Frjáls verslun - 01.01.1985, Blaðsíða 48

sviöi getur veriög rundvöllur undir
nýjum atvinnutækifærum í þess-
ari grein. Þá má nefna aðra at-
vinnugrein, fiskeldi, sem við erum
að kanna, m.a. i samstarfi við
norska aðila. Stofnað hefur verið
fyrirtækið Islandslax hf., sem hef-
ur ákveðiö aö koma upp seiða-
eldisstöð á Reykjanesi. Seiða-
eldisstöðin verður tekin i notkun i
vetur og fyrstu seiðin verða kom-
in i sjógöngustærð vorið 1986. Þá
er i athugun hagkvæmni þess að
reisa á sama stað stóra laxeldis-
stöð þar sem laxinn yrði alinn upp
í slátrunarstærð á Reykjanesi,
verður það fyrst og fremst með
eigin seiði úr þessari stöð.
Er eðlilegt að jafn stórt fyrir-
tæki og Sambandið sé í jafn litlu
þjóðfélagi og á íslandi?
Það er nauösynlegt að hafa i
huga í þessu sambandi að Sam-
band íslenskra samvinnufélaga
er ekki sambærilegt við ýmis
önnur stórfyrirtæki á Islandi hvað
uppbyggingu og eignaraðild
varðar. Það eru félagsmenn
kaupfélaganna sem eru hinir
endanlegu eigendur Sambands-
ins. Kaupfélögin eru öllum opin
og þá um leið eignaraðild og
möguleikar til áhrifa hjá Sam-
bandinu eftir leikreglum fulltrúa-
lýðræðisins sem gilda hjá Sam-
vinnuhreyfingunni.
Kaupfélögin og Sambandið
vinna að hagsmunum eigend-
anna, framleiöenda og neytenda,
og allra þeirra sem taka vilja þátt í
starfseminni og beita samtaka-
mætti til aö ná settu marki.
Þar sem allir geta orðið félags-
menn og um leið tekið þátt i
ákvörðunum sem láta Samvinnu-
fyrirtækin þ.m.t. Sambandið,
vinna að verkefnum er horfa til
heilla fyrir almenning, hlýtur svar-
iö við spurningu þinni aö vera
jákvætt. Sambandið er ekki og
verður aldrei of stórt fyrir íslenskt
þjóðfélag, meðan virkt lýðræði er
í Samvinnuhreyfingunni.
Nýtur ekki sérstakra
skattfríðinda
Er eðlilegt að Sambandið
njóti skattfríðinda umfram önn-
ur fyrirtæki íslensk?
Sambandið nýtur ekki sér-
stakra skattfríðinda umfram önn-
ur fyrirtæki. Sá mismunur sem er
á reglum um álagningu tekju-
skatts hjá samvinnufyrirtækjum
og hlutafélögum á rætur sinar að
rekja til mismunandi uppbygg-
ingar og eðlis fyrirtækjanna.
Hlutafélög njóta verulegra
skattalegra ívilnana umfram
samvinnufyrirtæki t.d. viö arð-
greiðslur og útgáfu jöfnunar-
hlutabréfa.
Þau geta myndað skattlegt tap
með greiðslu arðs, þó svo að
hagnaður nægi ekki fyrir arð-
greiðslunni og þá má benda á að
arður af hlutabréfum er skatt-
frjáls hjá einstaklingum að vissu
marki. Sömuleiðis er hlutafjár-
eign einstaklinga skattfrjáls að
vissu marki og með útgáfu jöfn-
unarhlutabréfa má í mörgum til-
fellum haga málum svo að hluta-
félögin sjálf verði eignaskatts-
frjáls.
Samvinnufélögunum er hins
vegar heimilaö að endurgreiða
hluta af tekjuafgangi til félags-
manna í formi afsláttar af við-
skiptum, áður en tekjuskattur er
reiknaður. Þetta er nú allt og
sumt og að öðru leyti gilda allar
sömu reglur um beina og óbeina
skatta hlutafélaga og samvinnu-
félaga. Sé allt tekið saman,
skattívilnanir hlutafélaga og end-
urgreiðsla tekjuafgangs til fé-
lagsmanna samvinnufélaganna,
er spurning hvort hlutafélög búi
ekki við verulega betri skilyrði
skattalega sé, einkum eftir aö
skattalögunum var breytt á sið-
asta ári.
Samvinnufélögin greiða a.m.k.
ekki minni skatta en hlutafélög,
enda eðlilegt að fyrirtæki í sama
atvinnurekstri greiði sambæri-
lega skatta þegar allt er til tekið.
Á viðskiptalegum grunni
Stóö Sambandið eðlilega að
hinu svokallaða „kaffimáli"?
„Kaffimálið" svokallaða er
dæmi hvernig ástatt er á sviði
upplýsinga og fréttaflutnings i
landinu, þegar ákveðnir fjölmiðlar
virðast leggja meiri áherslu á að
búa til hneyksli og sakamál,
byggð á órökstuddum fullyrðing-
um og hálfsögðum staðreyndum,
heldur en að segja hlutlægt frá
niðurstöðum mála er þær liggja
fyrir.
Viðskipti Sambandsins og
Kaffibrennslu Akureyrar og end-
urgreiðslur Sambandsins vegna
kaffikaupanna voru á viðskipta-
legum grunni byggðar. Það sem
var óvenjulegt viö þessi mál var
skyndileg hækkun afsláttar af
kaffikaupum frá Brasilíu um 1980
og næstu ár þar á eftir sem svo
leiddu til þess að ný tilhögun var
ákveðin á þessum viöskiptum frá
1981 og síðar var ákveðið að
Sambandið endurgreiddi Kaffi-
brennslunni afslætti umfram
ákveðin umboðslaun, fyrir áriö
1979 og 1980.
Allar tekjur komu til skattlagn-
ingar og full skil á gjaldeyri voru
gerð vegna þessara viðskipta.
Neikvæö umfjöllun í
fjölmiðlum
Beið Sambandið álitshnekki
með tilkomu þessa máls?
Sú neikvæða umfjöllun sem
málið fékk yfirleitt í fjölmiðlum
hefur eflaust haft áhrif á ein-
hverja þá er láta uppsláttarfréttir
og stórfyrirsagnir blaðanna ráða
sínum skoðunum.
Sambandið leggur áherslu á
að þeirri rannsókn sem nú stend-
ur yfir Ijúki fljótt þannig að endan-
leg niðurstaða fáist í málið og þá
mun koma í Ijós hvort æsifrétta-
mennska fjölmiðlanna átti við rök
að styöjast.
Áhersla á markaðsstarfsemi
erlendis
Hvað hugsar Sambandiö sér
með uppbyggingu einstakra
deilda fyrirtækisins í framhaldi
af skipulagsbreytingum er gerð-
arvoruás.l.ári?
Ég geri ráð fyrir þvi að þú eigir
hér við rekstrardeildirnar sex.
Minnstar breytingar urðu á af-
urðasöludeildunum. Sjávaraf-
urðadeild mun áfram fyrst og
fremst vinna að sölu og mark-
aðsöflun fyrir þá framleiðendur er
hún starfarfyrir.
Mikil áhersla er lögð á vöru-
48