Alþýðublaðið - 19.12.1975, Síða 3

Alþýðublaðið - 19.12.1975, Síða 3
Stefnuliós Hörður Zóphaníasson skrifar O Eigum við að hverfa af tur til hinna „gömlu og góðu daga” ? ,,öðruvísi var það í minu ung- dæmi," segir margur maðurinn, sem á nokkra áratugi að baki sér, um leið og hann hristir höf uðið af vandlætingu yfir óhemjuskap ótaminnar æsku. ,,Þá óðu ekki börn og unglingar yfir höfuðið á fullorðna fólkinu. Þá kunnu unglingarnir að sýna tillitssemi og kurteisi. Enda voru líka skól* arnir þá fáir, litlir og illa bún- ir og skólagangan oft á tíðum lítil eða engin. Og þó varð margt af þeim börnum og unglingum sem þá ólust upp hið mætasta fólk, sem skeiðaði gegn um lífið með glæsibrag og sumt af því náði upp á hæstu tinda metorða og lifsgæða. Nú er allt að fara fjandans til. Skólarnir og lær- dómurinn tröllriður þjóðfélaginu og enginn vinnur lengur ærlegt handarvik." OrftræBa sem þessi er ekki svo fátiB idag. Þar geta jafnt átt hlut aB máli makráBir forstjórar og fyrirmenn, verkamenn meB sigggrónar hendur, hefBarkonur i sauma- klúbbi og húsmæBur meB stór heimili. En gjarnan fara orBræBur sem þessar fram yfir kaffibolla eBa vinglasi, þegar menn slappa af i lifsgæBakapphlaupinu og taka til viB andlega leikfimi og láta móBan mása. Og nú ætla ég aB leyfa mér aB leggja hugann ofurlitiB aB þessum málum og skoBa þau litiB eitt meB minum aug- um. Veröldin i dag er ekki eins og hún var áBur. Unga fólkinu og börnunum i dag svipar ekki til æskukynslóöarinnar fyrir t.d. fjörutiu árum. Og þó? Timarnír hafa breytzt. En kannski er báBum þessum kynslóBum sameiginlegt aB vera börn sins tima, gleöjast og hryggjast, sjá ranglætiB i veröldinni, segja þvi striB á hendur, gera uppreisn gegn rikjandi hefBum og vera svo talinn óalandi, vitfirrtir og óábyrgir óvitar, sem vita ekkert hvaö þeir eru aB gera. Mér er nær aö halda aö svo sé. Og sá grunur styrkist, þegar ég les ýmis skrif um æskuna fyrir fjörutiu árum eftir fólkiö sem taldist þá til hinnar ráBsettu kynslóö- ar. En hvaö hefur breytzt á þessum árum, sem máli skiptir i uppeldi og aöstööu kynslóöanna? Þaö yröi langt mál ef allt yröi taliö og þess vegna vil ég bara nefna nokkur fá dæmi til ábendingar. t dag býr mikill hluti þjóöarinnar i þétt- býli, en bjó áöur I strjálbýli. Þaö ér meira um aö vera hjá fólki i dag en áöur var. Menn hafa meiri samskipti hver viB ann- an og færri tækifæri til þess aö brjóta meö sjálfum sér ýmiss konar fyrirbrigöi lifs- ins. Skyldi þetta hafa einhver áhrif á viB- horf og uppeldi unga fólksins i dag. Aöur var börnum þaö ógleymanlegt ævintýri aö komast i kaupstaöinn og hitta þar fólk aö máli, komast i verzlun og sjá og skoBa ýmsar freistingar til aö eyöa I fjármunum sinum, sem oftast voru af mjög skornum skammti. Nú höfum viö sjoppu á næstum hverju götuhorni meö daglegum freistingum fyrir börn og ung- linga, sem oft á tiöum hafa ótrúleg aura- ráö i endalausu veröbólguþjóöfélagi. Og skólar eru tæpast byggöir fyrr en sjoppan er opnuö i næsta nágrenni. Skyldi þetta hafa einhver áhrif á viöhorf og uppeldi unga fólksins i dag? Áöur voru atvinnuvegirnir smærri i sniöum. Flestir stunduöu annaö hvort búskap eöa sjómennsku eöa hvoru tveggja. En allt heimilisfólkiö liföi og hræröist i þvi sem var aö gerast. Bóndinn og konan hans tókust sameiginlega á viö atvinnureksturinn og börnin fylgdu þeim fasteftir viö störfin. Bóndinn sló og konan rakaði og bóndinn óf og rakaði skinn en konan saumaöi og gerði skó. Og börnin stóöu þeim viö hlið og tóku þátt i störfun- um eftir þvi sem þau höfðu aldur og þroska til. Konan og börnin áttu sinar skepnur i búi bóndans, báru ábyrgö á þeim og nutu afrakstursins af þeim. Svipað var aö segja um útveginn. Þar hjálpuöust oft allir á heimilinu að. Konur og börn hjálpuðu oft til aö beita linuna og gera aö aflanum, sem kom að landi. Þau áttu stundum sinn sérstaka linustubb. Og krakkarnir voru ekki alltaf orðnir gamlir, þegar þeir fengu að fljóta með á sjóinn og taka þátt i þvi, sem þar var að gerast. Nú fara feöurnir oft á fætur fyrir allar aldir dag eftir dag og koma ekki heim fyrr en seint á kvöldin. Þeir eru útivinnandi, en konur og börn sitja eftir heima þvi að „pabbi þarf að vinna fyrir þeim”. Þau hafa engin tengsl viö atvinnu fööurins. Og stundum er það ekki bara faðirinn sem fer út aö vinna. Stundum fer móðirin lika og hún á fullan rétt á þvi, ef löngun hennar og hæfileikar standa til þess. Og þá eru kannski börnin ein eftir heima með lykil- inn um hálsinn og götuna að leikvelli og athafnasvæöi. Þau verða ekki þátltakend- ur i atvinnulifi föður sins og móður, sem vinna oftast á vinnustöðum sem eru verndaðir fyrir börnum. Skyldi þetta hafa einhver áhrif á viðhorf og uppeldi unga fólksins i dag? Ætli þessar staðreyndir breyti nokkuö þörfinni á þvi að gefa börnunum kost á lengri veru i skólunum? Skyldi þetta nokkuð kalla eftir auknu uppeldi i skólun- um? Skyldi þetta nokkuð kalla á breytta starfshætti i skólunum? Eru þeir ekki óþarfir og getur gatan ekki séð um upp- eldi smáfólksins okkar? Er þaö þess vegna ekki óráðsia að vera aö eyöa peningum i leikvelli og barnaheimili, að maður tali nú ekki um rándýrar skóla- stofnanir? Eru ekki börnin okkar bezt geymd á götunni, bilum og sjoppum að leik? Eigum viö ekki að skera niður fjár- veitingar til dagvistunarstofnana, til skólabygginga, til skólareksturs? Eigum við ekki bara að hverfa til gömlu góðu timanna, þegar skólar voru ekki til, þegar dagheimili og leikskólar fyrirfundust ekki? Eigum við ekki að loka skólunum, og snúa okkur aftur að lifinu frá gömlu góöu dögunum, hver og einn að hokra i sinu torfhúsi við bú sitt, og binda togara og trillur, en sækja sjóinn á árabátum i þess stað og litlum vélbátum, þar sem fjölskyldan öll stendur föstum fótum i at- vinnulifinu, laus við skóla og föndur þar? Það verður ekki bæöi sleppt og haldið. Og langar ykkur þá ekki til að hverfa aftur til hinna „gömlu og góðu daga”? KRON DOMUS • UVERPOOL 8 MATVÖRUVERSLANIR OG BYGGINGAVÖRUVERSLUN Kaupfélag Reykjavikur og nágrennis rekur 8 matvöru- verslanir viðs vegar i Reykjavik og Kópavogi. Byggingavöruverslun KRON er að Hverfisgötu 52. Vöruhúsið DOMUS, Laugavegi 91, selur búsáhöld, gjafa- vörur, heimilistæki, fatnað, leikföng, skó, sportvörur o.fl. Liverpool, Laugavegi 18a, selur gjafavörur, búsáhöld, raf- magnstæki, leikföng og sportvörur. Kaupfélag Reykjavíkur og nágrennis gætir eingöngu hagsmuna viðskiptavina sinna (RO KAUPFÉLAG REYKJAVÍKUR OG NÁGRENNIS Ritstjórn Alþýðublaðsins er í Síðumúla 11 Sími 81866 Alþýðublaðið 0 Föstudagur 19. desember 1975.

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.