Alþýðublaðið - 08.05.1973, Side 5

Alþýðublaðsútgáfan hf. Stjórnmálarit-
stjóri Sighvatur Björgvinsson.
Fréttastjóri Sigtryggur Sigtryggsson.
Ritstjórnarfulltrúi Bjarni Sigtryggsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður Freysteinn
Jóhannsson. Aðsetur ritstjórnar Hverfis-
götu 8—10. Sími 86666. Blaðaprent hf.
„IÐNBYLTINGIN"
Magnús Kjartansson, iðnaðarráðherra, hefur
mjög hrósað sér af áætlun um uppbyggingu is-
lenzks iðnaðar, sem hann hafi látið gera og
nefnir „iðnbyltingu”. Þær áætlanir bera þó feg-
urra nafn en hvað þær eru inntaksmiklar og ekki
munu þær allar þola ýkja gagnrýnt auga jafnvel
þótt þeir eigi að heita sérfræðingar, sem þær
hafa samið.
Sjálfsagt er hins vegar að taka áætlanir þess-
ar til marks um góðan vilja Magnúsar
Kjartanssonar i iðnaðarmálunum auk þess sem
vitað er, að ekkert vildi Magnús frekar en fá að
verða iðnaðarráðherra til eilifðar — og er hann
raunar farið að dreyma um það vökudrauma.
En ef áætlanirnar eru til marks um viljann,
hvað er þá til marks um getuna? Þvi miður
næsta fátt. Mun fleira er hins vegar til marks
um getuleysið til að framkvæma hinn góða vilja.
Nú er það auðvitað auðsætt, að hvort sem
áætlanir um tvöföldun iðnaðarvöruútflutnings á
einu ári eða svo eru raunhæfar eða ævintýraleg-
ar — kannski broslegár — þá verður ekkert slikt
gert án þess að iðnaðinum sé útvegað mikið
fjármagn bæði til fjárfestingar og rekstrar.
Þetta fjármagn á iðnaðurinn ekki sjálfur og
fyrirgreiðsla sú, sem hann hefur fengið frá opin-
berum sjóðum og lánastofnunum er næsta litil —
i lánsfjármálum hefur iðnaðurinn löngum verið
nokkurs konar annars flokks atvinnuvegur. Og
hvað gerir Magnús Kjartansson til þess að kippa
þessu i liðinn? Litið sem ekki neitt. Iðnaðurinn
er nú i jafn miklum fjársvelti og fyrr. Hvernig á
hann að geta tvöfaldað útflutningsframleiðslu
sina við þær aðstæður? Það er auðvitað ekki
hægt. Það hlýtur Magnús Kjartansson að vita.
Er athafnaleysi hans i þessum málum — getu-
leysi hans i þvi sem er alger forsenda uppbygg-
ingar iðnaðar i landinu — þá til marks um, að
hann trúi i raun og veru sjálfur ekki á sina eigin
„iðnbyltingu”? Svo mætti halda. Og nú hefur
Magnús Kjartansson ásamt samráðherrum sin-
um samþykkt hugmynd Seðlabankans um
gengishækkun islenzku krónunnar. Það ráð var
viturlegt sem viðspyrna gegn verðbólgu eins og
á stóð. Einnig er liklegt, að sjávarútvegurinn
sem heild a.m.k. geti staðið undir þeirri auknu
byrði, sem gengishækkunin leggur á útflutn-
ingsatvinnuvegina vegna þeirra miklu verð-
hækkana, sem sjávarútvegurinn hefur notið á
mörkuðum erlendis. En hvað um iðnaðinn?
Hann hefur engrar slikrar verðsprengingar
uppávið notið. Þeir, sem vel til þekkja segja, að
gengishækkunin muni virka sem rothögg á allar
hugmyndir um eflingu útflutningsiðnaðarins á
íslandi og sjálfir seðlabankastjórarnir — höf-
undar gengishækkunarhugmyndarinnar —
viðurkenna, að hún sé áfall fyrir iðnaðinn.
En ekki er vitað til þess, að Magnús Kjartans-
son hafi vakið athygli á þessu. Ekki er vitað til
þess, að hann hafi haft neinar sérstakar
áhyggjur af áhrifum gengishækkunarinnar á
„iðnbyltinguna” sina.
Það ber allt að sama brunni há þessari bless-
aðri rikisstjórn. Hún vill vel — það má merkja
af öllum loforðunum. En hún getur ekkert — það
má merkja af þvi, að loforðin eru óefnd enn.
EVROPSKIR JAFNADAR-
MENN I „SAMEININGAR-
HUGLEKHNGUM”
ÞEIR VILJfl SKAPA
SÚSIALSKA EVRÚPU
Stefna, sem bara miðast við að
efla efnahagslegar framfarir og
velsæld, hlýtur aö leiða til upp-
lausnar I samfélaginu. Stefnan i
efnahagsmálum verður að Iúta
félagslegri stjórn og félagslegum
markmiöum. Félagsleg vanda-
mál og árekstrar I ákveðnum hér-
uðum bandalagslandanna eru
ekki lengur atburðir, sem aðeins
varða viðkomandi land eitt út af
fyrir sig. Evrópsk samábyrgö er
nauðsynleg vegna þess, að vel-
ferð launþeganna er I síauknum
mæli undir þvl komin, að félags-
legt réttlæti nái fram að ganga I
bandalaginu sem heild.
bettaeru nokkur af kjarnaat-
riðunum i lista um stefnuskrárat-
riði, sem jafnaðarmenn og lýð-
ræðissósialistar i EBE-löndunum
hafa sett saman. Stefnuskrárat-
riðin, sem eiga að benda á eftir
hvaða leiðum ná eigi félagslegu
réttlæti i EBE, voru samin á ni-
unda þingi jafnaðarmannaflokk-
anna i Efnahagsbandalagslönd-
unum.
Brezki verkamannaflokkurinn
sendi ekki fulltrúa til þingsins,
sem haldið var i Bonn i lok
aprilmánaðar, þannig að þar
voru aðeins fulltrúar frá jafnað-
armannaflokkum i átta af niu
EBE-löndum. A blaða-
mannafundi, sem haldinn var að
þinginu loknu, var sérstaklega
harmað að brezkir jafnaðarmenn
skyldu ekki senda fulltrúa til
þinghaldsins og skuli ekki vilja
taka þátt i störfum samtaka
jafnaðarmanna i EBE. Var sagt,
að slikt samstarf væri i rauninni
ógerlegt án þátttöku Breta.
Lýðræðissósíölsk
stefnuskrá
Stefnuskráratriðin um sósialska
Evrópu eru framlag til umræðna,
sem nú eiga sér stað i bandalags-
löndunum og er markmið þeirra
samræmd stefnuskrá jafnaðar-
mannaflokka i EBE um fram-
tiðarstefnuatriöi i stjórnmálum.
A leiðtogafundi jafnaðarmanna,
sem haldinn var i Paris i október
s.l. var ákveðið, að samningu
slikrar stefnuskrár skuli lokið
fyrir 31. desember 1973.
bað var kanslari Vestur-
býzkalands, Willy Brandt, sem
ávarpaði þingið i Bonn i upphafi
þingfunda og þá sagði hann m .a.:
„Takmark okkar er ekki Evrópa
bankastofnana, rikisvalds og
fyrirtækjasamsteypa. Takmark
okkar er sannarlega frjáls og
félagslega réttlát Evrópa.” Og
það var einnig Willy Brandt, sem
á leiðtogafundinum i Paris lagði
fram hvað ýtarlegasta uppkastið
að hinni samræmdu stefnuskrá
jafnaðarmanna i Evrópu.
Sameiginlegt
verkalýðssamband
Og það er ekki aðeins á póli-
tiska sviðinu, sem leitað er sam-
einingar og samvinnu, heldur
einnig á faglega sviðinu. 1 EBE
hefur t.d. verið komið á fót sam-
ráðsnefnd verkalýðssamtakanna
og eiga Norðmenn, sem þó eru
ekki i EBE, fulltrúa i nefndinni.
Samráðsnefnd þessi ræðir sín á
milli möguleika fyrir auknu sam-
starfi verkalýðssam banda
Evrópu — jafnvel samruna aö
einhverju leyti.
Meðá k vö rö u na rréttu ri n n
A þinginu i Bonn kom i ljós, aö
evrópsku jafnaðarmennirnir voru
yfirleitt sammála um grundvall-
aratriöi. bó var ágreiningur um
ákveöin mál — einkum og sér i
lagi voru það franskir sóstalistar,
sem skáru sig frá öðrum varðandi
afstöðu til meðákvörðunarrétt-
arins.
Franskir sósialistar með leið-
toga sinn Francois Mitterand
vildu ekki samþykkja kenning-
arnar um meðákvörðunarrétt og
þátttökulýðræði, eins og þessi
hugtök eru kynnt af jafnaðar-
mönnum viða i Vestur-Evrópu.
bess i staö tala Frakkarnir um
„sjálfsstjórn” án þess þó að
skýra það neitt nánar.
bá kom það einnig fram á þing-
inu, að ekkert eitt land mun fram-
Helmut Schmidt, fjármálaráð-
herra Vestur-býzkalands, talar á
þingi evrópiskra jafnaðarmanna i
Bonn.
ar öðrum setja mark sitt á stefnu-
málin og skilningur eins flokks á
undirstöðuatriðunum verður ekki
látinn ráða umfram skilning
annars. bótt grundvallaratriðin
séu þau sömu i stefnu jafnaðar
mannaflokkanna i EBE-löndun-
um er misjafn skilningur lagður i
sum þeirra og sá misjafni
skilningur ásamt ólikri þjóö-
félagsbyggingu og ólikum þanka-
gangi almennings verður hindruð
i vegi fyrir þvi samstarfi, sem að
er stefnt.
bá kemur það einnig greinilega
fram i stefnuskrárpunktunum, að
ekki er ætlunin að stefna að sam-
ræmun aðbúðar i Evrópu á þann
hátt, að borgarar einhvers eins
lands verði að afsala sér ákveðn-
um gæðum svo jöfnuður náist.
bvert á móti er stefnan sú, að
lyfta þeim upp, sem á eftir hafa
orðið og slá þvi föstu, að engu
landssvæði verði leyft að dragast
aftur úr i þróuninni.
t stefnuskrárpunktunum er það
sagt á þann veg, að „sameiginleg
grundvallarmarkmið félagslegs
< ' !•' '
öryggis merkir ekki stöðlun
félagslegra gæða i aðildarlöndun-
um. bvert á móti er tilgangurinn
að tryggja, aö hið félagslega
öryggi i aðildarlöndunum eflist og
styrkist hvað mest og samkvæmt
ákveönum meginskilningi.”
Sósíalskt samfélag
Forsenda stefnuskráratriðanna
er, að Evrópa eigi að vera meira
en fjármálaleg og markaðsleg
heild — einnig eigi að byggja
hana upp sem félagslega heild.
bessi orð „félagsleg heild”voru
sett inn i stefnuskráratriðin sam-
kvæmt kröfu Dana i staö orðanna
„félagsleg samsteypa”, sem
Willy Brandt hafði notaö og notar,
þegar hann ræöir um framtiö
Evrópu .
1 inngangi stefnuskráratrið-
anna er m.a. sett fram sú krafa,
að innan Evrópu sé sett á laggirn-
ar stjórnmálaleg stofnun með
„eigin völd”, sem starfi undir
eftirliti þings, þar sem fulltrúar
séu kosnir beinni kosningu af
borgurum EBE-landa. Segir þar,
að bandalagiö megi ekki þróast
lengur eftir linum kapitalismans
og framleiðsla undir félagslegri
stjórn geti þvi aðeins orðið, að
einhver sam-evrópsk stjórn hafi
hönd i bagga og með virku sam-
starfi faglegra og pólitiskra afla i
EBE-löndum.
1 samþykkt þingsins segir, að
Evrópa sé á góðri leið með aö
verða sameiginlegt samfélag
launamanna og aö þess vegna
verði verkafólkið og fulltrúar
þess — faglegir og pólitiskir — að
hafa hönd i bagga með þvi, til
hvaða áttar þetta samfélag þró-
ist.
Aðalmarkmiðin:
Aðalmarkmiöin eru full atvinna
fyrir alla, útrýming misréttis
einkum og sér i lagi misréttis
milli kynja og sameiginleg vinnu-
málaskrifstofa Evrópu ásamt
upplýsinga skrifstofu um vinnu-
og verkalýðsmál. Höfuðatriði er
byggðastefna, sem tryggir til-
færslu fjármagns til efnahags-
lega veikburða svæða þannig að
atvinna sé sköpuö þar og ibúarnir
ekki neyddir til að flytjast á brott.
bá er einnig lögð mikil áherzla
á, aö gistiverkamenn njóti sama
réttar og heimaverkamenn. Um-
hverfisvernd er veigamikill þátt-
ur i stefnuskrárpunktunum og
bent er á, að hvað launafólkið
varðar, þá eigi umhverfisverndin
að hefjast á vinnustöðunum.
1 ] 9 v
y jlfa 'iT-.i-'jtBásJ, sB ] rMÆm
Hin nýja stjórn Brandts
Þriðjudagur 8. maí 1973
o