Helgarpósturinn - 21.11.1996, Síða 18

18
FIMMTUDAGUR 2L NÓVEMBER1996

Ólafur Ragnar Grímsson er vinsælt viöfangsefni rithöfunda fyrir þessi jól. Pálmi Jónasson. höfundur
bókarinnar Herra forseti Ólafur Ragnar Grímsson, og Gunnar Smári Egilsson, höfundur Bessastaðabókanna,
fyrrverandi félagar af Pressunni og Morgunpóstinum, segja að þær séu ekki gerðar í óþökk forsetans...
Engar hneykslissögur
af forsetanum
Páimi: „Hefðin hefur verið sú að menn skrifi eigin
sögu þegar þeir eru komnir á eftirlaunaaldur og ég
tel það ekki heppilega blaðamennsku."
Olafi Ragnarí var sent bréf
þess efnis að bókin væri í
vinnslu og boðin öll samvinna
með viðtölum og lestri hand-
rits. Hann fékk síðan handritið
sent til yfirlestrar og ég hef
ekki fengið neinar athuga-
semdir frá honum né öðrum
sem það hafa lesið. Ég tel því
að þessi bók sé ekki gerð í
óþökk forsetans," sagði Pálmi
Jónasson, höfundur bókarinn-
ar Herra forseti Ólafur Ragnar
Grímsson, í samtali við HP. Bók
hans er ein þriggja bóka sem
fjalla um nýjan forseta lýðveld-
isins og koma út fyrir jólin.
Önnur er Bessastaðabækurnar
eftir Gunnar Smára Egilsson,
nokkurs konar grínbók um
hundrað fyrstu embættisdaga
forsetans. Sú þriðja er Forseti
íslands eftir Karl Th. Birgis-
son. Hún fjallar um forseta-
framboð Ólafs Ragnars og er
skrifuð í fjáröflunarskyni fyrir
framboðið. Bók Pálma er af allt
öðrum toga, en þar er leitast
við að fjalla um líf Ólaf Ragnars
á opinberum vettvangi síðustu
áratugina.
Pálmi hefur verið búsettur í
Danmörku síðastliðið ár, þar
sem hann starfaði meðal ann-
ars hjá stórblaðinu Berlingske
Tidende. Hann kom með hraði
til landsins og hefur undan-
farnar vikur setið við að skrifa
bókina um Ólaf. Pálmi er kunn-
ur blaðamaður og hefur starf-
að hjá DV, Pressunni og Morg-
unpóstinum. Þá skrifaði hann
ásamt Jónasi Sigurgeirssyni
eina söluhæstu bók ársins
1992, íslenskir auðmenn, en
hún vakti mikla athygli og um-
tal.
Forðast eigin lifsskoðanir
„Ólafur sagði sjálfur, þegar
hann hafði ítrekað verið valinn
óvinsælasti stjórnmáiamaður
landsins, að aðalatriðið fyrir
Herra Ólafur Ragnar Grímsson, fimmti forseti lýðveldisins, er rithöfund-
um afar hugleikinn fyrír þessi jól.
stjórnmálamenn væri að menn
tækju eftir verkum þeirra og
mynduðu sér skoðanir á þeim.
Það væri síðan eðli lýðræðis-
ins að menn væru með þeim
og á móti. Hann sagði einnig að
stjórnmálamenn sem fólk léti
sér fátt um finnast væru ekki
að vinna verk sem einhverju
máli skiptu. — Meðal annars í
ljósi þessara orða þótti mér
fróðlegt að rita sögu þessa um-
deilda manns, sem óvænt
ákvað að bjóða sig fram til for-
seta með þessum glæsilega
árangri. Þegar ég hóf ritun bók-
arinnar ákvað ég strax að forð-
ast mínar eigin lífsskoðanir
heldur miklu fremur túlka lífs-
skoðanir og lífsverk Ólafs
Ragnar eins og þau hafa birst á
opinberum vettvangi í ræðu og
riti. Ég geri því minnst af því að
túlka atburðarás og stjórn-
málaferil hans á nokkurn hátt.“
Hnýsist ekki
í einkalrf forsetans
Pálmi sagði að of lítið væri
um að skrifaðar væru bækur í
sama anda og bókin hans um
Ólaf Ragnar. „Hefðin hefur ver-
ið sú að menn skrifa eigin sögu
þegar þeir eru komnir á eftir-
launaaldur og ég tel það ekki
heppilega blaðamennsku. Ef
bókin er vel unnin er miklu
heiðarlegra að fara þá leið
sem ég hef valið, enda erfiðara
fyrir fólk _að meta eigin verk
eða feril. Ég hef sjálfur starfað
við blaðamennsku í sjö ár og
hef fylgst grannt með Ólafi
Ragnari þann tíma og jafnvel
Iengur. Hann er að mínu mati
einhver athyglisverðasti
stjórnmálamaður Islendinga í
seinni tíð og það hefur sjaldan
ríkt lognmolla í kringum hann
og störf hans. Hann er ótrú-
lega kraftmikill og dulegur
maður sem hefur áorkað
miklu, bæði á vettvangi stjórn-
mála og utan þeirra. Hann var
til dæmis aðeins fimmtán ára
þegar hann safnaði um sjö
þúsund undirskriftum vegna
handritamálsins, var forseti
skólafélagsins Framtíðarinnar
fyrir þrjátíu og fimm árum,
bannaður í útvarpi og sjón-
varpi fyrir þrjátíu árum og
varð fyrsti prófessorinn í
stjórnmálafræði hér á landi.
Hann stóð líka framarlega í
stjórnmálabaráttunni hér áður
fyrr og það var sú saga sem ég
þekkti síður. Hann var í
Möðruvallahreyfingu Fram-
sóknarflokksins og gekk síðar
til liðs við Samtök frjálslyndra
og vinstri manna fyrir Alþing-
iskosningarnar 1974. Hann
komst þá fyrst inn á þing sem
varaþingmaður. Síðar gekk
hann til liðs við Alþýðubanda-
lagið og komst þar til mikilla
áhrifa eins og flestum er kunn-
ugt. Við ritun bókarinnar lagði
ég því langmesta áherslu á
stjórnmálaferil hans á opin-
berum vettvangi og læt einka-
lífið liggja á milli hluta, enda
annað ekki við hæfi.“
Ólafur Ragnar hefur gam-
an af dagbókarfærslunum
„Þetta byrjaði með því að
Hrafn Jökulsson, ritstjóri Al-
þýðublaðsins, bað mig að skrifa
grein í blaðið sitt. Ég stakk upp
á að ég skrifaði dagbókarbrot
Ólafs Ragnars í embætti og
hann samþykkti það. Svo birt-
ist greinin og hún fékk ágæt
viðbrögð og því ákvað ég að
halda áfram og skrifa um
fyrstu hundrað daga hans í
embætti. Ég veit aðeins um tvo
sem þótti greinarnar að-
finnsluverðar og annar gekk
undir nafninu „Suðurnesja-
krati". Hann sagði upp blaðinu
og skrifaði því harðort bréf,“
sagði Gunnar Smári Egilsson,
höfundur Bessastaðabókanna,
sem hafa vakið mikla athygli í
Alþýðublaðinu og koma nú út í
bókarformi.
Gunnar Smári sagði að að
öðru leyti hefðu viðtökur les-
enda Alþýðublaðsins verið
góðar, en bókin hefur selst í
tæplega 800 eintökum fyrir-
fram. „Það er ekki á hverjum
degi sem bók fær slíkar viðtök-
ur.“
En var ekki erfitt að skrifa
greinar um Ólaf Ragnar í hverri
Gunnar Smári: „Mér skilst að Ólafi
Ragnarí þyki dagbókarfærslurnar
skemmtilegar."
viku í fleiri mánuði? „Nei það
var auðvelt, enda eru persón-
urnar svo skemmtilegar að
þær skrifa sig sjálfar.“
Smári sagðist hafa heyrt eftir
áreiðanlegum heimildum að
Ólafur Ragnar hefði skemmt
sér vel yfir þessum frásögnum
en hann væri ekki enn búinn
að panta eintak af bókinni.
-gþ
„The Great
American Pastime“
Þetta líf, þessi list
Stealing Beauty
★ ★★
Aðalhiutverk: Liv Tyler,
Jeremy Irons og Sinead Cusack.
Leikstjóri: Bernardo Bertolucci.
Inga leikkonan Liv Tyler
hefur hingað til ekki fengið
neitt hlutverk sem talist getur
bitastætt, og má hún teljast
heppin að jafnfrægur leikstjóri
og Bernardo Bertolucci skyldi
velja hana í blábyrjun ferils
hennar. Tyler stendur sig (að
mínu mati) vel í hlutverki
Lucy, ungrar stúlku með ljóða-
drauma sem fer í heimsókn til
fjölskylduvina sinna á Ítalíu til
þess að semja ljóð, láta gera
höggmynd af sér og reykja
hass. Jeremy Irons leikur fár-
veikan leikritahöfund sem fær
mikinn áhuga á hinni óspilltu
Ari Eldjárn
skrifar um
kvikmyndir
og íðilfögru Lucy og leikur
hann hið íróníska skáld mjög
vel, að minnsta kosti er jáað
framför frá Die Hard 3. Sinead
Cusack er ágæt í hlutverki bú-
stýrunnar á bænum og eru
leikararnir langflestir mjög
góðir. Bertolucci byrjar mynd-
ina eins og flestir ungir leik-
stjórar nú á dögum og er mað-
ur feginn þegar hann hættir
því. Myndin er sumsé til að
byrja með tekin á myndband
og er það frekar ófagmannleg
myndataka en eftir það er hún
virkilega vel unnin og gullfal-
leg. Sagan er dálítil blanda af
öllu; dálítið af rómantík, dálítið
af sorg og dálítið af húmor.
Þetta er engan veginn besta
mynd Bertoluccis en mikil
framför frá hinni misheppnuðu
Little Buddha.
Bertolucci er þó ekki fastur í
mynstri annarra mynda sinna.
Þessi mynd hefði ekki heppn-
ast ef hún væri í sama stíl og til
dæmis The Last Emperor, sem
er frábær mynd en jafnframt
grafalvarleg. Það hefði verið
hægt að búa til úr þessum efni-
við grafalvarlega og leiðinlega
frásögn en Bertolucci leyfir sér
að vera svolítið bilaður og
frjálslyndur, sem er gott, því
þessi mynd er eins og lífið; dá-
Iítið af öllu.
The Fan
★★
Aðalhlutverk: Robert de Niro, Wesley Snipes,
Ellen Barkin og fleiri
Leikstjóri: Tony Scott
The Fan er sálfræðitrryllir
sem fjallar um ofurdýrk-
anda hafnabolta sem ákveður
að gera eitthvað í málinu þegar
uppáhaldsleikmaður hans glat-
ar hæfni og vinsældum í einni
svipan. Leikstjórinn Tony
Scott hefur sýnt það og sannað
að hann er mjög fær spennu-
myndaleikstjóri og hefur hann
gert myndir á borð við Top
Gun og Crimson Tide, en mér
finnst eins og sálfræðitryllar
séu honum ofviða, bæði hvað
varðar spennu og persónu-
sköpun. Robert de Niro er öll-
um kunnur sem leikari og er
hann ekki vanur að láta neinn
bilbug á sér finna í þeim efn-
um. En hér hefur honum svo
sannarlega tekist illa upp. De
Niro hefur náttúrulega sýnt
hversu klikkaður hann getur
verið í hlutverkum eins og Tra-
vis Bickle í Taxi Driver, en það
er samt sem áður engin trygg-
ing fyrir því að nýi brálæðing-
urinn, Gil, sé ógnvekjandi.
Myndin er of lengi í gang, hún
einblínir á það hversu bágt de
Niro á með fyrrverandi konu
sína og barn svo maður fer að
vorkenna honum, en það er
grundvallarreglan í sköpun ill-
mennis: Maður má ekki finna
til með honum, maður á að
hata hann.
Quentin Tarantino hefur oft
tekist að gera illmenni, til
dæmis Gary Oldman í True Ro-
mance. Sá karakter á að deyja,
en Quentin lætur hann tala í
fimm mínútur á undan og mað-
ur verður svo reiður út af því
sem hann segir á þessum fimm
mínútum að maður er bara
virkilega ánægður þegar hann
loksins er drepinn. Hitt er það
að maður getur ekki kennt í
brjósti um Wesley Snipes.
Wesley sjálfur hefði getað ver-
ið verulega sympatískur ef leik-
stjórinn hefði aðeins leyft hon-
um það. Við fáum það lítið að
kynnast persónu hans að
manni stendur nokkurn veginn
á sama um hann. Það er sem sé
búið að skemma spennuna tví-
vegis: Maður vorkennir ill-
menninu og er sama um Snip-
es. Þetta er það sem rænir The
Fan því litla plotti sem hún
hafði til að bera og verður hún
ekki einungis óspennandi held-
ur líka langdregin og leiðinleg.
Bíóin í
bænum
The Nutty
Professor
★
Murphy eins og hann geríst verstur.
Horfið frekar á frummyndina eða leigið
„Eddie Murphy Delerious".
The Arrival
★
Handritið er fáránlega paranoid, leik-
stjóm slöpp og geimverumar hlægilegar.
Djöflaeyjan
★ ★★★
íslensk kvikmyndagerð á uppleið. Von-
andi koma fleiri svona.
Breaking
The Waves
★ ★★★
Lars von Trier er séní.
Dead Man
★★★★
Jim Jarmusch aftur kominn á kreik.
Sennilega besta mynd hans til |iessa.
§/£)Kffl=[M<§D[ia
A Time To Kill
★★★
Effektíft réttardrama með góðum leikur-
um. Matthew McConaughey er bestur.
Phenomenon
★★
Myndin byrjar vel og er skemmtileg fyrír
hlé en rennur svo eftír það alveg út í
sandinn.
^©FDÍIQíMcsj
Djöflaeyjan
(Sjá Háskólabíó)
Lamerica
★ ★★★
Snilldarverk frá leikstjóranum Gianni
Amelio.
[LaoD^atráisIbffcgi
The Island of
Dr. Moreau.
★
Hryllileg vísindaskáldsögu-adaption.
Marion Brando er eins og trúður.
Escape From LA
★
John Carpenter vinnur greinilega bara
vel með Irtinn pening á milli handanna.
Striptease
★ ★
Ekkert hræðileg og ekkert frábær. Burt
Reynolds er fyndinn en endirínn absúrd.
ID4
★
Þjóðremba og tölvubrellur.