Helgarpósturinn - 20.02.1995, Blaðsíða 14
14
MORGUNPÓSTURINN SKOÐUN
MÁNUDAGUR 20. FEBRÚAR 1995
Pösturihn
Útgefandi
Ritstjórar
Fréttastjórar
Framkvæmdastjóri
Auglýsingastjóri
Setning og umbrot
Filmuvinnsla og prentun
Miöill hf.
Páll Magnússon, ábm.
Gunnar Smári Egilsson
Sigurður Már Jónsson
Styrmir Guðlaugsson
Kristinn Albertsson
Örn ísleifsson
Morgunpósturinn
Prentsmiðjan Oddi hf.
Verð í lausasölu kr. 195 á mánudögum
og kr. 280 á fimmtudögum.
Áskriftarverð er kr. 1.300 á mánuði fyrir tvö blöð í viku.
Þeir sem greiða með greiðslukorti fá 100 króna afsiátt.
Samkeppni til góðs
Kanadíska stórfyrirtækið Irving Oil hefur verið talsvert í frétt-
um síðustu vikurnar — fyrst og fremst vegna þess að það hyggst
hasla sér völl í olíuverslun á Islandi. Viðbrögð þeirra íslensku
fyrirtækja, sem fyrir eru í þessari atvinnugrein, voru vægast sagt
heimóttarleg til að byrja með. Á talsmönnum þeirra var helst að
skilja, að borgaryfirvöld ættu að vernda þau fyrir þessari óáran
með því að neita Kanadamönnunum um hentugar lóðir undir
bensínafgreiðslustöðvar. Sem betur fer virðast íslensku olíufé-
lögin nú hafa áttað sig á því, að það tekur enginn lengur undir
svona forneskjuleg viðhorf. Þau geta ekki brugðist við utanað-
komandi samkeppni með öðrum hætti en þeim, að bretta upp
ermar og bæta eigin frammistöðu. Þau geta ekki og eiga ekki að
treysta því, að stjórnvöld komi þeim til hjálpar, og þau mega
vera viss um, að almenningur mun kaupa sitt bensín þar sem
kjörin bjóðast best — og gildir þá einu hvort dælan sé merkt
Skeljungi eða Irving. Ef íslensku olíufélögin standast ekki heil-
brigða samkeppni — hvaðan sem hún kemur — þá hefur farið
fé betra ef þau heltast úr lestinni. Þau hafa hingað til lifað í vel-
lystingum praktuglega í andrúmi fákeppni og samráðs. Von-
andi verður það brátt liðin tíð — almenningi til hagsbóta.
Það væri raunar óskandi að utanaðkomandi samkeppni kæmi
til á fleiri sviðum í íslensku viðskiptalífi, því það eru ekki bara
olíufélögin sem hafa lifað í tiltölulega vernduðu umhverfi. Sama
gildir um bankastarfsemi, tryggingafélög, samgöngufyrirtæki,
símaþjónustu og svona mætti áfram telja. íslendingar eru nú að
greiða hærra verð fyrir þjónustu fyrirtækja í ýmsum þessara at-
vinnugreina en tíðkast í nágrannalöndum okkar. Með þessu er
ekki verið að segja, að íslensk fyrirtæki í þessum greinum hafi
staðið sig illa, enda eru sum þeirra afar vel rekin. Þau búa hins
vegar ekki við þann grjótharða aga, sem er fylgifiskur miskunn-
arlausrar alþjóðlegrar samkeppni. Á þessu er að verða breyting,
sem betur fer fyrir lífskjör þjóðarinnar, og þá er að duga eða
drepast fyrir íslensku fyrirtækin.
Vonandi duga þau.
Ekki fleiri skýiahallir
í MORGUNPÓSTINUM í síðustu viku Var^agt frá væntanlegu til-
boði breska fyrirtækisins Western Electric um stórfelld raforku-
kaup frá íslandi. Það fylgdi sögunni að Bretarnir muni bjóða
samning til fimmtíu ára, fjármagna allar framkvæmdir sjálfir og
þegar búið væri að greiða niður lungann úr fjárfestingunni á til-
tölulega fáum árum gæti söluverðmæti raforkunnar numið tólf
milljörðum króna á ári. Sighvatur Björgvinsson iðnaðarráð-
herra virðist hafa fulla trú á málinu og leggur til, að það „verði
nú sett í fullan gang“. Guð láti gott á vita, myndi kannski ein-
hver segja.
Sighvatur má hins vegar vita, að það er enginn búinn að
gleyma því þegar forveri hans í ráðuneytinu, og flokksbróðir,
taldi sér henta fyrir síðustu kosningar, að þykjast hafa í poka-
horninu álver á Keilisnesi fýrir kjördæmið sitt. Alþýðuflokks-
menn fengu ágæta kosningu í kjördæminu, en ekkert er komið
álverið, sem ekki er von, því þegar til átti að taka kannaðist eng-
inn við að hafa ætlað að reisa slíka verksmiðju.
Vonandi er Bretunum full alvara með fyrirætlunum sínum,
en Sighvati er hollast að ganga hægt um gíeðinnar dyr. Sporin
hræða.
Páll Magnússon
Pösturihn
Vesturgötu 2, 101 Reykjavík,
sími 552-2211 fax 552-2311
Bein númer: Ritstjórn: 552-4666, símbréf: 552-2243 Tæknideild: 552-4888
AuglýsingadeiId: 552-4888, símbréf: 552-2241 Dreifing: 552-4999
Fréttaskotið: 552-1900 Smáauglýsingar: 552-5577
Skrifstofa Morgunpóstsins er opin mánudaga til föstudaga frá 9:00 til 17:00
Dreifingar- og áskriftardeild er opin mánudaga og fimmtudaga
frá 8:00 til 19:00, aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Auglýsingadeild er opin mánudaga og fimmtudaga frá 9:00 til 18:00,
aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Smáauglýslngadeildin er opin frá 9:00 til 17:00 virka daga,
til 21:00 á briðju- og miðvikudöqum oq milli 13:00 oq 21:00 á sunnudögum.
■
Óttinn étur sálina
Meirihluti Reykvíkinga er fylgj-
andi því að íslendingar sæki um
aðild að Evrópusambandinu. Það
er sérstaklega athyglisvert, að það
eru erfmgjar framtíðarinnar, unga
fólkið, sem snúast í auknum mæli
á sveif með nánari tengslum við
Evrópu.
Fyrir því liggja margar auðskild-
ar ástæður. Væntingar ungs fólks
eru um hamingjuríkt líf, þar sem
efnahagslegar áhyggjur eru fjarri.
Það á sér þá ósk heitasta, að geta að
loknu námi haslað sér völl í samfé-
lagi, sem býður vel menntuðu fólki
upp á innihaldsrík, vel launuð
störf. Slíkt samfélag tryggir ekki
aðeins efnislega velferð, heldur líka
þá hamingju sem felst í því að
starfa á sviði, sem gegnum göngu
um langa skóla er orðið að hugðar-
efni. í dag er hins vegar fjarri því
sjálfgefið, að vel menntað ungt fólk
fái að loknu námi starf sem það
hefur menntað sig til.
Ástæðan er einföld: íslenskt at-
vinnulíf er fábreytt, það er byggt
upp á framleiðslu hráefna. Við
höfum framleitt fisk, sem til fárra
ára fór að mestu leyti lítt unninn til
útlandj. Og nú vilja menn fram-
leiða orku, sem á líka að selja
Þungavigtin
Össur Skarp-
HÉÐINSSON
ráðherra
óunna til annarra landa. Úrvinnsl-
an, sem jafnan krefst hugvits og
þekkingar og þarmeð ungs
menntafólks, er vanþróuð hér á
landi. Okkur hefur hreinlega skort
fjármagn til að byggja upp háþró-
aðan iðnað.
Við, sem teljum að Islendingar
eigi að grandskoða þá möguleika
sem felast í fullri aðild að Evrópu-
sambandinu, byggjum afstöðu
okkar á því einu, að það gæti leitt
af sér aukna hagsæld fyrir Islend-
inga. Engin þjóð hefur borið skaða
af aðild að Evrópusambandinu. I
öllum tilvikum hefur aðild leitt til
verulegs bata í efnahagslífi við-
komandi þjóða. Allar aðrar þjóðir
Evrópu hafa annaðhvort sótt um
aðild eða lýst yfir áhuga sínum til
þess. Eru hagsmunir Islendinga
öðruvísi en annarra þjóða?
Aðild að Evrópusambandinu
myndi að öllum líkindum hafa
sömu jákvæðu áhrifin á efnahag Is-
lands og annarra þjóða. Hann
myndi styrkjast og í dag er það svo,
að fá önnur lönd laða jafnlítið af
erlendu fjármagni inn í atvinnulíf
sitt og íslendingar. Aðild myndi
væntanlega leiða til þess, að fleiri
íjársterkir aðilar litu á ísland sem
íýsilegan kost til að byggja upp fyr-
irtæki, sem nýttu innlent atgervi og
séríslensk hráefni, einsog til dæmis
orkuna. Um leið myndi það skapa
ný, vellaunuð störf fyrir velmennt-
aða unga Islendinga.
I dag blasir hins vegar við veru-
leg hætta á atgervisflótta frá ís-
landi. Bráðefhilegt ungt fólk, sem
heldur til náms erlendis, er líklegt
til að staðnæmast þar og koma
aldrei aftur, ef okkur tekst ekki að
skapa hér jafngóð skilyrði og í
námslöndum þess. Aukin upp-
bygging, og aukin fjölbreytni at-
vinnulífs samfara aðild að Evrópu-
sambandinu, gæti hins vegar skap-
að þessi skilyrði. I kjölfar hennar er
líklegt, að mun fleiri vellaunuð
störf fyrir velmenntað fólk verði til
á Islandi, þannig að tækifærin til að
Ummæli
Eru ekki daudarefsingar
bannaðar?
„Ég er búinti að vera d
aftökulista Sjúlfstœðis-
flokksinsfrá upphafi.“
Sverrir Ólafsson, fyrrv.
listahátíðarmógúll
Ekki ef GÁSog
Jack Magnef eru til ráðgjaf-
ar
„ Við getum alveg séð um það
sjálfirað takmarka okkur og sjá til
þess að við eyðum ekki of miklu í
þessari kosningabaráttu. “
Sigurður Tómas Björgvinsson, fram-
kvæmdastjóri Alþýðuflokks
Eru ekki allir í
vinnuflotgöHum?
„Ég vil nú ekki staðfesta að húsið
sé að detta í sjóinn en það hallast
eitthvað. “
Jón Skúlason hjá Slysavarnafélaginu
Það er svo gaman
að kenna
„Þegar ég held þvífram að kenn-
arar leggi nemendur í einelti hefég
til hliðsjónar ýmis dcemi frá ferli
mínum...“
Bragi Ásgeirsson myndlistarkennari
Hefurðu leitað
í bflskúmum?
„Ég hef verið aðfinna
búta úr bílnum hér ogþar
eftir ábendingar frá al-
menningi. “
Þorbjörn Pétursson
festa rætur í gamla landinu yrðu
fleiri.
Þetta er það, sem ungt fólk í dag
hlýtur að staðnæmast við, þegar
það vegur og metur, hvaða stefnu
það telur æskilegt að Island taki í
framtíðinni. Þessvegna er ffáleitt
að halda því fram, að umræðan sé
ekki á dagskrá, einsog flestir
stjórnmálaflokkanna gera í dag —
utan Alþýðuflokkurinn. Afstaðan
til Evrópu mun einfaldlega ráða
úrslitum um framtíð fjölmargra
ungra Islendinga.
Ottinn er ekki farsæll grundvöll-
ur til mikilvægra ákvarðana. En
óttinn hefur verið ráðandi um af-
stöðu okkar til erlendra tengsla, og
nægir að minna á umræður stjórn-
arandstöðunnar um EES á sínum
tíma. Það er hins vegar ekkert ótta-
legt við það, að sækja um aðild að
Evrópusambandinu. Einungis
þannig er hægt að fá fram, hvaða
kjör eru í boði fýrir íslendinga.
Þegar það liggur fyrir, er fýrst hægt
að taka afstöðu.
Það gerir enginn fyrir íslensku
þjóðina. Það gerir hún einfaldlega
sjálf, milliliðalaust, í þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Við hvað eru menn þá hræddir?
„Það er sérstaklega
athyglisvert, að það
eru erfingjar framtíð-
arinnar, ungafólkið,
sem snúast í auknum
mœli á sveifmeð
nánari tengslum
við Evrópu.
Fyrir því liggja marg-
ar auðskildar ástceð-
ur. Vœntingar ungs
fólks eru um ham-
ingjuríkt líf, þar sem
efnahagslegar áhyggj-
ur eru fjarri.“
Þungavigtarmenn eru meðal annars: Ámi Sigfússon, Geir H. Haarde, Halldór Ásgrímsson, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, Jóhanna Sigurðardóttir, Jón Erlendsson,
Jón Steinar Gunnlaugsson, Ólafur Ragnar Grímsson, Óskar Magnússon, Páll Kr. Pálsson, Svavar Gestsson, ögmundur Jónasson, össur Skarphéðinsson.