Alþýðublaðið - 05.10.1970, Blaðsíða 5

Mánudagur 5 október 1970 5
g/ I tgefandi: Nýja útgáfufélagiff,
Ritstjóri;
Sigiivatur Björgvinsson (áb.).
Prentsmiðja Alþýffublaffsins.
I
Nýjar vinnslugreinar g
og visindastörf g
Af því, séim gerzt hefur í sjávarútvegsmálum ís-
lendinga síðast liðin ár er það einna eftirtektarverð-1
ast hver'su f jölbreytni hefur aukizt mjög í veiðum |
og vinnsiu sjávarafla. Til sögunnar hafa komið nýj- m
ar búgreinar í sjávarútvegi og þessar nýju búgrein-1
ar eru þegar farnar að skila þjóðarbúinu hundruðum ■
milljóna króna í tekjur árlega. Hafa tekjurnar af|
iþessum nýju búgreinum farið örtvaxandi frá ári til I
árs. H
'Flestar þessar nýju búgreinar í sjávarútvegi ís-
lendinga eiga það sameiginlegt, að þar er unnið að
framleið'slu á vöru, sem er í mjög háum verðflokki á m
erlendum mörkuðum. Margar af þessum nýju afurð- I
um eru þess eðlis. að útlendingar eru fúsir til þess að H
greiða fyrir þær stórfé, séu þær samkeppnishæfar að ■
gæðum. Fyrir hverja framleidda vörueiningu af slíkri I
vöru fæst því geysihátt verð þannig að hin aukna"
fjö'l'breytni í sjávarútvegi og fiskvinnslu hefur skapað |
Íslendingum mun meiri gjaldeyristekjur en ætla I
mætti eftir framleiðslumagninu einu saman. _
Árið 1909 skiluðu þessar nýju búgreinar í útvegi ■
íslenzika ríkinu þannig í röskum 550 milljónum króna K
í gjaldeyri og yfir 900 milljónum króna ef með erl
talin vinns'la á loðnu, en ein-S og kunnugt er eru að- H
eins fá ár síðan loðnuveiði var farið að stunda að ráði ■
héðan frá íslandi.. Aufcningin á framTeiðsluverðmæti |
þessara nýju búgreina frá því árinu áður, — árinu i
1968 —, var yfir 100' i, og gefur það glögga rnynd af
því, hversu geysilega ört þessar nýju búgreinar í I
sjávarútvegi og fiskvinnslu hafa eflzt með hverju ári. I
Alllar ltkur 'benda til þess, að þeSsi þróun 'haldi áfram m
með svipuðum hraða því það sem af er þessu ári I
hefur rekstur þessarar nýju búgreina gengið ákaflega I
vel. Mun fólfc a'Imennt ekki gera sér fulla grein fyrir ■
því, hversu miklum fjármunum þessar nýju vinnslu- R
greinar eru farnar að skila til þjóðarbúsins.
Forsendan fyrir þessum nýju vinnslugreinum í 1
sjávarútvegi eru stórkostlega aukin rannsókna- og H
vísindastörf, sem unnin háfa verið í þágu sjávarút- _
vegs og fiskvinnslu. í ráðherratíð Eggerts G. Þor-H
stein'ssonar hefur mjög mikil Úherzla einmitt verið H
lögð á eflingu rannsóknarstarfa í þágu sjávarútvegs-*
ins. Með hverju ári haía fjárveitingar til bassara mála H
verið stórauknár og á áriuu 1970 ver íslenzka ríkið ■
þannig um 128 milljónum fcróna til 'Stíkra hluta. Af-JJ
þeirri upphæð er varið um 77 milljónum króna til i
að greiða kostnað af vísindalegu staríi rannsóknar-,_
stcfnana í sjávarútvegi og um 51 mil'ljón króna variðH
til byggingaframkvæmdá fyrir stofnanirnar og tihl
fcaupa á rannsóknarskipum. íslendingar eru því farn-i|B
ir að verja miklu fé til rannsóknarstarfa í sjávarút-tj
vegi en þeim fjármunum er völ varið, þvi einmitt “
þetta rannsóknarstarf hefur lagt grundvöllinn að.J
þeirri auknu fjölbreytni, sem orðið hefur í fiskveið-1
um og fiskvinnslu á íálandi hin síðari ár.
-danska kommúnistaforingjans sem hvarf í
Rússlandi á ógnarárunum fytir styrjöídina
| ) Síffustu árin fýrir síðar«'
hsimsjtyrjöldina átti sér stað
blóðbað mikið í Sovéíríkjunum,
segir í dönskum blöðum. þar
sem rifjuð er upp sagan af
d anska iþ j óðþ i n gsm an n i n um,
Arne Munch-Petersen, sem
hvarf þar eýstra á dularfullan
hátt ár.ið 1937 og ekkert hefur
spu.rjít tif síðan.
'S.talín þjáðist af ofsóknar-
brjáilœði, segir í umræddri grein,
og smám saman ruddi hann öll-
um andstæðingum sínum innan
rússneska kommúnistaflokksins
úr vegi. Oftast nær vorú þeir
teknir af lífi að undangengnum
málarekstr.i og yfirheyrslum. þar
sém þeir kepþtust við að játa á
sig allar þær sakir, s.em á þá
voru bomar — eftir að hafa
verið heilaþ'viegnir í fangelsum
Bena. Beria vnr æðsti maður
leyn'Mögreglunnar. Gerðist ein-
hver til að gagnrýna hann, var
honum óðara borið á brýn að
hann væri „sósíal-fasisti". Síðar
hafa kommúnistar fordæmt
framferðí þeirra beggja Beria
og Stálfns.
Enn h'efur þe.irri spurningu
ekki f?ngizi. svarað hvort Arne
Munch-Pe' þjoðiþingsmað-
ur hafi crðið þercu mörðæðj að
bráð. Og er hann dauður, eða er
hann enn á iífi? Yfirvöld'n í
Sovét halda því fram að öll
skjöl og ski'lráki varðandi Munch
-Petersen hafi glatazt, og sé
iþeim því ógerlegt að veila nokkr
ar upplýsingar viðkomandi hinu
skyndileiga hvarfi hans, áriS
1937.
Ekki hefur það verið látið
undir hö.t'uð leggjast af Dana
hálfu að leiita lausnar á þeirri
ráðgátu hvað orðið hat'i af
Muneh-Petersen. Hann var ann-
ar þeirra t.\'eg'g.ja fvrstu þjóð-
þingsmanna, ssm kommúnisía-
flokkurinn fákk kjörna í kon-
ingunum 1932. Hinn var þávsr-
andii aSalforsprak-ki flokksins,
A'ks-fl Larsen. sfðar formaðu'.-
'SF-flokksms. 'Hvað pftir ar.iao
hefur Aksel •Larse.n lýst yfir þvi,
að honum sé jafn gersamlega
ókunnugt um örlög Munch-
Peliersen og öðrum löndum
hans. Kai Mc’kte veit ekki neitt
heldúr. M:”'.':í vinnur um þess-
ar ipl. idi,' að 1:':k um blóðbað-
OTTAR yngvason
héroðsdómslögmaSur
MÁLFLUTNINGSSKR tFSTOFA
Elríksgötu 19 - Sími 21296
io, sem áti'i' sér stað í Moskvu
á m.eðan hann dvaldist þar. En
það er lygi, segiv hann, þegar
sové/.k yfirvöld haida því t'ram
að skjölin séu glötu'ð. Því er
haldið fram í Moskvu, að öll
mikilvæg skjöl og skilríki hafi
verið flU'tt ’þaðan þegar Þjóð-
verjar réðust inn í landið 1941,
Ei'tih.vað aí þ'sssum skjölum er
talið hafa glatazt í öngþveiiinu,
sem sigldi í kjölfar styrjaldar-
innar. og hljóta skjölin varð-
andi Munch-Petierssn þá að hafa
verið meðal þeirra, að því er
Rússar telja.
Ein'hvern tíma í kringum
1955 álilu ýmsir viðkomancii
aðilar í Kaupmannahöfn að
lau;:n ráðgátunnar kynni að vera
í nánd. Þá varð núverandi skóla
borgarstjóri Kaupmannahafnar,
Börge Shcmidt, forstöðumað, .•
bóka- og skjalasafns verkalýðs-
hreyfin'gar.lnnar, s'em safnar af
miklum áhuga öllum heimildum.
sem snerfa á einhvern hátt hina
dönr.ku og ai.þjcðlegu verkalýðs-
hrevfingu. Dag nokkurn kom
þangað •eldri kona og sagði
Börg'3 Sohmidit að maður henn-
ar, s?m þá var skömmu dáinn,
hefði látið e.fíir sig e.'tWivað af
pappírsplöggum frá því tímabdi
er hann j-tarfaði í verk-ivðs-
hreyfingunni, og var henni um-
hugað að Börge Schmidt at-
hugaði þau. Og á meðan þau
ræddust við, varð henni að orði
e.itt'hvað á þessa leið: „Og svo
voru það bréfaskipfcin, se.m hann
át'ti við Aksiel Larsen á meðan
Lars'en dvaldist í Sovétríkjun-
um. Þeim bréfum hef ég brennt
á arninum".
Börge Schmidt brá meira en
orð fá lýst. Ef til vill hafði evit-
hvað staðið í þeim bréfum, sem
sn'erti örlög Munoh-PetersÉen?
Hann helt he.'m m'eð frúnni cg
le'taði í öSkunni. Hann fann
nc’.v'k'ur ó''i snn;Jtj:slitur af sendi-
bréfum, en eéísiar upplýsingar
um Mu'ic’a-Pjgíersen. Aksel
Larsen kveðsf .ekki muna eftir
n'einu sér.-löku.- seim í h'' sum
bréfum hafi .sláðið.
Það er með íillu óvfet áð rá’ð-
gátan varSataB- hvart Munch-
Petersen verði' hakkurn tíma
leyst. segir í. áður nefndri .gde'n.
Það mundi vet’ða öllum mikill
létíir ef einh-Vter eðlileg skýr-
ing fsngist á. þeím atbu'ðum.
Ekki er lcku fv'rir það skotTð að
Muneh-Pstersen hafi láífe.t at
umferðarslysi gg verið jarðsétt-
ur án þess borin væru kennsl
á hann. Pleiri eðlilegar wsalUr
koma og t.il greina. En iþar sem
blóðug átök áttu sér siað inn-
an hinnar aíþjóðlegu kommún-
istahr’eyfingar einmitt um þeiía
leyti, leiðir af sjálfu sér að al-
mennt -væi'i áli'tið að hann h’eí'ði
verið myrtur. þar eð hann hvai'f
svo skyndilega sem raun bar
vitni. án þess að slóð hans yrði
rakin. —
□ í GREIN í nýútkomnu
hefti af Náttúnifræðingniiin
segir Ingóli'ur Davfffsson frá
eftirfarandi:
„Seint í júlí sumariffi 1969
kom undirritaffur í blóma-
garð Jennýar Sigmundar-
dóttur og- Guffmanns Högna-
sonar, Skerseyrarvegi T'. í
Hafnarfirði og sá þar tals-
vert af hvítri fjólu. Hvíta
fjólan er fengin frá Galtar-
dal í Dýrafirffi og segist frú
Jenný muna eftir henni þar
frá uppvaxtarárum; sínum
vestra. Vex fjólan hvíta hér
I og hvar í snögrglenduin
I brekkum. Sumar jurtirnar
1 bera alhvít btóm, en á öffr-
| um er neffsta krómiblaöið
gult. Jenný ríektai' mjög
niikiff af þrenningarfjólum i
garffinum og' höftii' áruin
saman gert mikið úrvul fjólu
blóma, vegna litbrigðnmta,'
sem eru írijög fjölbreytileg. |
Bera sumar fjóhirnar hvít '
hlóm, affrai' hvít og gul,
sumar blá Qg hvít eða hlá og
gnl. Litbrigðin virðast óend-
anleg. |
Hvít krækiber eru löngu
kunn frá Hjarffardal i Dýra-
firði. Jenný segir þau einnig
,-vaxa í Stúfudal í Dýrafirði.
i Telur húii isætara bragð af '
lrvítu bérjunum heldur en
s I a.f. venjiilegum svörtum
i krækiberjum og minna lrel/.t
á sætúköppabragð. Ilvit
krækiber eru og fundin i
Kiíkjuhvainmi á Raúffn-
sandi, 'SRalhotti, Ölfusi og |
Flatatungu í Skagafirði." — |