Alþýðublaðið - 24.09.1970, Blaðsíða 6

6 Fimmtudagur 24 sfeptember 1970
Guðmundur Harfeinsson:
OSOMINN
ÖSKJUHLÍ
- jákvæð eða neikvæð gagnrýni!
□ í Al.þýðublaðinu þriðjudag
Lnjn' 15. septembér birtíst all-
löng' grein með stórri fyrirsögn
og stórri og fallegri mvnd frá
Óíírjuhliðinni. Væri myndin í
; látum, væri hún að sjálfsögðu
ennþá miMu fallégri, ern hún
r fiýnir eági að síður greinilega
. i grásfcumikinn „lággróður“ í
- skjóli við bergfurubrúska, og
•’ Ihftav'eitugeymana trjónandi í
j bafcsýn.
i Puntstráin, skjólstæðingar
fi futyrbrúskanna, teygja úr sér og
f kinka kolli, kannski eilítið döp
! ur í bragði, þvi að haustið nálg-
ast og þau visna og deyja, en
Éurubrúskarnir haldast hvann-
grænir allan veturinn, hvernig
sesm viðrar.
Æ’að leynir sér ekki, að höf-
j. undur grteinarinnar. Gestur Guð
j fLnnsson, er mikiil unnandi
: Oskjuhlíðarinnar, og vel sé hon-
um fyrir það. En hann virðist
j. vera fremur óvinveittur skóg-
; radkt yfMeitt („út af fyrir sig
] þyikist ég ekki vera meiri fjg.nd
maður skógræktar á Xslandi en
il gengur og gerist“, segir hann).
ji °S hilýtur grein hans að skoð-
j ast í því Ijósi.
Tímarnir breytasí og menn-
•• áratír' með. Þegar ég var lítill
ji dnengur, var það .stónuðburður
•f fyrir okkur Reykjavíkurbörn að
j! fá að fara í berjamó suður í
: ÖskjuJilið. -Hætt er 'við að Þórði
; á Sæbóli hefði ekki þótt sá
;■ berjamói á marga fiska, en börn
eru nægjusöm.
„vinur vors og blóma“, enda
uppalinn í þeim anda. Það kom
þó ©kki í veg fýrir að hann yrði
mikill áhugamaður tum s-kóg-
rækt og „skógræktartrúboði“.
Það kom í hlut Skógræktar-
félags Reykýavíkur og fram-
kvæmdastjóra þess félags Ein-
ars G. E. Sæmimdsen, að heíja
skógrækt á þessum stað, og hef-
ur því verið haldið áfram á
hverju ári síðan með furðu góð
um árangri, að dómi „skógrækt
artrúboða."
sígrsena gróður, eins og stefnt
er að). Slíkur skógur á ekiki
að þurfa að kæfa eða kaffæra
■undirgróður, þótt .sjálfeagt megi
gera táð fyrir að jurtasamfélag-
ið breytist eitthvað við það a§.
svæðið breytist úr berangri í
skóglendi.
Nú ífara strákar suður í Öskju
hlið í indíánaleiki innan um
grjót og græna skóga og ,,ótal
herserkjagötur‘‘ sem „skógrækt-
artrúboðið“ hefur „afsikræmt"
Öákjuhlíðina með, en „venju-
legt fólk er farið að sniðganga
þann hluta staðarins, sem verst
er leikinn". Eitthvað á þessa
3eið segir Gestdr Guðfinnsson,
og sitthvað fleira í likuwi dúr.
T>að var Valtýr heiíinn Stef-
ánsson ritstjóri. sem átti frum-
kvæði að jbví að haifist fhr handa
um skógrækt í Öskjuhlíðinni fyr
ir um það bil aldarfjórðungi.
Kann sleit ekki barnsskónum í
Reykjavík .fremur en Gestur Guð
finnsson, en hann var visstiiega
■Gestur Guðifinnsson fullyrð-
ir að „það f jölskrúðuga og merki
lega jurtasamifélag sem fyrir er
í ÖskjuMíðinni muni fljótlega
kaffærast í barrskóginum“, og
að a. m. k. 120—130 tegunda
jurt.a, sumar 'harla fágætar, bíði
ekkert nema tortimingin. Slík
örvæntingaróp ábyrgs blaða-
man.ns og náttúruunnanda (að
vissu m.arki) má að sjálfsögðu
ekki láía sem vind um eyrun
þjóta, jafnvel þótt þau séu í
meira lagi öfgafull.
Það er n.ú svo með skógrækt
á skóglausu land.i, að nauðsyn-
legt er að gróðursetja plöntur
með stultu millibili, svo að þær
veiti hver annari skjól, en grisja
síðan, þegar plönturnar hafa
náð nokkurri hæð, og auðviitað
gildir þetta ekiki síður um skóg,
sem ætlað er að vera til feg-
urðar og yndisauka en um skóg,
sem fyrst og fremst er ætiað að
vera til nytja. Trjágróðurinn í
Öskjuhlíðirini er nú sumstaðar
kominn á það vaxtarstig', að
þörf er á grisjum, en einnig það
þarf að gerast með varúð.
Þeir sem að skógræktónni í
ÖskjuWáð standa telja^ að skóg-
urinn, s:em þar er smátt og smátt
að myndast, verði, er fram líða
stundir, til fegurðar og yndis-
auka, og sé jafnvel að verða
það. (Fyrir tveimur-iþr'emur ár-
um að vetrarlagi veit'ti ég því
at’hygii frá mínum heimaslóð-
um, en ég á heima suður við
Skerjafjörð, sunnan flug.vallar,
að bvanngræinn flekikur blasti
v.ið upp úr snjónum í suðvest-
anverðri Öskjuhliðinni. Ég er
vissulega elvki einn um að telja
þetta tíd prýði á ÖgkjuhlíðinrLi
og vona að flekkurinn steókki
og verði að stórri briéiðu, en þó
með lauftrjám in,nan um hinn
Gestur Guðfinnsson virðist
muna býsna langt aftur í tím-
an.n, og blýtt er honum til grjóts
ins i Öskjuhlíðinni. Hann talar
um „ajldagamla og viðkunnan-
laga áferð þess, sem hefur verið
að myndast í mismunandi lofts-
lagi og veðrum áriþúsundanna“,
og „lággróður, sem þarna hefur
verið að n«ma land allar götur
frá isal.darSokum“. En ^ hvernig
var þarna jimhorfs, Gestur, fyr-
ir svo serri elilefu hundruð ár-
um? Ari fróði segir, að þá hafi
ísland verið víði vaxið milli
fjalls og fjöru.
Þrátt fyrir öfga, mætti Al-
þýðublaðsgrein Gests Guðfinns-
sonar og myndin sem prýddi
grein hans gjarnan verða hvatn
ing til þess að haga störfum við
skógræktina í Öskjuhlíð af
smekkvísi og gæta þess ávallt,
að trjágróðurinn skýli grösum,
lyngi og blómum, en skemmi
.ekki. —
Guöhiundur Marteinsson.
HUGSJÓN ekógræíkt'ar er
ekki ný á íslandi. Fyrir rösk-
um 130 ámm kvað Jónas
Hallgrímsson, skáldið og nátt-
úrufræðin.gurinn, þessar fleygu
Ijóðlínur;
Sveinbjörn Sigurjónsson
„Fagur er dalur og fyllist
skógi,
frjálsir menn, þegar aldir
renna.“
En nú kveður nokkuð við
annan tón: „Það er verið áð
eyðileggja Öskjuhlíðina. Skóg-
ræktartrúboðið hefur lagt und-
ir sig staðinn . . Þannig
hefst grein Gests Guðfinns-
sonar í Alþýðublaðinu 15.
sept. Síðan lýsir höfundur þvi
í löngu og snjöllu máli, hvern-
ig „skemmdiarverikin og nátt-
úruspjöllin" séu þai’ í fuUum
gángi. Verið sé að „kaffæra
alilt í trjárækt, aðallega barr-
viði.“
HLÍÐII
HÆTT
Fleira angrar þó grein’arhöf-
und. Út yfir tekur, að „jafn-
framt hefur verið hafizt handa
um gangstígagerð, grjótinu
bylt og umsnúið.11 Komnar eru
„ótal berserkjagötur um hiíð-
irna þvers og kruss.“
Þriðj a og alvarlegasta á-
hvggjuefni höfundar er það,
að hið „merkilega og fjölskrúð-
uga jurtasamfelag, sem fyrir
er . . . mun bráðlega kaffær-
ast í barrsikóginum.“ Þess
„bíður ekkert nema tortím-
‘i)ngin.“ —' Hættulegir menn
■þessir skógræktarbrúboðar!
Höfundur sér þó hilla und-
ir örlitl'a von til bjargar, „ef
snarlega væri við brugðið og
ráðizt gegn ósómanum . . .“
gróðursetning trjáplaína á
Öskjuhlíð ,'s'töðvuð „að Ifulilu
og öllu.“ Svo mör'g voru þau
orð. Þetta er kjarni málsins.
Ummæli höfundar eru svo
furðuleg, að freistandi er að
álytóta, að hann sé lítt kunnur
á Öskrjuhlíð og hafi illa fylgzt
með sögu hennar síðasta ald-
arfjórðung. Eða býr hér að
bafci einstrengingslegt viðhorf
þeirra skógfælnu ifurðúfuglai,
sem þola ekki að heyra á trjá-
rækt minnzt, all'lra sízt barr-
viða?
Veira má iað Öskjúhliðin hafi
nokkuð fram yfir síðustu alda-
mót verið snoðlík þvi, sém
hún var á dögum Ingólfs land-
námsmanns að gróðurfará,
nema hvað kollur hennar var
lörrgu blásdnn og ber, birki-
tójarr, sem væntamlega hefur
pa-ýtt hlíðina, löngu horfiið, en
giróður ailur kyrkingslegur og
rótnagaður af ágangi búfj ár
eins og annai’s staðar í ná-
grenni þéttbýlis. Að öðru leyti
mun gróðuriar Öskjuhliðar
hafa verið nokkurn veginn hið
sam.a sem annarr.a holta í ná-
grenni bæjarins.
A árunum 1914—16, þegar
hafinargerð Reykjavíkur stóð
sem hæst, lagði mannskepnan
fyi’ít hirjúfa hönd á þessa
listasmið náttúrunn’ar. Grjót
var sprengt í stórum stíl úr
norðurhlið Öskjuhlíðar. Eftir
stóð g'apandi sár. Upprunaleg-
ur svipur hliðarinnar rofinn,
Á styrjaldararunum 1940—
45 var Öskjuhlið hernaðar-
svæði, giírt óhu'gnanaegum
gaddavírsflækjum. Þar voru
lagðir vegir, herskálar reistir
á steyptum pöllum, vixki gerð,
djúpar gjár sprengdar fyrir
oliugeyma, grjótnám mikið til
flug'
kostl
ust '
og b
ar.
Oí
tæpl
inna
bil £
ísilan
því
svip
mér
einh'
kunr
uriríl
um
hern
Þa
m
hug£
að e
setja
inmi.
Agn,
flugJ
Hafi
stari
við.
hlíði
væn
trjác
■.
■ s

lil
B ■
Viija mesin ábreytfa Oskjuhlíð... .