(Exxon) notaði tígrisdýr í auglýs-
ingum um nokkurt skeið (Put a
tigerinyourtank).
Annað mjög þekkt merki er úlf-
aldinn á Camel sígarettupakk-
anum (Camellus á latínu). Úlfalda-
fjölskyldan er stór og úlfaldi með
einn hnúð á bakinu er nefndur
dromedari.
Auk þess að reyna að komast i
gegnum nálaraugað auglýsir
drómedarinn fyrir R. J. Reynolds
og hefur enst lengur en flestar
aðrar auglýsingar og tákn.
Kaninur hafa ekki þótt sérlega
merkilegar skepnur, en kanínan
(Oryctogalus Cuniculus) hefur
orðið að einu af þekktustu vöru-
merkjum okkar tíma. Það var árið
1954, sem teiknarinn Poul Rand
teiknaði þetta merki fyrir sam-
starfsmann sinn við tímaritið
Esquire, Hugh Hefner að nafni,
sem var að byrja að gefa út nýtt
tímarit.
Blaðið var Playboy, sem hefur
haft kanínuna á forsíðu í 25 ár og
meira að segja hafa afgreiðslu-
stúlkur í Playboyklúbbnum verið
klæddar til að líkjast merkinu.
Sagt er að kanínur eigi að minna
þá, sem vit hafa á dýrafræði, á það
að kanínur eru sagðar tímgast
með ótrúlegum hraða.
Ýmis dýramerki hafa orðið þekkt á
íslandi og eitt þeirra þekktustu er
merki Sjálfstæðisflokksins,
fálkinn, en hann er einnig merki
knattspyrnufélagsins Vals í ann-
arri útgáfu.
Uglur eru mjög algengar sem tákn
og nær undantekningalaust
tengdar bókum á einn eða annan
hátt. Til dæmis er ugla tákn
Félagsprentsmiðjunnar í Reykja-
Hin sögulega skýring á þessu er
sú, að uglan var fugl menntagyðj-
unnar Pallas Aþenu í grísku goða-
fræðinni og Minervu í þeirri róm-
versku. Þessar gyðjur fóru með
málefni vísinda og lista meðal
guðanna og það er því ekki ný
hugmynd að sami ráðherra fari
með tvö ráðuneyti, svo sem sam-
göngu og sjávarútvegsráðuneyti.