Alþýðublaðið - 14.10.1970, Qupperneq 5

Miðvikddiagur 14. októb'er 1^70 5
Alþýðu
Maéið
Útgefandi: Nýja útgáfuféiagiff,
Ritstjóri;
Sighvatur Björgvinsson (áb.).
Prentsmiffja Alþýffublaffsins.
Sími: 14 900 (4 iíniur)
í Nelson
I Mandela
Þrjú t>úsund milljónir
Frumvarp að fjárlögum fyrir árið 1971 hefur verið h
'lagt fram á Alþingi. Niðurstöðutölur á rekstrarreikn- H
ingi ríkissjóðs í frumvarpinu n'ema röskum 10 þúsund H
milljónum króna og gefur það glögga mynd af því H
hve snar þáttur ríkisreksturinn er orðinn í ís'Tenzk- H
um þjóðarbúskap. Eð'lilegt er að svo sé í nútíma þjóð-
félagi, sem mótað er af sömu lögmálum og hið ís- H
lenzka. í slíku þjóðfélagi hefur ríkið miklum skyld- |
um að gegnia við þegnana og því fuflkomlega eðli- m
legt að miklir f jármunir fari um ríkissjóð.
En fjáriagafrumvörp segja okkur jafnframt frá H
ýmsu öðru athyglisverðu um samfélag okkar en því i
einu, hversu mikiil þáttur ríkisreksturinn sé í þjóð- i
arbúskapnum. Fjárlög og fjárlagafrumvörp geta sagt"
o'kkur ýmislegt um sjálft eðl'i samfélags okkar íslend- i
inga og hvaða hugsjónir móti það samfétag öðrum g
fremur. Fjárlög gefa þá heildarmynd af samféiag- ■
inu, sem ekki er að fá annars staðar og einstakir út-1
gja'ldaliðir fjárlaga segja ekki aðeins ti-1 um það “
hversu miklu fé er varið í þetta eða hitt heldur jafn-1
framt hvaða samfélagsf'egar hugmyn'dir liggja að baki i
skiptingu rikistekna á einstaka útgjaldaliði.
í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 1971 nema heildar-H
útgjöld ríkisis jóðs 10 þúsun'dl milljónum króna. Af j
þessum tíu þúsund milljónum fara nær 3 þúsund ■
milljónir til trygginga.
Næstum því þrjár krónur ,af hverjum tíu, sem I
ríkissjcður ræður yfir ver hann til tryggingákerf- B
isins. Rösk 27% af öllum útgjöldum ríkissjóðs ganga H
til tryggingakerfisins, sem ;notar það fé til þess að “
jafna aðstöðumun þegnanna í þjóðfélaginu. Svo 9
ráðandi >eru sjónarmði félagshyggjimnar orðin við 1
gerð f járlaga á íslandi. Svo stórvirkt tæki fil tekju _
jöfnunar er tryggingakerfið, hið gamla haráttumál |
Alþýðuflokksins, orðið í íslenzkum þjóðarbúskap. H
Þetta eru athyglisverðar staðreyndir, sem segja ■
ótvíræða sögu um íslenzkt samfélag. Þær segja okk-1
að á ísiandi er félagslegt velferðarríki og þær segja™
okkur þá ,sögu að þau lögmál, sem öðrum fremurl
móta ísíenzkt þjóðfélag séu lögmál félagshyggjunn- H
ar, — þær hugsjónir jafnréttis, félagslegs og efna-
hagslegs öryggis sem jafnaðarmenn voru frumkvöðl- B
ar að hér á landi sem annars staðar og hafa borið fram j
til sigurs.
OliuhreinsunarstöÖ
Fram hefur verið lagt á Alþingi frumvarp um bygg-
ingu oiíuhreinsunarstöðvar á íslandi. Með frumvarp-
ír.u fyigj a mjög ýtarlegar atlhuganir, sem gerðar hafa
verið á hagkvæmni þess að reisa siíika olíuhreinsun-
arstöð hér á landi svo og áætlanir um ohunotkun Is-
lendnga nokkuð fram í tímann.
Stöð ens og hér um ræðir er talin kosta um ei-tt
þúsuhd milljónir króna. Talið er að hún myndi veita
um .150 manns. stöðuga atvinnu auk þess sem hún
tmyndi skila arði og spara landinu stórfé í erlendum
gjaldeyrí. ' d * < ! : i ÍJ' i
I
I
I
I
i
[yj Fyrrverandi varnarmálaráð
herra Breta, Denis Healey, var
nýlega í Suður-Afríku sem gest
ur samlaka iþjóðernissinnaðra
stúdenla. Meðan á heimsókninni
stóð féltlr hann taðkiifæri tii að
hitta einn helzta leiðtoga blökku
manna í Afríku, Nelson Man-
dela sem situr nú í fangelsi á
fangaeyjunni Robben Island.
Healey skýrði frá því að Man-
dela væri við góða heilsu og að
hann væri viss um að einn góð-
an veðurdag færi hann beint úr
fangelsi í fórsetástólinn ' eins og
Makarios erkibiskup og Jomo
Kenyatta. ' Jafiivel samfangar
hans eru ekki vissir um að hann
hafi rangt fyrir sér, sagði Hea-
ley.
Nelson Mandela. hefur selið í
fangelsi á Robben Island í átta
ár. Arið 1962 var hann dærhd-
ur í 5 ára fangelsi fyrir að hafa
'æs't til verkfalla og árið 1964
var hann dæmdur í líístíðar-
fangelsi vegna hins fræga Riv-
oniamáis. Hann var dæmdur eft
ir hinum frægu hefndarverka-
lögum. sem sett voru 1962 og
endurbætt 1967.
Lög þes~’ verka aftur fvrrr
allt að 5 árum og skilgreiná
hermdarverk almennum orðum
þannig, að þau séu sá verknað-
ur eða tilraun eða þátttaka í
verlcnaði sem miði að því að
stoi'na varðveizlu laga og réttar
í Suður-Afríku í hættu. Einnig
í. þessu tilviki er sú kvöð lögð
á sakborninginn að sanna, að
ekkert slíkt hafi vakað fyrir hon
um.
í maí 1961 var ákveðið að
Suður-Afríku skyldi lýst lýð-
veldi. Hinn hvíti minnihluti fékk
að láta álit sitt í Ijósi með at-
kvæðum sínum í kosningum er
fram fóru þeíta ár. En mejrihlut
inn, blökkumennirnir. fengu
engu að ráða enda höfðu þeir
ekki kosningarétt.
Nelson Mandela stóð þá
fremstur í flckki að skipuleggia
mótmælaverkföll um allt lan’d'ð.
Hann yfirgaf heimili sitt konu
og bavn til þess að litá lít'i póM-
t;sks útlaga. A þessum i-'tnium
mvp'iníiin þióðsagan um Svöidu
á'ki'."l’liuna. Hanri lifði í feíium
hiiíi aðe’ns nánustu samstaifs-
menn -;na. Honum skaut upp
öðru hvoru víðs vegar í landi u
til þess áð' gefá ráð og hjálpa; til
við að skipuleggja andstöðu
hinná svörtu méðbx-æðra sinna
MENN í
FRÉTTUM
g'egn yfirgangsstefnu hins hvíta
minnihluta. Verkföllín voru bar
in niður með ægiiegri hörku af
lögreglu og her. Afríkanska
þjóðernissambandið. ANC. sem
í mörg ár hafði lýst sig ardslævc
ofb'eldisaðgerðum. ákvað að taka
upp aðra baráítuaðferðir gegn
a'ðskilnaðarslefnu hinnar hvítu
yfirstéttar. Fjöldi skemmdar-
venka voru J'ramin síðari hlula
úí'sins 1981. Aðgei'ðum þessura
var sijórnað af Umköhto we
Sizwe. spjól.i þjóðarinnar, sem
var neðanjarðarlrrey^jrig ,ANC
skipulögð af Nelson (Mandela.
A þessum árúiri for harin huidu
höfði og var oft "u+a)i lands í
sarhbandi við baráttu siriá. Hann
tók m. a. þátt í ráðstpfnu pan-
afi'í'köns'ku-freisis'breypngarinn-
ar fvrir Austúr- og MJið-Afríku
sem haldin var í Addís Abeba.
Að lokum var sagfc ty..h'ans og
var hann þú handtekinn. af lög-
reglunni í S.-Afri'kut Rivonia-
málið kom upp 196,4 og var
Mandéla þá ákserðijr, ásamt
átta öðrum þar á me|al Walter
Sisulu, fyrir að hafái ællað'að
stevpa stjórninni irtep valdi. 1
réttarhöldunum, þar sem Man-
dela varði sig sjálfur hólt hann
ágæta varnarræðu þar sem hann
lýsti álili sinu á aýskilnaðar-
stefnunni og von afríkumanna
um frel'si. 'Hann hóf mál sitt
þannig: ..Mörgum sinnum í þess
ari ræðu mun ég koma til með'
að nota orðin hinn hvíti inaður
og hinir hvítu menn. Ég vil þó
taka það strax fram að ég er
ekki kynþáttáofstækismáður og
styð ekki aðskilnað líynþátta a
neinn máta. Fyrir mér er kyn-
þáttaaðskilnaður villimannleg-
ur, hvort sem hann kemur frá
svörtum mönnum eða hyítum.
Ég' mótmæli rétti þessa dóm-
stóls til að géra út um mál mitt
af tveim ástæðum. í fvrsta lagi
mótmæli ég vegna þfess að ég
mun ekki koma til með að hljöta
réílláta eða sanngjarna máls-
meðferð. í öðru lagi tel ég nrig
hvorki siðferðilega né lagalega
sk.vldan, til að hlíta Tögum sem
samþykkt hafa verið af þingi
ssmi ég eða mínir hafa ekki
fulltrúa í“. Þ-egar dömurinn fé1!
hljóðaði hann upp .i l’fst’ðar-
fangéls’. Nú rikir álgjör óvk-r
um hvort hann yfirgefu • lokk-
urn tíma fangelsið á b'f.i. þ ■ V
þarf niikið að brevtast til þe-;s
að samsvörunin við Makaries og
Jomo Kenyaíta haldist. —
GLUGG
NGIR
FORNV:ÍRZLUN
' ‘ ' o e
GARDINUB R A U T I R
Lausnvegi 133 — Sími 20745