Frjáls verslun - 01.11.1999, Qupperneq 6

RITSTJÓRNARGREIN
Nú er öldin önnur!
Heimurinn er orðinn eitt markaðssvæði. Það
er það sem stendur upp úr á þessari öld! Núna
situr fólk fyrir framan tölvu heima hjá sér og
stundar viðskipti á Netínu hvar sem er í heim-
inum, t.d. í Tókýó, London eða New York. I
byrjun aldarinnar þóttí það hins vegar tíltöku-
mál að bregða sér á milli bæja, hvað þá að fara
út fyrir landsteinana. Markaðurinn var ekki
stærri en svo að hann náði aðeins tíl sveitar-
innar eða þorpsins. Island var þá ekki einu
sinni eitt markaðssvæði. Fyrstí bíllinn kom tíl
íslands árið 1904 og um sama leyti lögðu
bændur á sig langa göngu tíl höfuðborgarinn-
ar tíl að mótmæla komu símans tíl landsins.
Atvinnulífið var þá í átthagafjötrum, núna teyg-
ir það sig út um allan heim. Hreyfanleiki
vinnuafls og fjármagns er staðreynd. Fólk flyst milli landa og ræð-
ur sig tíl starfa líki því ekki kjörin eða störfin í heimahögunum.
Fjármagn flæðir léttílega á milli landa; einstaklingar fjárfesta og
kaupa inn á Netinu hjá fyrirtækjum vítt og breitt um heiminn, jafn-
vel rétt áður en þeir taka á sig náðir á kvöldin og bæta kannski bók-
um á innkaupalistann ef þeim verður litíð á náttborðið.
Nelið er tæki aldarinnar! Netíð er tæki aldarinnar! Það er sam-
göngumátí. Sími, bílar og flugvélar brutu vissulega blað og auð-
velduðu frjálsa verslun á milli landa en Netíð er fákurinn sem brýt-
ur endanlega niður öll landamæri í viðskiptum og verslun. Þessi
reiðskjóti dagsins í dag kom samt ekki tíl sögunnar fyrr en árið
1991 og hann komst ekki á fullan sprett fyrr en árið 1994 þegar fýr-
irtækið Netscape kom fram á sjónarsviðið. Hver trúir þvf að sá
sprettur hafi ekki staðið nema í rúm sex ár?! Enda þótt Netsins
verði minnst sem tæki tuttugustu aldarinnar lifir fólk hvorki á
brauði né fjarskiptum einu saman. Verslunarsaga Islendinga, allt
frá þvf að Jón Sigurðsson hóf viðskiptafrelsismerkið hátt á loft árið
1843, sýnir að nokkrir áfangar hafa öðrum fremur orðið tíl að auð-
velda þjóðinni brauðstritíð og lyfta henni á stall
með tekjuhæstu þjóðum í heimi. Þorvaldur
Gylfason, prófessor í hagfræði, sagði í 60 ára
afmælisblaði Frjálsrar verslunar í upphafi
þessa árs að þessar vörður væru eftirfarandi:
tæknibyltingin í stríðinu, millilandaflugið, við-
reisnarstjórnin, stóriðja, inngangan í EFTA,
fiskveiðilögsagan og kvótakerfið, menntabylt-
ingin, vaxtafrelsið og fjármálabyltingin, EES-
samningurinn og tölvubyltingin.
Fiskveiðilögsagan í 200 mílur Ekki er
nokkur vafi á að ein mikilvægustu sporin sem
stígin hafa verið á útgerðareyjunni Islandi á
þessari öld voru árið 1976 þegar fiskveiðilög-
sagan var færð í 200 sjómílur til að vernda
fiskimiðin fýrir ágangi útlendinga - vernda lífsviðurværi okkar eyj-
arskeggja. Sem betur fer höfðu menn vit á því að bæta um betur
síðar og koma á kvótakerfi til að vernda fiskimiðin fýrir rányrkju
okkar sjálfra. Hvað sem um réttlæti kvótakerfisins verður sagt þá
hefur það verndað fiskistofhana, annars væri ördeyða á fiskimið-
unum. Þannig hefur kvótakerfið stuðlað að almannahag og skilað
arði tíl þjóðarinnar. Næsta brýna verkefnið í sjávarútvegi er að
slípa helstu agnúa kvótakerfisins af, taka upp sölu veiðileyfa, og
gefa markaðsöflunum lausan tauminn sem víðast, lfka við að veiða
fisk. Raunar taka útgerðarmenn sjálfir beislið af þessum öflum
þegar þeir þurfa á því að halda.
NÚ er Öldin önnur Þótt menn deili um það hvort öldinni sé lok-
ið, hvort Netíð sé tæki aldarinnar og kannski hvaða atburðir í
verslunarsögu Islendinga á öldinni séu markverðastír þá stendur
sú breyting einfaldlega upp úr á þessari öld að heimurinn er orð-
inn eitt markaðssvæði. Það getur heldur enginn borið á mótí því að
núna er öldin önnur í viðskiptum og daglegu lífi. Gleðilegt ár!
Jón G. Hauksson.
■■■■■■■■■
jpv i am m m i j/ J- TTTTÍ
W"i i IhTí 'ILlÍ
Stofiiuð 1939
Sérrit urn viðskiþta-, efnahags- og atvinnumál - 61. ár
Sjöfit Geir Ólafison
Sigurgeirsdóttir Ijósmyndari
auglýsingastjóri
llallgrímur
Egilsson
útlitsteiknari
RJTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson
UÓSMYNDARI: Geir Ófafsson
UMBROT: Haligrímur Egilsson
UTGEFANDI: Talnakönnun hf.
RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AIGREIDSIA:
ÁSKRIFTARVERÐ: 3.315 kr. fyrir 6.-11. tbl. - 10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti
LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,-
DREIFING: Talnakönnun, hf., sími 561 7575
FILMUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf.
UTGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir
Borgartúni 23,105 Reykjavík, sími: 561 7575, fax: 561 8646, netfang: fv@talnakonnun.is
ISSN 1017-3544
6