Helgarpósturinn - 20.02.1995, Blaðsíða 18

18
MORGUNPÓSTURINN FÓLK
MÁNUDAGUR 20. FEBRÚAR 1995
i -• # ■ *
vf Á *
Hvað er það við tíunda áratuginn sem gerir það að verkum að tískan skírskotar í
ríkum mæli til þeirrar svörtu og útskúfuðu hvatar sem leggur að jöfnu ofbeldi
og losta? Sýning á myndum „súpermasókistans" Bobs Flanagan og
Ijósmyndarans Malika verður opnuð á Mokka innan skamms þar sem
holdsins list verður í öndvegi
Súpermasókisti
■ / i /
symr a
Mokka
I byrjun apríl verður opnuð afar
sérkennileg myndlistarsýning á
kaffihúsinu Mokka en þar leiða
saman hesta sína tveir gerólíkir
listamenn, þau Bob Flanagan súp-
ermasókisti og ljósmyndarinn
Malika. Viðfangsefni þessara ljós-
myndara eru sadó/masókismi en
Bob hefur gert list úr þessu helsta
áhugamáli sínu. Malika fór hins-
vegar á stúfana og ljósmyndaði fyr-
irbærið með augum þess sem
í dag þykja einnig teprulegar nerna
hand- og fótajárn komi við sögu og
einhvers konar vafi leiki á hvort
rekkjufélaginn sé blóðþyrstur
morðingi eða bara góður elskhugi.
Og iðulega er samasemmerki þar á
milli.
Tími hinnar
innantómu ímyndar
Hver sér kynlíf í raun og veru
sínum augum en ein leiðin er að sjá
urinn hefst. En velmetinn breskur
borgari, sem dags daglega gengur í
stífpressuðum jakkafötum með
hert bindið um hálsinn þar sem
hann gefur fyrirskipanir, getur
fundist látinn í nælonsokkabuxum
eftir furðulegan kynlífsleik við vél,
eins og sannaðist með breska þing-
manninn fyrir ári. Þá var ungfrú
Svipuhögg, sú sem hafði flengt
breskan þingheim fyrir stórar fjár-
hæðir, komin í orlof á karabíska
Bob Flanagan. „Eg og Súperman eigum ýmislegt sameig
inlegt. Það er eitthvað speisað og ofurmannlegt við okkur,
Líttu upp. Hangandi í leðuról með þrusandi standpínu —
sko — það er ég. Já, það er ég, enda líður mér oftast eins
og ég sé frá öðru sólkerfi. Og þrátt fyrir væskilslegan lík-
ama og viðkvæma sál bý ég yfir mun meiri mætti og
hæfileikum en flest svokallað venjulegt fólk. Ég fæddist
með alvarlegan erfðakvilla, sem átti að draga mig til
dauða þegar ég var tveggja ára, svo þegar ég var tíu og
tuttugu og þar fram eftir götunum. En ég tóri enn. Þetta
er þrotlaus barátta uppá líf og dauða. Og í þeirri bar-
áttu hef ég lært að takast á við sjúkdóminn með sjúk-
legri hegðun."
■
Malika. Þar sem Bob Flanagan
leggur hvatir sínar á borðið í sinni
svörtustu mynd og segir um leið
sögu sína leitast Ijósmyndarinn
Malika við að laga hugmynda-
fræði sadismans að hefðbundari
fagurfræði og eru Ijósmyndir
hennar því erótískar uppstillingar
með sadómasókískri skírskotun.
stendur fyrir utan, en hún vann
sýninguna sérstaklega fyrir Hannes
Sigurðsson listfræðing og Mokka.
Hlutskipti áhorfandans á sýning-
unni verður einmitt hið sama og
Maliku, yfir myndirnar verða
breidd svört tjöld og vilji fólk skoða
þar gengst það inn á eina perver-
sjónina til að verða vitni að annarri.
Með því að draga frá tjöldin gerir
það sig sekt um gluggagægjur (voy-
eurism). Bak við tjöldin er svo sa-
dómasókismi, annars vegar Bobs
Flanagan og hins vegar með augum
Maliku í ljósmyndum hennar, þar
sem erótískur leikur ræður ferð-
inni.
Svart leður og
rauð sokkabond
Svart leður, hringir í nefi, geir-
vörtum og kynfærum, ólar um
hálsinn, gaddaskór, eldrauðar
blúndur og rauð sokkabönd, húð-
flúr á viðkvæmum stöðum og sa-
dó/masókíst klám fer víðar en um
hendur þeirra, sem vilja kenna sig
við sadisma eða masókisma. Popp-
stjörnur og tískufólk tekur frjáls-
lega úr þessári menningu og gerir
að sínu. Nærtækt dæmi er söng-
konan Madonna en pönkið með
sinni dauðadýrkun var einnig ná-
skylt þessu fyrirbæri á sínum tíma
hvað varðaði klæðaburð og útlit.
Skyldari þessu er þó tíska tíunda
áratugarins sem sækir beinar tilvís-
anir í sadó/masókisma. ísland hef-
ur ekki farið varhluta af þessu og
skammt er síðan grein um fólk,
sem hefur látið gata kynfæri sín, olli
miklu írafári. Erótískar kvikmyndir
Bob með eiginkonu sinni. Hér eru
þau klædd uppá á hrekkjavöku
en þau kynntust einmitt við slíkt
tækifæri.
að fólk deilir með sér valdi því að sá
sem tekur við er í raun undirgefmn
og sá sem gefur hefur valdið. „Let
me see your beauty broken down,“
söng Leonard Cohen á áttunda
áratugnum þegar fólk vildi frjálst
kynlíf. „Like you would do for one
you love.“ Níundf áratugurinn var
tíminn þar sem ráðlegast þótti að fá
það ekki. Áratugur plágunnar geys-
aði og boðað var afturhvarf til mey-
dóms og sveindóms, sem skilaði sér
ekki alltaf í breyttri kynhegðun, en
ímyndin var komin með bindi eða
öryggisnælu í nærfötin og á mark-
aðinn komu nýir smokkar og latex.
Klúbbum sadó/masókista var lokað
á mörgum stöðum vegna gruns um
að þar færi fram varasamt kynlíf
með tilliti til smithættu.
Tíundi áratugurinn er í raun tími
hinnar innantómu ímyndar jafnt
og að vera tími sem tekur allt og
alla í sátt. Plágan er ekki farin en
ímyndin um öruggt kynlíf hefur
skilað sér inn í sadó/masókúltúrinn
sem tekur latexið fegins hendi með
í leikinn og bannar áfengis- og eit-
urlyfjaneyslu í sínum húsum —
setur öryggið á oddinn og líka ör-
yggisnæluna ef því er að skipta.
Fletur menninguna út
Það sem gerir tískuna líka sér-
staka er að hún sækir tilvísanir
hingað og þangað og fólk kaupir
hugmyndina án þess að nein mein-
ing sé þar á bakyið. Hún tekur fyr-
irbæri og gerir að sínum og fletur
með öðrum orðum menningu út.
Hugmyndafræðin verður jafn mik-
ið tabú þó að ímyndin sé allstaðar á
útopnu. Það er því engin trygging
fyrir mann, sem er haldinn kvala-
losta, að taka með sér dömu heim í
rauðurn sokkaböndum, leðurpilsi
og með hringi í geirvörtunum. Hún
gæti hringt á lögregluna þegar leik-
Húsmóðirin Bob Flanagan með
tannburstann. Hann segist njóta
þess að þvo með honum stofu-
gólfið en oft vanrækja að bursta
tennurnar.
hafinu en áður hafði hún hótað að
fletta ofan af næturleikjum þing-
manna.
Nýtur þess að
írera húsþræll
Kaffihúsið Mokka hefur undan-
farið gert list holdsins mikil skil og
mörgum er í fersku minni sýning á
verkum Witkin en hann er bæði
fýrirlitinn og dáður fyrir myndir
sínar, sem hann vinnur utan um
rómantíska umgjörð gömlu klass-
ísku meistarann, og fer svo fram úr
ímyndunarafli og „almennu vel-
sæmi“ í útfærslu sinni. Fenn'nistinn
Carolee Schneemaan sýndi
einnig holdsins list á Mokka í boði
Hannesar Sigurðssonar en femín-
iskir myndlistarmenn hafa klofnað
í tvo meginhópa — þann sem sýnir
ekki neitt og hinn sem sýnir
alit í von um að vekja þannig
hina sönnu kynímynd
konunnar upp af þeim
þyrnirósarsvefni sem
karlkynsórar hafa
vaggað henni í frá upp-
hafi vega.
Líf og list Bobs Fla-
nagan er í raun og veru
aðeins það sem gæti kall-
ast skrumskæling á valda-
jafnvægi og ójafnvægi þorra
almennings. Bob og kona hans,
ljósmyndarinn Sheree Rose,
lifa fjölskyldulífi í heimabæ sínum
í Kaliforníu, þar sem þau búa ásamt
tveimur börnum sínum. Bob
keyrir börnin í skólann,
þvær eldhúsgólfið,
vaskar inn og kaupir
matinn. Það eina
sem gerir Bob frá-
brugðinn öðrum
feðrum að degi til
er að hann bein-
línis nýtur þess að vera húsþræll og
gerir það af innlifun. Til langs tíma
skúraði hann stofugólfið með tann-
burstanum sínum. Þegar dimman
er dottin á og börnin sofnuð upp-
heíja þau hjónin ástaleiki, sem
miða að kvöl og niðurlægingu Bobs
súpermasókista, en leikir masókista
af hans stærðargráðu geta leitt til
ótrúlegustu hluta. Dæmin sýna að
þeir jafnvel éta hver annan, eða
sjálfa sig, skera stykki af og rífa í sig
af innlifun.
Hann lifir
Þó að lungnasjúklingurinn Bob
gangi lengra á myndunum í sjálfs-
pyntingum og sársaukanautn en
flesta órar fyrir að sé hægt án þess
að láta lífið, dregur hann samt
mörkin. Þau eru í stuttu máli þau
að hann gerir ekkert, og konan
hans ekki heldur, nema með sam-
þykki þeirra sem taka þátt. Börn og
varnarlaus dýr eru ekki á dagskrá.
Leikurinn fer fram með fullu sam-
þykki þess sem kvelur og hins sem
lætur kveljast. Sjálfur segir Bob um
líf sitt: „Líf mitt er sætbeisk saga um
lítinn, veikan dreng sem fann frið-
þægingu í tippinu sínu þegar allt
lagðist á eitt við að koma honum
fýrir kattarnef. Hann hefur í það
minnsta fengið ríflegan skammt af
sársauka, óþægindum og niðurlæg-
ingu á sinni stuttu, ömurlegu ævi.
Tippið virtist þrífast á öllum þeim
óþverra sem afgangurinn af
líkamanum mátti
gefldist við hverja
raun, drakk mótlætið í
sig eins og svampur.
Eða réttara sagt þá
fýlltist minn asnalegi
tilli af sjálfsöryggi og
var einatt í essinu sínu
þegar verst bjátaði á.
Fyrsti rassskellur fæð-
ingarlæknisins fékk
ekki bara veikluð
lungun til að taka við
sér. Flengingin sendi
höggbylgju gegnum
lokuvöðvann, upp enda-
þarminn og beint inn í
stilkinn á skínandi litla till-
anum mínum, sem æ síðan
hefur gengið með þá snar-
brjáluðu hugmynd í
hausnum, að kvöl og
kynlíf sé það sama.“
-ÞKÁ