Frjáls verslun - 01.12.1989, Blaðsíða 36

AÆTLANIR
stjómenda fólgin í
trú á slíkum spám?
Eða fara menn ein-
faldlega ekki eftir
því sem þar eða
annars staðar kem-
ur fram?
í RÉTTA ÁTT
Þeir aðilar, sem
Frjáls verslun hef-
ur rætt við um
þetta mál, eru
flestir þeirrar
skoðunar að á
þessum áratug hafi
áætlunargerð í
rekstri hér á landi
fleygt verulega
fram. Hins vegar
virðist ljóst að við
eigum talsvert langt í land hvað þetta
varðar og að í dag er verið að gera
rekstraráætlanir, sem aldrei koma til
með að standast. Gildir þá einu hvort
um er að ræða rekstur Ríkissjóðs eða
fyrirtækja í einkarekstri og sama
verður að segja um áætlanir einstak-
linga varðandi fasteignakaup eða aðra
neyslu. Afleiðingin er stórfelld
skuldasöfnun, óhagkvæmur rekstur
sem oft endar með gjaldþroti með
hörmulegum afleiðingum fyrir eig-
endur og starfsmenn fyrirtækja.
Eins og áður sagði hafa menn í
gegnum árin lagt verulegt traust á
þjóðhagsáætlanir
sem gerðar eru af
sérfræðingum
Þjóðhagsstofnunar.
Þar hefur augljós-
lega verið rík til-
hneiging til að van-
meta mikilvægar
þjóðhagsstærðir,
t.d. þróun gengis,
verðbólgu, einkan-
eyslu, hagvöxt og
samneyslu. Þar
hafa menn einatt
freistast til að rugla
saman markmiðum
stjórnvalda um
þessi efni og mati á
staðreyndum.
Ef litið er á þjóð-
hagsáætlanir síð-
ustu ára kemur berlega í ljós að þær
hafa staðist afar illa. Sem dæmi má
nefna að árið 1980 var því spáð að
verðbólga yrði 40% en hún varð 60%.
Árið 1985 var gert ráð fyrir 9% verð-
bólgu í þjóðhagsáætlun en útkoman
varð 34% verðbólga. Og árið 1987
vildu menn þar á bæ fá fram 4-5%
verðbólgu en raunin varð yfir 20%
verðbólga það ár.
Vissulega eru ýmsar aðrar
ástæður fyrir fallvaltleika slíkra áætl-
ana. Ytri skilyrði hafa oft gjörbreyst á
örfáum mánuðum og nægir í því sam-
bandi að minna á skyndilegan afla-
samdrátt, stórhækkun á orkuverði í
heiminum eða undarlega þróun doll-
arans. Þar á ofan hefur það einatt
gerst að ríkisstjórnir á hverjum tíma
hafa einfaldlega ekki fylgt þeirri
stefnu sem boðuð hefur verið í þjóð-
hagsáætlunum þannig að þær hafa
hvorki staðist sem hagfræðilegar
spár né pólitísk markmið, sem aðrir
hafa getað reitt sig á.
Mönnum virðist þó vera farið að
lærast að varlegt getur reynst að
miða eigin áætlanir við þá sem Ríkis-
sjóður styðst við. Þetta kom glöggt
fram á nýafstaðinni spástefnu Stjórn-
unarfélags íslands, en þar voru lögð
fram svör stjórnenda 17 fyrirtækja
um það hvað þeir teldu að myndi ger-
ast í efnahagsmálum á árinu 1990. Og
þeir virtust ekki hafa of mikla trú á
þjóðhagsáætlun.
Samkvæmt þessum svörum var
talið að verðbólga yrði 19.5% en þjóð-
hagsáætlun gerir ráð fýrir 16% verð-
bólgu. Raunar voru flestir þeirrar
skoðunar í umræðum í lok spástefn-
unnar að verðbólga hér á landi yrði á
bilinu 20-25% á næsta ári. Þjóðhags-
áæltlun gerir ráð fyrir 11% hækkun
ráðstöfunartekna en stjórnendur
fyrirtækjanna spáðu 13% hækkun.
Stjórnendumir spáðu 16.8% meða-
lhækkun á gengi helstu gjaldmiðla en
þjóðhagsáætlun gerir ráð fyrir 13%
hækkun. Loks má nefna að fyrirtækin
reikna með 2.6% atvinnuleysi en op-
Menn hafa einatt freistast til
að rugla saman markmiðum
stjórnvalda um þessi efni og
mati á staðreyndum.
ER LOFTRÆSIOG KÆLIKERFIÐ í LAGI
MEÐAL VERKEFNA Smídi og uppsetning á stjórnbún- adi fyrir loftræsi og kælikerfið. Viðhald og eftirlit með loftræsi og kælikerfum. Úttekt á nýjum loftræsi og kælikerf- um. Smíði á stjórnbúnaði fyrir iðnaðinn. Skilar fjárfesting þín í loftræsi og kælikerfum sér í betra og þægilegra umhveríi, fyrir starfsfólk og vélbúnað. Sóar loftræsi og kælikerfið fjármunum þínum í óþarfa orkukaup, vegna vanstillingar og skorts á viðhaldi? Hafðu samband við okkur og við stillum og lagfærum loftræsi og kælikerf- ið.
Hitastýring hf Þverholti 15a — Símar 623366 — 29525
36