Frjáls verslun - 01.03.1991, Page 58

VIÐTflL
Bragi Hannesson á vinnufundi með nokkrum samstarfsmanna sinna hjá Iðnlánasjóði. Lögð er áhersla á skýrar
reglur um útlán og lánshæfi viðskiptavina. Samkvæmt þeim reglum afgreiða starfsmenn sjóðsins lán. Með Braga á
myndinni eru þeir Stefán Melsted, Gísli Benediktsson og Þórður Valdimarsson.
um sjónarmiðum frekar en viðskipta-
legum.
Hér er um þungan áfellisdóm að
ræða. Hver er þín skoðun á þessum
ummælum?
„Ég verð að játa að frammi fyrir
slíkum stóradómi verður mér orðs
vant.
Þeir ágætu menn, sem þetta settu
saman, eiga flestir skamman starfs-
feril að baki sem forráðamenn banka
og fjárfestingarfyrirtækja. I því ljósi
skoða ég ummæli þeirra.
Bankar og verðbréfafyrirtæki hafa
ekki síður en sjóðir veitt lán í miður
skynsamlegar íjárfestingar. Því til
staðfestingar eru mörg nærtæk og
kunn dæmi, sem óþarfi er að tíunda.
Ekki er þetta heldur séríslenskt
fyrirbæri, því að sama máli gegnir hjá
erlendum lánastofnunum, sem orðið
hafa fyrir þungum búsifjum. Má þar
benda á tap norskra banka og nýlegar
fréttir um tap færeyskra banka.
Kemur einhverjum til hugar að
skýringar á tapi erlendra banka sé að
leita í því, að pólitík og persónuleg
sjónarmið hafi ráðið ferðinni?
Ýmsar ástæður geta verið fyrir tapi
hjá lánastofnunum. Oftast má rekja
þær til mannlegra mistaka, þótt ytri
aðstæður geti haft afgerandi áhrif.
Þróun efnahagsmála heima og erlend-
is kemur hér einnig við sögu.
Það, sem skiptir höfuðmáli, er að
menn læri af mistökunum og taki upp
ný og vönduð vinnubrögð við af-
greiðslu lánamála."
EINSÓLÍKIROG ÞEIR ERU MARGIR
Þegar fjallað er um fjárfestingar-
lánasjóði virðist ekki vera gerður
greinarmunur á starfsemi og stefnu
þeirra. Er það skoðun þín að unnt sé
að fjalla um alla þessa sjóði í sama
orðinu?
„Fjárfestingarlánasjóðirnir eru
eins ólíkir og þeir eru margir. Þetta
tekur til stærðar þeirra og styrkleika,
skipulags og starfshátta. Þess vegna
er mjög villandi að lýsa þeim í einu lagi
og fella dóma um starfsemi þeirra
eins og oft er gert.
Mikil endurskipulagning hefur átt
sér stað á íslenskum fjármagnsmark-
aði á undanförnum árum. Hún hefur
verið mótuð með viðamikilli og mjög
vandaðri löggjöf. Nægir þar að benda
á lög um viðskiptabanka, lög um
sparisjóði og lög um Seðlabanka Is-
lands, en þessi löggjöf tók gildi á árinu
1986. Ári síðar tóku gildi ný vaxtalög
og árið 1989 lög um eignarleigustarf-
semi og lög um verðbréfaviðskipti og
verðbréfasjóði.
Þótt löggjöf fjárfestingarlánasjóð-
anna hafi lítið breyst á þessum tíma,
hefur setning þessarar og annarrar
löggjafar og þróun á fjármagnsmark-
aði markað sín spor í starfsemi ým-
issa sjóða. Nægir þar að benda á láns-
fjárlög og heimildir sjóða til sjálf-
stæðrar öflunar lánsfjár.
Þannig hefur Iðnlánasjóður haft
veg og vanda af öflun lánsfjár til starf-
semi sinnar innanlands og utan frá og
með árinu 1987. Þá færðist einnig
ákvörðunarvald um vexti til Iðnlána-
sjóðs með vaxtalögum frá árinu 1987
og endurskoðun færðist til ríkisend-
urskoðunar með lögum frá árinu
1986. Starfandi löggiltur endurskoð-
andi sjóðsins starfar því í sérstöku
umboði ríkisendurskoðanda frá þeim
tíma.
Löggjöf þessi og það, sem henni
hefur fylgt, hefur valdið mikilli breyt-
ingu á starfsemi og starfsháttum Iðn-
lánasjóðs.“
í samantekt þeirrar nefndar, sem
fjallaði um fjárfestingarlánasjóði á
Viðskiptaþingi Verslunarráðsins,
kemur fram það álit nefndarinnar að
opinberir og hálfopinberir fjárfesting-
arlánasjóðir verði að hverfa sem slík-
58