Alþýðublaðið - 08.05.1973, Blaðsíða 2

+
Alúöarþakkir færum viö öllum þeim fjölmörgu, er sýndu
okkur hjálp, vinsemd og samúö viö andlát og útför fööur
okkar
SIGMUNDAR HJÁLMARSSONAR
frá Kirkjubæ
Dætur og aörir vandamenn.
TRÚLOFUNARHRINGAR
Fljót afgreiCsla.
Sendum gegn póstkröfu
GUÐM. ÞORSTEINSSON
gullsmiður, Bankastr. 12
VIPPU - BltSKÚRSHURÐIN
Lagerstærðir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
210 - x - 270 sm
Aðrar stærðir. smlSaðar eftir beiðni.
GLUGGAS MIÐJAN
Síðumúla 12 - Sími 38220
Rafsuðumenn óskast
strax. Einnig afgreiðslumann á lager.
Mikil vinna, góð laun.
punial OFNAR hf.
Siðumúla 27 — Simi 35555.
TILKYNNING
um skráningar og umskráningar bifreiða.
Til hagræðingar fyrir viðskiptavini sina
hefur Bifreiðaeftirlit rikisins ákveðið, að
fara þess á leit, við þá, sem ætla að láta
skrá eða umskrá bifreiðar hjá stofnuninni
að Borgartúni 7, Reykjavik, að þeir panti
afgreiðslutima i sima 26077, með a.m.k.
dags fyrirvara.
Þeir, sem hafa pantað tima, sitja fyrir af-
greiðslu á þeim tima, sem þeim hefur ver-
ið gefinn upp sem afgreiðslutimi.
Tíikynning þessi nær ekki til nýskráninga
á bifreiðum, sem skoðaðar eru á starfs-
stöð innflytjenda.
Reykjavik, 7. mai 1973.
Bifreiðaeftirlit ríkisins.
ORÐSENDIHG
til viðskiptamanna Samvinnutrygginga
Með tilliti til fréttatilkynningar trygg-
ingamálaráðuneytisins dags. 3. þ.m. og
viðurkenningar stjórnvalda á þörf trygg-
ingafélaganna fyrir hækkun iðgjalda bif-
reiðatrygginga á nýbyrjuðu tryggingaári,
höfum vér ákveðið að taka nýjarbifreiðari
tryggingu nú þegar gegn yfirlýsinsu
tryggingartaka um greiðslu iðgjalda
strax og ákvörðun rikisstjórnarinnar um
iðgjaldahækkunina er fengin.
Til að spara kostnað og tviverknað, velj-
um vér þessa leið fremur en að inn-
heimta iðgjöld nú strax samkvæmt ið-
gjaldaskrá þeirri, er gilti til 30. april sl. og
viðbótariðgjald siðar.
Reykjavik, 7. 5 1973
SAMVINNUTRYGGINGAR
Samansafn af ósamkynja
táknum og hugmyndum
Þjóðleikhúsið:
LAUSNARGJALDIÐ
Höfundur: Agnar
Þórðarson
Leikstjóri: Benedikt
Árnason
Leikmynd: Gunnar
Bjarnas.
Tónar: Sigurður Rúnar
Jónsson
Fimmta verk Agnars Þórðar-
sonar fyrir leiksvið, „Lausnar-
gjaldið”, sem Þjóðleikhúsið
frumsýndi á föstudagskvöld, er
mikil furðusmið. Það hefst með
tiltölulega raunsæjum hætti á
samtali tveggja kvenna í rík-
mannlegu umhverfi: sauma-
kona rabbar við fina frú meðan
hún lagfærir kjól hennar. En áð-
ur en varir fær leikurinn nýja
vídd: konurnar eru staddar i
Asgarði og i baksýn blasir við
fjölbýlishús, sem nefnist Jötun-
heimar, og af ibúum þess stend-
ur húsbóndanum i Asgarði hinn
mesti stuggur. Siðan taka að
gerast váleg tíðindi. Sonurinn i
Asgaröi, Grimur, bróðir Bald-
urs sem er týndur, er gæddur
dulrænum hæfileikum, fer ein-
förum, stundar seið og indversk
fræði og býr yfir lækninga-
mætti. Hin goðsögulega merk-
ing umhverfis og persóna er
áréttuð með ivitnunum i Völu-
spá, og um það er lýkur hafa
unglingarnir i Jötunheimum
ásamt Grimi i Asgarði skipað
sér undir merki ásatrúar og ind-
verskrar dulspeki i þvi skyni að
vernda islenzka náttúru fyrir
spjöllum og sprengingum
tæknivæddra framkvæmda-
manna og iðnþróunarforkólfa.
Samhliða þessari sérkennilegu
atburðarás, sem ég er hvorki að
ýkja né skopstæla, eru langar og
hástemmdar orðræður ungling-
anna, og þá einkanlega Loga
(Loka?) og Grims, um vá
mannsins á trúlausri og gráð-
ugri tækniöld.
Það sem er kannski furðuleg-
ast við „Lausnargjaldið” er það
samsafn af ósamkynja táknum
og hugmyndum, einatt heldur
illa meltum, sem bera uppi at-
burðarásina, en hún er sjálf ein-
attá mörkum fjarstæðunnar, að
ekki sé meira sagt. Ég get verið
höfundi hjartanlega sammála
um, að leggja beri fyrir róða
hræsni og uppblásna fortiðar-
dýrkun islenzkrar borgarastétt-
ar, segja kaldri skynsemi strið
á hendur i nafni annarra mikil-
vægra eðliseiginda mannsins,
veita heilbrigðum hugsjónum
æskunnar áheyrn og svigrúm i
þjóðfélaginu, og þannig mætti
lengi telja, en góður vilji er i
veiku gildi, ef vantar kraftinn til
að gefa slikum og öðrum áþekk-
um hugmyndum sannfærandi
merkingu á leiksviðinu, tengja
þær saman í eina heild og um-
fram alltgera þær samlifar per-
sónum og efni leiksins.
Það sem hefur hinsvegar
gerzt er, að hinar hráu og
sundurlausu hugmyndir hafa
borið leikinn ofurliði i þeim
skilningi, að persónurnar verða
flestar tákn eða persónu-
gervingar hugmynda, en ekki
lifandi einstaklingar. Helztu
undantekningarnar eru sauma-
konan Vala og húsmóðirin Gró.
Jafnvel reiðu feðurnir tveir,
sem eiga að vera fulltrúar
venjulegra Islenzkra góðborg-
ara, stútfullir af hræsni og for-
dómum, koma einsog skollinn
úr sauðaleggnum inni leikinn,
og höfundi lánast ekki einusinni
að gera þá verulega skoplega,
sem mun þó hafa verið ætlun
hans. 3 á! J
Vel má vera, að það æskufólk
sem lýster i „Lausnargjaldinu”
eigi sér hliðstæður i raunveru-
leikanum, þó mér finnist það
hæpið, en það leysist upp i
hinni goðsögulegu táknþoku, og
svipuðu máli gegnir raunar um
höfuðfulltrúa eldri kynslóðar-
innar, Valgarð: lif hans i minn-
ingu fornrar frægðar alheims-
glimukappans er vissulega al-
þekkt islenzkt stef, en lausnar-
gjald hans i lokin verður full-
komlega merkingarlaust sem
og öll hin trúfræðilega umræða
leiksins.
Ég skal ekki um það dæma,
hversvegna Agnari Þórðarsyni
tekst ekki betur en raun ber
vitni að hemja og móta efni sitt i
listræna heild eftir langan feril i
leikritun, en óneitanlega hvarfl-
aði það stundum að mér, að um
væri að kenna samskonar hlut-
leysi eða hálfvelgju og í næstsið-
asta leikriti hans, „Sannleik i
gifsi”, að hann megnaði ekki að
taka af skarið, leggja til atlögu
við veruleikann einsog hann er,
gæða persónurnar eigin lifi og
leyfa þeim að lifa því á sviðinu
án heimspekilegra heilabrota
og vangaveltna. Tákn í skáld-
verki geta ekki orðið staðgengl-
ar lifandi lifs.
Bezti partur sýningarinnar
var tvímælalaust hin einfalda,
stilhreina og glæsilega leik-
mynd Gunnars Bjarnasonar,
sem vissulega lyfti verkinu og
verði það þráttfyrir allt að
raunverulegu augnayndi. Þetta
er eitt bezta verk sem ég hef séð
frá hendi Gunnars.
Tónlist Sigurðar Rúnars Jóns-
sonar fannst mér mjög þekkileg
og viða beinlinis uppljómandi.
Benedikt Arnason hefur
sennilega leyst sitt erfiða leik-
stjórnarverkefni eftir beztu
getu, og vissulega var still og
yfirbragð sýningarinnar þokka-
legt og furðanlega samfellt,
þegar tillit er tekið til hins
sundurleita efnis. Ég held að
Benedikt hafi bjargað þvi sem
bjargað varð, en verkið vakti
aldrei til verulegs lífs nema rétt
i upphafi meðan þær ræddu
saman, frúin og saumakonan.
Guðbjörg Þorbjarnardóttir
túlkaði hinn góðhjörtuðu og
hálfsinnisveiku húsmóður í As-
garði af mikilli hlýju og nær-
færni, og það var ekki hennar
sök þó stundum yrði straumrof,
einsog til dæmis i atriðinu þegar
þau takast í hendur, Logi og
hún.
Bryndis Pétursdóttir
brá upp mjög sannferðugri og
hófstilltri mynd af Völu sauma-
konu, en Rósa Ingólfsdóttir lék
Unnu dóttur hennar, óstýrilátan
og illa siðaðan ungling, af tals-
verðum tilþrifum, þó sumstaðar
brygði fyrir ofleik. Hún náði
ekki fullum tökum á umskiptun-
um frá felmtri og furðu til ofsa-
kæti, eftir að „undrið” uppgötv-
ast.
Valur Gislason gerði Valgarð
húsbónda i Asgarði næstum ó-
mannlegan i harðýðgi sinni og
geðvonzku, enda á hann að vera
gamall kraftajötunn, en inn á
milli brá fyrir leiftrum sem
voru næstum harmræn, til
dæmis þegar tal þeirra hjóna
berst að örlögum Baldurs. Ann-
ars er Valgarð frá höfundarins
hendi hálfgerð farsapersóna,
svo einstrengingslegur sem
hann er í öllum viðhorfum og
viðbrögðum.
Sigurður Skúlason lék soninn I
Asgarði, Grím, sem býr yfir
hinum dulræna krafti, af tals-
verðum hagleik og innri festu,
en hlutverkið er svo ósennilegt,
að mér fannst mesta furða hve
vel Sigurði tókst að halda þvi
réttumegin við afkáraskapinn.
Þórhallur Sigurðsson lék
auðnuleysingjann Loga i hressi-
legum hálfkæringstóni sem
gerði piltinn viðkunnanlegan, en
bágt átti hann með sig, þegar
tilfinningasemin kom til skjal-
anna, og sömuleiðis reyndist
honum erfitt að blása lifi i þær
hástemmdu ræður sem honum
er gert að halda.
Erlingur Gislason lék
Ismeygilegan blaðamann,
Fáfni, með votti af skopstæl-
ingu, sem hefði kannski mátt
beita viðar i verkinu.
Lárus Ingólfsson og
Valdemar Helgason léku tvo
reiða feður, sem eru látnir flytja
hinn furðulegasta texta, og tókst
þeim báðum að vekja hlátur i
salnum með tilburðum sinum,
þó hlutverkin séu nánast grát-
lega afkáraleg.
Onnur hlutverk eru örsmá.
Um táknræna merkingu hinna
goðsögulegu nafna i leiknum
skal ég ekki fjölyröa, en þau
urðu sízt til að greiða úr þok-
unni.
Leiknum var vinsamlega tek-
ið, höfundi, leikstjóra og leik-
endum hóflega klappað lof i
lófa.
Sigurður A. Magnússon
Þriðjudagur 8. maí 1973