Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.01.1992, Blaðsíða 16

Frjáls verslun - 01.01.1992, Blaðsíða 16
þessu móti tókst honum þrisvar á einu ári að ná til sín yfir 75% útgáfunn- ar. Lengst gekk þessi iðja í maí á þessu ári þegar Mozer keypti ákveð- inn hluta bréfanna á uppboði fyrir ríf- lega 12 milljarða. Bréfin voru svo boð- in til endursölu nokkru seinna á upp- sprengdu verði. Það var í febrúar á þessu ári sem bandaríska Fjármálaráðuneytið fór að gruna að ekki væri allt með felldu. Þá notaði Mozer nafn breska fyrirtækis- ins S.G. Warburg PLC án vitundar aðstandenda þess til kaupa á skuld- bréfum. Svo óheppilega vildi til að fulltrúi frá fyrirtækinu sjálfu var staddur á þessu uppboði og bauð í bréfm eins og ekkert væri sjálfsagð- ara, enda vissu þeir Mozer ekki af tilvist hvors annars. Fjármálaráðun- eytinu þótti sýnt að Warburg hefði keypt meira en 35% bréfanna og sendi fyrirtækinu fyrirspurn bréflega. Warburg spurðist svo fyrir um málið hjá Mozer sem sagði að um tæknileg mistök hefði verið að ræða og myndi hann sjálfur útskýra málið fyrir Fjár- málaráðuenytinu. Þetta var upphafið að endalokunum og hafði í för með sér að Mozer var rekinn og stjórnarfor- maður Salomon Brothers, John Gut- freund, og forstjóri þess, Thomas Strauss, sögðu af sér. LYGARAPÓKER Skuldabréfasvindlið hjá Salomon Brothers er aðeins nýjasta dæmið af mörgum hneykslismálum á Wall Street undanfarin ár. Margt hefur verið sagt og skrifað um óskamm- feilni og ábyrgðarleysi í bandaríska ijármálaheiminum og bætir þetta ekki úr skák. Þannig er sögð saga af því þegar Paul Mozer ætlaði að gera ein- um undirmanni sínum grikk með því að gefa honum merki um að kaupa skuldabréf. Þessi tilteknu bréf voru á allt of háu verði og ætlaðist Mozer til þess að undirmaðurinn „fattaði" brandarann. Þetta gerðist hins vegar í þeim hamagangi, sem einkennir oft bandaríska verðbréfamiðlun, og af- leiðingin varð sú að ungi maðurinn var búinn að kaupa bréf fyrir 870 milljónir dala áður en hægt var að stöðva hann. Þessi saga er í stíl við það sem sagt er frá í bók eftir ungan mann, Michael Lewis, sem kom út fyrir tveimur ár- um. Bókin segir frá tveggja ára veru hans hjá Salomon Brothers og lýsir þeim sérstaka heimi sem verðbréfa- miðlarar lifa í — heimi græðgi og stöðugrar áhættu þar sem milljóna- tugir geta unnist og tapast á nokkrum sekúndum. Bókin heitir Lygarapóker, Liar’s Poker, og heitir eftir sérstökum leik sem vinsæll var hjá miðlurum fyrir- tækisins. Leikurinn er í grófum drátt- um þannig að þátttakendur, sem geta verið tveir eða fleiri, sitja í hring og halda eins dals seðli þétt að sér og reyna að plata hver annan varðandi það hvaða tölur séu á seðlinum. Einn byrjar á því að „bjóða“ t.d. þrjár sex- ur, þ.e. að það séu a.m.k. þrjár sexur á öllum seðlunum í leiknum. Næsti maður getur hækkað boðið, t.d. með fjórum sexum eða þremur sjöum, eða hafnað boðinu. Þannig heldur leikur- inn áfram þar til allir þátttakendurnir hafa hafnað boði eins manns. Þá eru seðlarnir sýndir og þá kemur í ljós hver var að plata hvem og hver tók mestu áhættuna. Leikurinn er spegil- mynd þess, sem gerist við miðlara- borðið, þar sem „blöff', áhætta, skilningur á hegðun andstæðingsins og hrein heppni geta ráðið úrslitum um milljónaviðskipti. Lewis lýsir í bók sinni atviki þar sem áðurnefndur stjórnarformaður, John Gutfreund, gengur að einum besta verðbréfamiðlara fyrirtækis- ins, John Meriwether, og segir stundarhátt: „Eitt spil, ein milljón undir, ekkert væl.“ Gutfreund var að bjóða Meriwether í tveggja manna lygarapóker með eina milljón dala að veði og fororð um að sá, sem tapaði, erfði það ekki við hinn. Meriwether var frægur pókerspilari og gat ekki neitað stjórnarformanninum en hann hafði heldur ekki efni á að tapa milljón dölum. Hann hugsaði sig um stundar- korn, mat áhættuna og ákvað að „blöffa“: „Nei, John, þá er eins gott að spila fyrir alvörupeninga. Tíu millj- ónir undir. Ekkert væl.“ Stjórnarformaðurinn beit á jaxlinn, hafnaði boðinu og kreisti fram bros: „Þú ert klikkaður," sagði hann. Nei, hugsaði Meriwether með sér, ég kann bara mitt fag. 50

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.