Frjáls verslun - 01.08.1988, Síða 14

FORSÍÐUGREIN
VERÐBÓLGAN
100
Verðbólga 1980-1988
(Hsekkun framfærsluvísitölu milli ára)
75 -
50
25
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988
seinni hluta síðasta árs og héldu þær
verðlækkanir áfram. Þessi afturkipp-
ur ætti að koma fáum, sem til þekkja,
að óvörum, enda hefur hann legið í
loftinu frá síðasta hausti þegar fyrst
fór að bera á söfnun fiskbirgða á
mörkuðum að því er fram kemur í
„ágripi úr þjóðarbúskapnum“ sem
Þjóðhagsstofnun gaf út í sumar. Þar
segir að fram til hausts 1987 hafi
markaðsverð fiskafurða hækkað
langt umfram verð á öðrum matvæl-
um um nokkurt skeið og því aðeins
tímaspursmál hvenær þróunin sner-
ist við. Markaðsverð botnfiskafurða
náði hámarki í janúar 1988 en fór síðan
lækkandi. Freðfiskur og saltfiskur
hafa lækkað um 9-10% í verði en mjöl
og lýsi hafa hins vegar hækkað um-
talsvert eins og fram kemur á skýr-
ingarmynd um breytingar á ytri að-
stæðum. Sú mynd er byggð á töflu frá
Þjóðhagsstofnun um áætlað markað-
sverðlag sjávarafurða í SDR. Þar
kemur sú athyglisverða staðreynd í
ljós að þrátt fyrir þessar lækkanir er
verðlag allra útfluttra sjávarafurða í
júlí í sumar ekki lægra en meðalverð-
lag ársins 1987 þegar á heildina er
litið.
í ljósi þessara staðreynda og ým-
issa annarra þátta hefur Þjóðhags-
stofnun spáð því að landsframleiðslan
í ár verði ekki minni en hún var árið
1987 og reyndar gerir stofnunin ráð
fyrir lítilsháttar aukningu á þessu ári
eða 0.2%. Við erum því ekki að ganga
í gegnum samdráttarskeið vegna ytri
aðstæðna eins og margir áhrifamenn í
þjóðmálaumræðunni hafa látið liggja
að heldur hefur vöxturinn aðeins
stöðvast. Það hefur því lítið breyst í
ytri aðstæðum þjóðarbúsins, þegar á
heildina er litið, sem skýrir efnahags-
erfiðleika hér innanlands. Þetta eru
þær staðreyndir sem blasa við án
þess að hér sé verið að gera lítið úr
þeim vanda sem verðlækkun á freð-
fiski og saltfiski hefur valdið fisk-
vinnslunni. En við erum ekki að upp-
lifa samdráttartíma vegna versnandi
ytri skilyrða eins og á erfiðleikatímum
hér á árum áður.
Þegar litið er til baka kemur í ljós að
landsframleiðslan hefur aðeins
minnkað þrisvar sinnum á síðustu 24
árum, þ.e. 1967,1968 og 1983. Sam-
drátturinn 1967 var 1.6% og sam-
drátturinn 1968 5.7%. Árið 1983 var
samdrátturinn 4.1%. Árið 1975 hefur
einnig verið talið til erfiðleikatímabila.
Þá jókst landsframleiðslan að vísu um
1.7% en viðskiptakjörin voru óhag-
stæð vegna olíukreppunnar. Erfið-
leikarnir nú eru því ekki sambærilegir
við samdráttinn 1967 og 1968, sem
kom þegar Norðurlandssíldin hvarf,
og 1983 þegar loðnuveiðarnar brugð-
ust.
14