Alþýðublaðið - 27.08.1976, Blaðsíða 3

asjf*-
Föstudagur 27. ágúst 1976
FRÉTTIR 3
Óbreytt staða í
Stykkishólmi
Norræna húsið:
FYRIRLESTUR
UM NORRÆNA
LÝÐHÁSKÓLA
Sjómenn á Stykkis-
hólmi halda fast við þá
ákvörðun sina, að
halda ekki áfram
hörpudisksveiðum fyr-
ir það verð sem ákveð-
ið hefur verið að greiða
þeim. Eins og Alþýðu-
blaðið skýrði frá i gær
hættu þeir róðrum þeg-
ar i ljós kom, að verð á
hverju kg hafði verið
lækkað um 9 krónur og
sú ákvörðun látin gilda
frá 12. ágúst. Þeim
hafði ekki verið sagt
frá þvi, að kaupendur
sögðu upp verðinu.
Þá munu sjómenn frá Ölafs-
vikhafa samþykkt að hefja ekki
veiðar á hörpudiski til löndunar
á Stykkishólmi, en Skelvinnslan
á Stykkishólmi mun hafa leitað
eftir þvi til að afla hráefnis.
Hinn nýi sendiherra ávarpar
gesti við athöfn er fram fór þegar
hann tók við sendiherraembætt-
inu. Fyrir aftan standa siða-
meistarinn Stuart Rockwell, Frú
Blake og Charles W. Robinson,
aðstoðarutanrikisráðherra.
Nýr amerískur
sendiherra
á Islandi
Fimmtudaginn 2. september er
væntanlegur hingað til landsins
James J. Blake, en hann mun
taka við störfum Ameriska sendi-
herrans á íslandi.
James J. Blake er fæddur 5.
marz 1922 i New York borg. Hann
lauk B.A. prófi frá Quen’s
College árið 1946 og M.A. prófi ár-
ið 1963, frá George Washington
skólanum.
Hann hóf störf við utanrikis-
þjónustu Bandarikjanna árið 1947
og hefur starfað þar æ siðan.
Fyrst var hann ræðismaður og
verzlunarfulltrúi i Brussel. A ár-
unum 1953-57 var hann alþjóða-
efnahagsfræðingur utanrikis-
ráðuneytisins, en siðan var hann
skipaður efnahagsfulltrúi i Cal-
cutta. Hr. Blake hefur gegnt ýms-
um öðrum mikilsverðum störfum
hjá utanrikisþjónustu Bandarikj-
anna. Arið 1974 varð hann vara
utanrikisráðherra afrisku deild-
arinnar i utanrikisráðuneyti
Bandarikjanna. bvi starfi gegndi
hann þar fil Ford forseti útnefndi
hann sendiherra á Islandi.
James J. Blake er kvæntur
Dolores Quaid og eiga þau fjögur
börn. Yngsti sonur þeirra,
Robert, mun koma meö til lands-
ins. Hin börn þeirra hjóna eru öll
við háskólanám i Bandarikjun-
um.
Sjómenn á Stykkishólmi æfir
vegna verðlækkunar á skeKiski
Þtgar sjómenn i tkób
fiskMtvm. stm gtrö.r
tru út frá SfykkishólmL
komu I Und á mánixUg
vtr þelm tilkynnt. aó þaö
rtrð stm þtir ftngju fyr-
ir hvtrt kg af Mrpudltki
htfM vtrið hefckað um »
krónur. Jafnframt var
þtlm sagt, að þtssi iakk-
un gitti vtku aftur I tlm-
ann. Sjómtnn hafa slðtn
ntitað að róa og ðll vinna
við tkelfiskinn I Undi
Ugzt niður. Atvinna t}0
ibúa staðarins htfur
stöðvast.
A mSnudag Skvaó yflnefad
VertUgsrSÓ* sjAvarOlvrgslna
">*l li»m«rta»«rt » Mrpss-
ósnkl, SSkréwsr h»«r1kg. VartW
tkjrktl glldn frá U ......
Ef reynt verður að fá aðra að-
komubáta til að stunda þessar
veiðar munu sjómenn i Hólmin-
um loka höfninni og koma þann-
ig i veg fyrir löndun. Svo virðist
sem sjómennirnir séu mjög
vantrúaðir á þær upplýsingar
kaupenda, að verð á skelfiski
hafi fallið jafn mikið á markaði
erlendis eins og haldið hefur
verið fram. Segjast þeir hafa
reynt að fá áreiðanlegar upplýs-
ingar um þetta en gengið illa.
Eins og fram kom i fréttum
Alþýðublaðsins i gær um þetta
mál hefur þessi deila haft i för
með sér atvinnumissi fyrir um
150 manns. Að vonum hefur
þetta orðið talsvert hitamál i
Stykkishólmi og fullyrðingar
forstjóra Skelvinnslunnar um
hátt kaup sjómanna hafa vakið
mikla gremju meðal þeirra,
enda segja þeir réttu máli hall-
að.
Enn sem komið er hafa litlar
tilraunir verið gerðar i sátta-
skyni. Hins vegar er Ijóst, að
áriðandi er að þetta mál veröi
leyst sem allra fyrst.
— SG
Kristján Jónsson
skipaður rafmagns-
veitustjóri ríkisins
Iðnaðarráðherra skipaði i gær Kristján Jónsson, verkfræðing,
Hvassaleiti 24, Reykjavik, rafmagnsveitustjóra rikisins frá 1. október
n.k. að telja.
Kristján er 37 ár að aldri. Hann lauk prófi i rafmagnsverkfræði við
Tækniháskólann i Munchen, býzkalandi, áriö 1966. Hefur starfað hjá
Brown, Boveri & Cie i Baden i Sviss 1966-1968, hjá Smith & Norland h.f. i
Reykjavik 1968-1971 og frá 1971 hjá Rafmagnsveitu Reykjavikur sem
deildarverkfræðingur verkfræöideildar og frá 1974 sem deildarverk-
fræðingur verkfræði- og framkvæmdadeildar.
Hugmyndin um stofnun lýðhá-
skóla i Danmörku kom fram á
öldinni sem leið, að frumkvæði
skáldsins Grundtvig. Stofnun
slikra skóla var i mjög nánum
tengslum við þá trúarhreyfingu,
sem hann stóð að.
Nú á dögum hafa orðið miklar
breytingar á starfsemi lýðháskól-
anna frá þvi sem áður var. Nú eru
lýðháskólarnir mjög mikilvægur
liður I fullorðinsfræöslu og endur-
menntun þeirra, sem m.a. hafa
misst atvinnuna vegna aukinnar
vélvæðingar. bannig hafa lýðhá-
skólarnir öðlast nýtt gildi og eru
orðnir mikilvægur þáttur i
danska menntakerfinu.
Mánudaginn 30. ágúst mun
skólastjóri Snoghöj lýðháskólans
i Danmörku halda fyrirlestur i
Norræna húsinu. Mun hann ræða
um lýðháskóla almennt, en þó
sérstaklega um Snoghöj skólann.
Snoghöj lýðháskólinn hefur sér-
hæft sig i stuttum og löngum
námskeiðum, sem einkum fjalla
um norræn og evrópsk vandamál.
Mjög margir Islendingar hafa
stundað nám við skólann, þannig
að hér á landi er stór hópúr gam-
aila nemenda skólastjórans,
Jakobs Krögholt.
1 fyrirlestri sinum mun hann
segja frá starfsemi skólans og
einnig mun hann ræða um þá þýð-
ingu, sem lýðháskólar geta haft
fyrir norræna samvinnu.
Ollum er heimill aðgangur aö
fyrirlestri þessum, en hann hefst
kl. 20.30.
AV.
Hveragerði:
Nota hverahita
við fiskverkun
Siðastliöið haust var sett á
laggirnar fiskverkunarstöð i
Hveragerði. Við höfðum samband
við Guðberg Ingólfsson eiganda
stöðvarinnar og inntum hann
m.a. eftir hvernig framleiðslan
hefði gengið.
Sagði Guðbergur að þetta hefði
gengið vonum framar. Stöðin
hefði tekið til starfa 10. sept. i
fyrra og siðan hefðu verið þar að
jafnaði 12-15 manns i vinnu. Tæk-
in sem notuð væru við fiskverkun-
ina væru mjög fullkomin og
skemmtilegt að vinna með þeim,
auk þess sem hveragufan væri
notuð við að þurrka fiskinn og
væri mun ódýrara að verka hann
á þann hátt.
Hins vegar væri þetta alls ekki
eina leiðin til að nýta þessa orku.
Augu manna væru að opnast fyrir
þvi, að hægt væri að nýta hana á
marga vegu.
Þá sagði Guðbergur að nú færi
að liða að þvi að útflutningstima-
bilið hæfist, en það yröi um næstu
áramót. Þeir ættu þvi nú á lager
700 tonn af saltfiski sem hefði ver-
iö verkaður siöustu átta mánuði,
einungis i þessari stöð. Væru
söluhorfur nokkuð góðar eftir að
verðið hefði lagast, og nú lti þetta
hreint ekki iUa út.
—JSS
VAXTAAUKAREIKNINGARNIR
EINS K0NAR EIGNAKÖNNUN?
Mikil eftirspurn varð eftir
svonefndum vaxtaaukareikn-
ingum i bönkum, þegar þeir
voru boðnir á þessu ári, og varð
mikiU fjármagnsflutningur af
öðrum bankabókum yfir á þessa
vaxtaaukareikninga, eins og
skýrt hefur verið frá i fjölmiðl-
um, enda eru vextir mun hærri
en i öðrum bókum —- og hlið-
stæðir þeim sem köUuðust okur-
vextir fyrir örfáum árum.
A þessum verðbólgutlmum
hafa margir sparifjáreigendur
að sjálfsögðu gripið fegins hendi
þessa leið tU að ávaxta fjár-
magn sitt á'árangursrlkan máta
en samt innan ramma laganna,
ogþað er auðvitað meginástæða
þeirra vinsælda, sem vaxta-
aukareikningarnir njóta.
Tviþættur tilgangur?
En þær raddir hafa heyrzt, að
tilgangurinn með þessum nýju
reUcningum sé tvenns konar:
Annars vegar að fá bundið i
bönkum sparifé til lengri tirna,
en féð var bundið tU minnst 12
mánaða, og þvi ekki hægt aö fá
það laust án tafar tU að kaupa
vlsitölubundin sparisklrteini
rikissjóðs. Hins vegar að skrá-
setja eigendur sparifjár, sem
geymt hefur verið i nafnlausum
bókum, og þvi ekki verið hægt
að henda reiöur á hver greiöa
skuli tekjuskatt af vöxtunum.
Þessi siðari meintur tilgang-
ur hefur þó að sjálfsögðu ekki
verið staðfestur, þótt hann
myndi i sjálfu sér teljast fylli-
lega löglegur. En þar sem hann
hlyti að teljast I ætt við eigna-
könnun hefur það ekki þótt við
hæfi að staðfesta að svo væri.
En þarna er komið aö við-
kvæmu og vandmeðförnu máli,
þar sem varðar sumt sparifé
aldraðsfólks, sem hefur af með-
ræktaðri sparsemi lagt til hliðar
fé til að eiga sem lltinn öryggis
varasjóð ef gripa þyrfti til
vegna óvæntra útgjalda á elliár-
unum. Fáir af yngri kynslóöinni
myndu gera þetta eftir að hafa
alizt upp eða átt manndómsár
sin á verðbólguskeiði, þvl sú
röskun hugarfarsins sem þar
hefur oröið hefur gerbreytt öllu
verömætamati fólks og viðhorf-
um til sparnaðar.
Sitja ekki við
sama borð
En sumir, einkum eldra fólk,
hafa af fyrirhyggjusemi lagt til
hliðar örlitla upphæðtil að eiga i
viðlögum og vilja nú reyna að
hlifa þessu sparifé við neista-
flugi verðbólgubálsins. Veröi
þessir háu vextir nú skattlagðir
sem tekjur njóta þeir, þótt að-
eins séu verðbætur að hálfu,
ekki sömu skattaverndar og
annar „verðbólgugróði” eins og
slikt hefur verið nefnt, sem
eykst aö verðgildi til jafns við
verðbólguna.
Fyrir þessu fólki er þarna um
að ræða eignakönnun — og verði
vextirnir skattlagðir sem gróði
er um vafasaman ávinning aö
ræða að setja féð á vaxtaauka-
reikning.
Gleymið ekki
uppsagnarfrestinum
En það eru lika aðrar hliðar á
vaxtaaukareikningum, sem
ekki hafa verið auglýstir svo
rækilega sem hin ávinningslega
hlið þeirra. A sérprentuöu blaði,
sem fáanlegt er I öllum bönkum
og bankaútibúum, og ber nafnið
„Cr reglum um vaxtaauka-
reikninga”getur að lita ákvæði,
sem vert er að gefa gaum áður
en fé er fastbundið á þessum
reikningum. Til dæmis:
Stofnskirteiniö er ekki veö-
hæft og veröur ekki framselt.
Óheimilt er aö gefa út
sparisjóösbók eöa annaö
veösetjanlegt viöskiptabréf
fyrir innstæöu á vaxtaauka-
reikningi.
Vextir færastárlega eftir á
og vaxtakjör eru hreyfanleg
án fyrirvara skv. ákvöröun
Seölabanka tslands.
Fé, sem lagt er á vaxta-
aukarekninga, er þvi aöeins
laust til útborgunar, aö þvi
hafi veriö sagt iausu skrif-
iega meö tóif mánaöa fyrir-
vara á þar til geröu eyöu-
blaöi. Aö þeim tima liönum
er uppsögö fjárhæö laus til
útborgunar eöa ráöstöfunar
fyrir eiganda i 15 daga. Hafi
fjárhæöinni ekki veriö ráö-
stafaö fyrir lok þess tima,
binst hún á ný meö 12 mán-
aöa uppsagnarfresti.
Vextir eru lausir til út-
borgunar i 12 mánuöi eftir aö
þeir eru færðir til tekna, en
veröa eftir þaö háöir regium
um 12 mánaöa uppsögn.
Útborgun getur aöeins far-
iö fram i afgreiðsludeild
reikningsins, Innstæöa verö-
ur aöeins greidd reiknings-
eiganda eöa þeim, er hefur
lögfullt umboö til útuttektar
úr reikningnum.
Framvisa ber þeim heim-
ildargögnum, sem innláns-
stofnunin kann aö áskilja.
Ekki er allt gull
sem glóir
An þess að vilja letja fólk eða
beinlinis hræða þaö frá þvi aö
verðtryggja sparifé sitt á arö-
vænlegastan löglegan máta —
þá er rétt að benda á „hinar”
hliðar þessa nýja forms sparn-
aðar. Hún er ekki svo gull sem
hún glóir — og aðeins dæmi um
það að enn er langt I land að
sparnaður sé upphaf auðs.
—BS
AV.