Alþýðublaðið - 14.01.1922, Blaðsíða 2
3
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Af sj ónum.
Tvær sannar sögur.
i.
Það var verið að gera að afla.
Það var á togara. AUir sem vora
að vinna vor úrvinda af svefn
ieysi. Það var ágætur aði, og
skipstjórinn og stýrlmaðurinn, sem
skiftust á um að sofa, og því
höfðu nógan svefn sjálfír, ráku
hásetana vægðarlaust áfram.
A einum stað voru fjórir menn
að fletja og einn að afhausa.
Allir voru þeir afburðamenn, en
þó mestur sá sem afháusaði, hann
var orðlögð vinnuhetja. Samt gekk
vinnan seint, afar seint, fyrir hin
um sárþreyttu mönnum.
Sá sem afhausaði var kominn
á undan hinum; hann nam því
sem snöggvast staðar, teygði úr
sér og rétti hendina með sveðjunni,
sem hann var að afhausa með,
upp fyrirjhöfuð og hallaði sér upp
að .vantinum".
Eftir nokkrar mínútur var farið
að standa á honum.
Það var kallað til hans, en hann
ansaði ekki. Það var kallað aftur
og rykt í hann, en hann ansaði
ekki að heldur.
Og þegar farið var að gá að,
kom í ljós, að þessi fílefldi karl-
maður, þessi orðlagða vinnuhetja,
steinsvaf standandi við .vantini*.
Svo úrvinda var hann af svefn-
leysi og þreytu.
II.
Það var á togara.
Sama sagan: Sárþreyttir menn
að vinna, útsofínn skipstjóri, öskr-
andi aí reiði yfír því, hvað miklir
bölvaðir ónytjungar hásetarnir
væru.
Mennirnir, sem eru að vinna,
vinna flestir aiveg eins og vélar,
það er að segja jafn hugsunar-
laust, en það gengur ekkert undan
þeim.
.Við skulum fá okkur í nefíð",
segir einn hásetanna við félaga
sinn sem fletur á móti honum, og
fer að taka upp hjá sér tóbaks-
dósirnar. Hinn hættir líka að
vinna, en hann þolir ekki aðgerða-
leysið þessa hálfu mínútu, sem
hann þarf að bíða eftir tóbakinu,
hann steinsofnar þarna, standandi,
eg veltur um koll, eins og tré
sem verið er að fella. Hann lendir
með öxlina á fískkassa og gengur
tii i axlarliðnum. Hann er borinn
niður.
Eunþá eru hásetarnir píndir í
tvo daga, þá er skipið falt, og
þá er haldið til hafnar, og þá um
leið með manninn sem slasaðist.
Hann er afskráður af sklpinu og
er frá vinnu á annan mánuð
* *
*
Þessar tvær sögur eru menn
reiðubúuir að staðfesta með cyði.
Á að afnema vökulögin svo
kölluðu, sem koma í veg fyrir að
slíkt geti átt sér stað, eða á að
framfylgja þeirn?
Drgr.
Jrt'ani farinn frá!
Khöfn, 13. jan.
Frá París er simað að Briand
sé farinn frá og að búist sé við
að Poincaré myndi nýju sjórnina.
[Það mun einsdæmi, ef satt reyn-
ist, að fyrverandi forseii gerist
forsætisráðherra].
Áskorun.
Eg vil minna alla alþýðumenn
á, að eitt aí þvi sem þeim er
allra nauðsynlegast i framsóknar-
baráttu sinni, er aukin þekking,
og eitt af skilyrðum þeim er hand
hægust og notadrýgst reynast til
þess að auka hana, ern góð blöð,
um leið og þau eru málsvarar
þeirra út á við gagnvart mótherj-
um þeirra, auðvaldinu. Nú eigum
við orðið visir tii tveggja blaða,
sem sé Alþýðublaðið í Reykjavik
og Verkamanninn á Akureyri.
Bæði þau blöð eru of litil, þau
geta ekki sökum rúmleysis flutt
nema hið nauðsynlegasta til efl-
ingar málstað sínum, en fræðandi
og mentandi greinar verða þau
að mestu að útiloka. Ástæaan til
þess er sú að þau hafa of fáa
kaupendur, undir eins og kaup-
endur verða svo margir að gróði
verði að útgáfuuni, munu þau
stækka og flytja þá eftir föngum
mentandi oð fræðandi greinar.
Eg vil Því skora á alla alþýðu-
menn að ieggjast á eitt með að
styrkja þessi blöð með því að:
kaupa þau og fá aðra til þess,
sem þeir þekkja.
Eg býst nú við að flestir les-
endur .Geisla* kaupi Alþýðubiað-
ið, en eg geri ráð íyrir að þeir
geti einnig haft áhrif á aðra, og
fengið þá til þess að kaupa það
líka. Menn mun aldrei iðra þess
þó þeir leggi nokkra fyrirhöfn
fram til stuðnings blaðinu, þvf
það mun marg endurgjaldast með
auknum fróðleik í því í framtíðinni
Skuggi.
(.Geisli*, skrifað blað)
Vinnan er upp-
spretta auðsins.
Vinnan er uppspretta alls auðs.
Þess vegna eiga þeir sem vinni*
að fá allan auðinn, því þeir fram-
leiða hann.
En með því þjóðfélagsfyrir-
komulagi er nú ríkir — auðvalds-
fyrirkomulaginu — fá þeir sem
vinna ekki nema lítinn hluta af
því sem þeir framleiða. Mestur
hlutinn fer til eigenda framleiðslu-
tækjanna, sem hafa stórar tekjur,
en skamta verkalýðnum, sem
framleiðir auðæfín, skít úr hnefa.
Þessir eigendur framleiðslutækj-
anna, t. d. útgerðarmenn, hafa
frá 10 til 1000 sinnum meira í
tekjur heldur en hásetarnir, sem
þræla fyrir þá, og engir fimm
útgerðarmeun hafa þó til samans
jafn mikla vinnu og einn háseti.
Hvernig á að breyta þessu?
Ráðið er einfalt. Jafnaðarstefnan.
er ráðið. Það á að geia fram-
leiðslutækin að þjóðareign.
Það væri látið sem aflaðist á
togarana, ef engir hásetar fengj-
ust.
En þaðflmundi engin vandræði
hijótast af þvf, þó allir útgerðar-
menn væru homnir upp í Ódáða-
hraun, og dveldu þar æfílangt við
skotæfíngar og axarskaftahergöng-
ur. Togararnlr mundu afla jafnt
fýrir þvf, og tiltölulega litill vandi
væri að láta útgerðina ganga eins
og ekkert hefði í skorist, Því
helzta verk útgerðarmanna er að
hirða gróðann af svita og striti
verklýðsins. Durgnr.