Alþýðublaðið - 21.08.1969, Blaðsíða 9

AlþýðublaíSið 21. ágúst 1969 9
um hivatningaræðum Wdur en
thörðuim og óvinsælum aðgerðum.
Einnig þegar hann takur upp rétta
stefnu er bjartsýnin helzti ágalli
h'ans. Það kom til að mynda fram
í Ródesíumálinu. Hann útlbásún-
aði snemma þá bjargföstu sainnfær-
ingu sína að hann gæti beygt Ian
Smith og stjórn hans á fáeinum
vikum. Hann bíður enn, mörgum
árum síðar, eftir því að aðgerðir
hams í því máli beri árangur. Jenk-
ins fjármálaráðþerra sagði í fjár-
lagagræðu sinni í fyrra, að Bretar
mætcu eiga von á tveimur mjög
erfiðum árum, en forsætisráðherr-
ann tilkynnti ‘skömmu síðar að lækn
ingi væri ahisg á næs'ta leití. Með
þessu ávinra menn sér ek'ki traust.
Það gæti verið freistandi að færa ril
ndkkra stafi 1 fornafni hans og
JflaJ’la þennan bjartsýna forsætisráð-
herra ekiki Harold Wilson heldur
HeraJd Wilson.
■Harmsaga ríkisstjórnar Wiilsons cr
sú, að það er fyrst núna sem hún
rekur þá stefnu, sem hún hefði átt
að taka upp stnax árið 1964. Gengis
læMkuniin hefði átt að rerða 1964 en
ekiki 1967. Bredand hafði átt að
draga saman seglin. í fjarlægum
heimsihJutum 1964 er» elflki 1967.
Wilsnn hefur vaxið kjarkur í stjórn
artíð sinni. En það' gerðist ekki
fyrr en hann átti ekki annars úr-
kosta. Hann hefur gert það sem
rétt var. En ekki fyrr en. hann átti
einskis annars völ.
ER VERKAMANNAFLOKKUR-
INN hélt flok'ksþing sitt 1962 var
stjarna Wiilsons á niðurleið innan
fldkiksins. HanTb hafði tapað á því
að vera í kjöri tveimur árum fyrr
gegn Gaitskoll. Þá — þ. e. 1960 —
var Wilson aðialtallsmaður flok'ksins
í fjármálum, Og því starfi hafði
hann gegnt nneð miklum sóma. En
eftir fIok)ksþimgið 1960 færði Gait-
skell hann til og gerði hann að tals
man.ni flakksins í utanríkismáilum.
Formfcga var þetta uppbefð, en í
rauninni snjallt bragð af hiendi Gait
dkdlls. Wilson. átti ekki heima í
þessu nýja starfi, og það vissi Gait-
skall. 1962 litu hægri menn flokks
ins og miðjumienin á hann sem svik
ara, en vinir hans í vinstri arniin-
um .grurauðu ha'no um hentistefnu.
Háttsiettu'r maður í ríkisstjórn Wil-
sons sagði síðar að ef einlbver lrefði
á þej»uim tíma spáð því að Wilson
yrði forsætisráðherra með fullum
stuðningi fldkksins oftir aðeins fá-
eina mánuði, lvefði hann fyrst
slegið roain'mnn niður og spurt síð-
an hivort hanin væri genginn af vit-
inu (Riiðin á viðhrögðunum gefur
örlicia yísbendingu um það bvaða
stjórnmálamaður þetta var).
Bn Wil'son varð leiðtogi flokks-
ins aðeins fjórum m'ánuðunr síðar,
er Oattskell var 'látinn. Barátca hans
frá því í febrúar 1963 þar til hann
varð forsætisráðlh'erra í október
1964 var einlhver ihairðasta og áhrifa
rík'asta pólitískia framsókn í seinni
tíð. Það yar þá sem stjórnmálamenn
irnir uppgötvuðu tælknina fyrir al-
vöru. Tæknin varð aðalinntalk kosn
ingabaráttu Wi'lsons. Með tækninni
sigraði ih'ainn blöðin, flokkinn og
kjósendurna. Oryggi hans hafði
mikil áhrif í háskólum og vísinda-
stdfnuntum. Hann henti gamain að
íh'alldsmönnum og þ'egar hann ræddi
um vænitánifegan hagvöxt nefndi
hainn efcki lægri tölur en hundrað
prósen't. íhaldsblaðið Sunday Tele-
graph lí'kti honum við Lloyd George,
sagði að hann væri „ofsafengin'ri og
ástríðuþrungin'n í orðum, en hygg-
inin og vatkár í verkum“. Hann
yar óumdieilanlegur snillingur í
beitingu þeirra vopna, *sem stjórn-
arandstaðan hefur yfir að ráða.
Það verður síðan hiulverk sögunn
ar að dæma, bvort þetta hafi allt
s'aman verið barátta við vindmyll-
ur. Eða orðafeifcfimi eimber.
WILSON vainn koshingarnar. En
m'eð eins litlum meirihluta og frek-
ast var iinht að komast af með. I
brezkium kosninigum h'efur sitjandi
ríkisstjórn ævin'lega talsvert forskot.
Tregða kjósenda er alltaf talsv'erð.
Það trúðu því -fáir að Wiison gæti
sljórnað i 18 mánuði án þess að
halda nýjar kosningar með að'eins
fiimm þingmanna meirihluta. Og
enn færri álitu að hann gæti mikið
aðhafzt við slí'kar aðstæður. En
Wilson gekk viel í byrjun. Vinsæld-
ir hans fóru stöðugt vaxa.ndi. En
þetta iítill meirihluti ieiðir menn
auðvieldlega til þess að taka upp
óhyggifcg og skammsýn við'brögð
við varidamálunum. Aðstæðurnar
veitcu Wiison ærin tækifæri til þess
að sýn'a loftfinifeifcasnilli sina á
sviði dægurmáianna. Og uim leið
rétclætti þetta óvilja hans að hugsa
lengra fram í tímann. Það getur
verið að ég sé ósanngjarn, ert ég
hef grun um að fáfit- sé Wílson verr
við en að taka skýra og ótvíræða
atfstöðu í noklkru máli. En Brefium
féil sarnt vd við framkomu hans.
Scafnan varð hins vegar örlagarík
— einikum í efnahagsfflálunum. I
fyrsta lagi var taiið ókleift að lækka
gemgið með aðeins fimm þingmanna
meiriihluta í neðri málstofunni, og
í öðru lagi gaf Wilson skýlaus lof-
orð um að gengið yrði ekki fellt.
Anchony Crossiar.d og Roy Jenk-
ins voru á þessum tíma ei-nir ráð-
herranna sauntfærðir urn að geng-
islæ'kkun væri óumflýjanleg.
i 1
t t
Verkamannaflokkurinn hefur ver
ið vanmcgmjgur vegna inoari. átáka.
Nú dýrkaði ffokkurinn Wil'on
c1egna hæfileika hans til að miðla
máium og leika á strengi sáttfýs-
innar. Hann starfaði náið með for-
ysfiumönnium hægri aflanna, en biðl
aði um leið stöðugt til vinstri arms
ins og viidi láta telja sig þeim
m'egin. Sú stefn'ubreytirig til vinstri
sem vin'stri armurinn gerði sér von
ir um, varð þó aldrei annað rn
ímyndiuin, eða minnsta kosti lítið
araað en kafilar í fáeinum ræðum
forsætisriáðberrans. Orðið vinstri er
nrtfniiega aílveg eins og orðin þjóð-
nýting og siðavöndun oft. látin
koma í staðinn fyrir verkin. Þsg-
ar ég ræddi við Maichaiel Foot,
leiðtcga vinstri manna í floklkn-
'um, eimdi enn talsvert eftir af
h'lýlh'Ug í garð Wilsons. Milli kosn-
iniga'nnla 1964 og 1966 v'ar Wilson.
all'S staðar í öndvegi. Trúlega er
það einungis Oliurchill einn sem
hetfur talað til brezku þjóðarinmar
á jafn 'skýlausáh hátt og hann.
Wilscn var það Ijóst að með því
einu að diraga kosningar sem lengst
yrði 'aðstaða háns sterkari, þegar ul
kc~.ninganra kæmi. Hann hikaði
eklki við að tetfla á Cvær hættur og
taka fólk m:eð trompi. Það ácti við
hann. Frumfcvæðið va.r aife staðar
h'ans, á þingi og í ■ umræðum ut-
an þimgs. Hann réð ferðinni og iðu
hga fór hann yfir braðamörfcin.
I viðtali við ba.ndaríska vikuMaðið
Tiiws sagði hann: „Vehkamanna-
fidkkurinn er eins og ökutæki. Aki
naaður hratt eru farþegarnir ann-
að hvort svo hræddir eða svo bíl-
veikir að þeir gleyma vandamál-
umuim. En þegar numið er staðar
fara aliir út til þess að ræða um
aksturinn",
EN W.iLSON gat ekki staðizt lil
iengdar með fþrófit sinni einni sam
an. I marzfok 1966 etfndi hann lil
kotsninga. Að því sinni féklk verka
mannaiflokikurinn um buii'drað þing
mrnna meirihhita. Fyrsta aprál kom
Wilson tll iiöfuðborgarinnar ur
kjördæmi sínu í Yorkflhire með
sCuðránig kjósenda að baki sér. G.ír
ungarnir t'iarða að ákvarða hyo't
þar með hafi hafizt masita apríl-
'iilaup ársins. Því að eftir þ'enœa fara
eitfiðfeiikarnir fyret að dynja yfir.
Flinar frægu aðgerðir 20. apríl,
launastöðn’unin og verðMlgain, voru
dkki aðiins óvinsælar. Þær voru
bein svi'k á fyrri loforðum. Flciri
ráðhierrair viidu fella gergið, en
þc.r voru þó enn í öruggum minni
'hluta. Það liðu 18 mámuðif þar lil
gengi'siakkunin kom. I heil þrjú ár
hafði stjórn Wi’isoris semsé stað'ð
að ýmsum aðgerðum, sem höifðu
það m'eginimia'rfcmið að konra í vrg
fyrir gengislæk'kun. Viðbrögð kjós-
enda létu heidur ekki á sér sfiatida.
Það gagnar lítið að reyna að liugga
si'g við það að fhaildsmienn hefðu
verið enm len'gur að át.fia s.ig á
nauðsyni gengislælklku'nar. Callag-
han fjárm'álaráðherra lét af ern-
bætti vegna þessarar röngu stafnu,
En Wiison var trúr vana sínum
og játaði engin mistök.
Að sjálfsögðu er fjarstæða að
keinna verkamanniaflokknum um
efnalha'gsörðugleikana í stjórnar'ið
Wilsons. Fyrir kosningarnar 1964
sögðu íhaildsmenin að alllt væri í
góðu iaigi og hiafði raumvenukga
aldrei vierið betra. En þeim hafði
mistekizt að fullu að korna á nnuð
synOgum endurbótum; framfeiðslu-
greinarn'ar vofu að glata samfceoon
isgafiu sinni og landið á leið inn í
Framh. á bls. 11

Embættisbústaðir nauðsyn
Aðalfundur P.V. haldinn á
Þingeyri 26.-27. júlí 1969
bendir á, að prestsseturshúsið
er ekki aðeins einkasetur prests
ins, heldur jaínframt einnig op-
inber skrifstofa Og með ýmsum
hætti notuð í þágu starfs hans.
Fundurinn telur því óhjákvæmi
legt, að hið opinbera sjái öllum
sóknarprestum fyrir embættis-
bústöðum, enda mun það all-
staðar tíðkast, þar sem samband
ríkis og kirkju er með svipuð-
um hætti og hér.
í sambandi við fundinn fór
fram guðsþjónusta í Þingeyrar-
kirkju, þar sem sr. Óskar Finn-
bogason predikaði, en sr. Sig-
urður Kristjánsson, prófastur
á ísafirði þjónaði fyrir altari.
Hóladagur
Hinn árlegi Hóladagur á Hól-
um í Hjáltadaí verður á sunnu-
daginn kemur, 24. ágúst. Hann
hefst með aðalfundi''Hóláfélágs
ins kl. 11 f.h. Kl. 14 fer fram
biskupsvígsla, þar sem biskup
íslands, Tiei-ra Sigurbjörri • Ein-
arsson vígir séra Pétur Sigur-
geirsson á Akureyri til vígslu-
biskups í Hólastifti. Kirkjukór
Akureyrar syngur undir stjórn
Jakobs Tryggvasonar. Eftir
vígsluna verður nokkurt hlé,
og -gefst mönnum þá kostur á
að i skoða ‘Hókístáð. En öll ör-
nefni' verða greinilegá merkt.
Veítirigar verða á boðstólum
á sumarhótelinu á Hólum, Að
loknu hléi verður samkoma í
kirkjunni, þar sem meðal ann-
ars er á dagskrá tvísöngur Jó-
hanns Kónráðssonar og Sigurð-
ar Svanlaugssonar, kirkjukór
Akureyrar syngur og Lúðra-
sveit Akureyrar leikur.
Á staðnum verða til sölu Hóla
merki úr silfri, enn fremur nýj-
ar litskuggamyndir frá Hóla-
stað. —