Alþýðublaðið - 19.01.1970, Blaðsíða 5

/Mónudagjur 19. janúar 1970 5
Alþfðu
blaðið
Útgcfandi: Nýja útgáfufcIagiS
Framkvæmdastjóri: Þórir Sæmundsson
Ritstjórar: Kristján Bersi Ólafsson
Sighvntur Björgvinsson (áh.)
Itrtstjór'iarfulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson
Auglýsingastjórí: Sigurjón Ari Sigurjónsson
Frcntsmiðja Alb.vðubla'ðsins
Fjölgun borgarfulltrúa
I ERLEND MÁLEFNI
I
I
r Á fundi í 'borgarstjórn Reykjavíkur 's.l. fimmtudag
felldi méiááhlutinn tillögu minnihlutaflokkanna þess
efnis að borgarfulltrúum yrði fjölgað 'úr 15 'í 21, en
lagaheimild er fyrir hendi þess efnis að borgarfull-
trúar í Reykjavík me'gi vera allt að 27 talsins. Er
þetta í annað skiptið, sem m'eirih'lutinn fellir þessa
tillögu en áður var hún flutt af sömu aðilum árið
1964. ÁJstæðan fyrir því, að meirihluti borgarstjórn-
ar lagðist gegn tillögunni þá var að yfir stæði en'dur-
skjoðun á stjórnkerífi borgarihnar í heild og þar til
þeirri endurskoðun lyki gœti meirihlutinn ekki fall-
i'st á f jölgun borgarfúlltrúa. B'entti Óskar Hallgríms-
son, borigarlfulltrúi Alþýðuflókksins og fyrsti flunt- i
ingsmaður tillögunnar, á það að ef meirihlutinn vildi j
vera samkvæmur sjálfutm sér ættihann því að standa *
að samþykkt tillögunnar nú þar eð Geir Hallgríms-1
sön, borgarstjóri, hefði fyrir skömmu ilýst því yfir
að endurskoðun á stjórmkerfi borgarinnar væri lokið
að sinni.
Samiræminu var hins végar ekki fyr'ir að fara hjá |
meirihluta borgarstjórnar og er þvi tala borgarfull- i
trúa óbreytt frá árinu 1908. ]
Frá því á árinu 1908 htefur Reykjavík
breytzt úr litlu fiskimannaþorpi í nýtízkulega stór-1
borig. Borgarbúum hefur fjölgað áttfalt, fjölmargarj
nýjar atvinnustéttir látið að sér (kveða og borgar-
reksturinn sjáifur aukið mjög úmfang isitt. Þeir 15 j
fulltrúar, sem kjörnir hafa verið af borgarbúuim tilij
þess að hafa með höndum stjóm horgarmáltefna
þurfa að sinna því verkefni isem hliðarstarfi og ger-
samlega er útMcað iað þeir Jpafi aðstöðu til.þess að
kynna sér til hlýtar hvert atriði í hinum umfangs-
jnikla borgarrekstri. Hefur þetta leitt til þesS að j
!hin raunverulegu völd eru sífellt að færast meira úr
(höndum horgiarBtjórnarinnar í hendur embættis-
mannaog sérfræðinga, sem vitaskuld bera ekki hlið-
stæða ábyrgð ga'gnvart borgarbúum og fulltrúar,
kjörnir af þeim í almennum kosningum.
f Fjölígun borgarfuHfrúa í Rteykjavík er því sjálf-
oagt réttlætismál ef við ætlum ’að bafa i heiðri þá
lýðræðislegu 'stjórnarhætti að ^jörnir fulltrúar borg-
arbúa annist hina raunverulegu stjórnun borgar-
málefna. í borgarstjórn þurfa að vera fulltrúar frá
þýðinigarmestu starfsstéttum í borginni og umfang
börgarrekstursins igerir það að verkum, að nauðsyn-
legt er að borgarfulltrúar séu það rnargir að þeir
igeti viðhaft nokkra verkaskiptingu og htelgað sig
máliefnum er hver og einn h'efur sérstakan áhuga
fyrir eða bekkingu á.
lEmbætti'smannastjórn og isérfræðinga er ekki lýð-
ræði og ekki það stjórnarform, sem Reykvíkingar
óska eftir. Lýðræðisléga stjómarhætti virðist meiri-
hluti borgarstjórnar hins vega eiga erfitt með að til-
J einka sér því varla er hægt að trúa Iþví að í hans aug-
•um hafi eb|kert markvert skeð í horgarmálefnum
jjallar 'götur frá áririu81908i fiem' .-gferÞ .þíáð' að’ verk-
um að nauðsyn sé á fjölgun foorgarfulltrúa svo borg-
■arstjóm geti gengt því hlutverki, sem henni
ætlað. . i
Innbyrðis samkomulag Araba
| hríðversnaði á liðnu ári
i
i
i
er

□ í Arabaheiminum hófsl ár-
ið 1969 með mikill ræðu, sem
Nasser flutti í egypzka þinginu
í Kaíró. þar sem hann lýsti því
yfir að Arabar væru ákveðnir í
því að frelsa öll herteknu svæð
in. „Við skulum berjast um
hvert einasta sandkorn í eyði-
mörkum ok.kar, hvert einasta
grasstrá á sléttum okkar, í döl-
um og f jal)shlíðum“, sagði hann.
„Það verður að frelsa öll her-
teknu svæðin, og fyrst af öllu
verðum við að frelsa Jerúsalem,
vesturströnd Jórdanar, Gaza-
svæðið og sýrlenzku fjöllin“. í
ræðunni lagði hann einnig til að
æðstu menn Arabalandanna
kæmu saman til fundar, þar eð
„allar tilraunir til pólitískrar
lausnar hafa reynzt árangurs-
lausar“.
Spennan jókst á öllu deilu-
svæðinu meS hverjum mánuði
sem leið af árinu. Egyptar boð-
uðu það sem þeir kölluðu „tauga
stríð“ og hermálaráðherra Nass-
ers, Fawzi, kallaði árið 1969
„ár frelsunarinnar". Síðar var
sagt að þetta hefði þýtt „ár upp
hafs frelsunarinnar". Yfir Suez-
skurð hafa daglega verið.gerðar
árásir og .gagnárásir. Skærulið-
ar úr egypzika hernum hafa far-
ið -stöðugt yfir skurðjnn og ráð-
izt-á bækistöðvar ísraelsmanna.
Gagnárás ísraelsmanna í sept
ember var svarað með mestu
loftárásum yfir skurðinn, sem
Egyptar hafa gert síðan sex daga
stríðið stóð. 102 flugvélar voru
notaðar til árásarinnar. Síðar
skaut egypzki flotinn í víghreið
ur ísraelsmanna ó Sinai og
egypzkir sundkafarar sprengdu
í loft upp ísraelsk skip, sem
lágu í höfn í Eilat. ísraelsmenn
juku gagnárásir úr lofti og gerðu
næstum því daglega áhlaup.
Á Jórdaníu-svæðinu færðust
átökin einnig í auikana. Isra-
elskar flugvélar gerðu reglu-
bundnar árásir á herstöðvar
Jórdana og íraka í Beisan-dal
og frelsissveitir Palestínu-Ar-
aba juku umsvif sín verulega.
Þessi aukna spenna dró úr
möguleikunum á pólitískri lausn,
sem reynt var að vinna að í
byrjun ársins, þegar sendiherr-
ar Bandaríkjanna, Frákklands,
Sovétríkjanna og Bretlands hjá
Sameinuðu þjóðunum -komu
saman í New York. Síðar rædd
ust Bandaríkin og Sovétríkin ein
við um málið — en ekki er
hægt að benda á neinn jákvæð
an árangur af þeim viðræðum.
Það var fyrst í árslok, sem
Bandái'ikin logSu frám ákvéðn-i
ar tillogur um laiísn deilunnar!
milli ísraels og Egyptalands og
Jórdaníu. Egyptar hafa hafnað
tillögunni. Jórdanía hefur ekki
látið uppi neitt álit. Tiliaga
Bandaríkjanna var tilraun til
að koma í veg fyrir að Arabar
gæfu pólitíska lausn algjörlega
upp á bátinn. Tillagan var lögð
fram rétt áður en fundur æðstu
manna Arabaríkjanna kom sam
an í Rabat í desemberbyrjun til
að ræða hervæðingu allra Ár-
aba gegn ísrael.
Raunverulega verður árásin
1969 framar öðru minnzt sem
árs hrakfaranna í Rabat. Fund
ur æðstu manna Arabaríkjanna
gat ekki náð neinu samkomulagi
um liervæðingu. Þjóðarleiðtog-
arnir 14 voru ek.ki sammála, og
fundurinn Ieystist upp í algjöra
ringulreið. Árið hafði byrjað
með mikilli hrifningu og til-
finningaríkum ummælum um
frelsun, — en því lauk með
aumkunarverðum skelli í Rabat.
1969 urðu margar innri breyt
ingar í Arabalöndunum. íhalds-
stjórnin í Súdan var sett frá með
byltingu og komið á fót herfor-
ingjastjórn með Numeiri hers-
höfðingja í forsetaembættinu. í
júní veltu leiðtogar Þjóðfrelsis-
þreyfingarinnar í Suður-Jemen
stjórninni þar. I ágúst komst
upp um samsæri gegn Feisal
konungi í Saudi-Arabíu. Um
það bil 60 herboringjar eru sagð
ir hafa verið teknir höndum.
Konungi Libyú var steypt af
stóli í september og byltingasinn
aður herforingjahópur tók völd
in undir foryst.u yngsta stjórn-
arleiðtoga í heimi, A1 Kazafi of-
. ursta, sem er aðeins 27 ára
gamall. Þar með fengu hin svo-
kölluðu framfarasinnuðu ríki í
Arabaheiminum auðugan banda
mann.
Sambúð Arabalandanna inn-
byrðis var tiltölulega friðsam-
leg í upphafi ársins, en fór versn
andi, einkum eftir byltinguna í
Libyu. íhaldssamari ríkin, eink-
um Saudi-Arabía, tortryggja nú
allt og alla.
í apríl komu upp alvarleg á-
tök í Líbanon og héldu áfram
allt fram í nóvember. Upphafið
var að til árekstra kom milli ör-
yggislögreglumanna og kröfu-
göngumanna, er studdu skæru-
liða PaléstínU-Araba. í október
kom til hreinna bardága, þar
sem yfir 100 manns létu lífið,
en átökunum lauk, að sinni, þeg
ar aðilar (skæruliðasveitirnar
og stjórnvöld Líbanons) gerðu
með sér samkomulag í Kaíró.
í Sýrlandi k.om til ýmissa á-
rekstra sem leiddu til breytinga
á stjórninni. í írak fóru fram
„njónaréttarhöld" og oþinberar
aftökur „ísraelskra njósnara".
Fréttaskýrendur í Arkbalönd-
unum álíta allar þessar hrær-
ingar vera afleiðingar ósigui s-
ins mikla í sex daga stríðinu.
Búizt er við að fleira af sama
tagi gerist eftir það s^m kall-
að hefur verið „ósigurinin í Rab-
at“.
Mörg Arabaríkjannai.snerust
gegn Libanon í deilunum við
skæruliðana, og Sýrland lokaði
landamærum sínum og /Líbanon
í þrjár vikur. BaathTÍlokkurinn
sem fer m.eð stjórn í Sýrlandi
rak áróðurs’herferð gegn Baath-
flokknum í írak. Og í nóvember
hófust landamæraátök millí
Saudi-Arabíu og Suður-Jemen.
Annar atburður sem mikla
athygli vakti var stofnun hins
svokallaða „þríríkjabandalags“
milli Egyptalands, Súdan og
Líbýu, sem gerð var að lokinni
byltingunni í Libyu og fundun-
um í Rabat.
Sambúð Arabalan.damta og
vestrænna rikja skánaði ekki á
árinu, versnaði fremur. Austan-
tjaldsríkin komust til aukinna.
áhrifa. 1969 var það ár, þegar
flest þau Arabaríki, sem lúta
vinstristjórn tóku upp stjórn-
málasamband við Austur-Þýzka
land (Sýrland, frak, Egypta-
land, iSuður-Jemen, iSúdan og
Libyu). Eitt Arabaland (Norð-
ur-Jemen) tók hins vegar upp
stjórnmálasamband við Vestur-
Þýzkaland, og í árslok tóku aff
aukast líkurnar á bættum sam-
skiptum Egypta og Vestur-
Þjóðverja eftir að Willy Brandt
var kominn til valda.
(Arbeiderbladcf
Herman Lindquisi).
Sementssala
minnkaði 1969
□ S ementsverkismiðia ríkis-
ins seldi 76.627 toran af ísienzku
sementi 1969, fyrir álls 1 SCi
miilljóniir ,króna. 1968 viax sal-
®n 87.411 tonn en 1967 rúrrs
108.000 tonn. íslenzkt sementa-
gj'all var selt til Danmerkur
fyrir 9.6 milljón’ir króna. .:Á
þessu ári ei- áætlað að i'ements-
sal'a verði um 90.000 tonn, að
því er segii’ í tiHkynniin'gu liá
Sementsverksmiðjunm.' —.