Alþýðublaðið - 27.08.1976, Blaðsíða 7

*J»I
ió Fðstudagur 27. ágúst 1976
VETTVANGUR 7
Alheimsbylting
— draumur einn
Undir rauðum fánum og dynj-
andi tónlist stillti setulið
Moskvuséruppá Rauða torginu
i marz 1919. ,,International-inn”
var sunginn á nær öllum málum
og af þúsundum manna i Stóra
leikhúsinu i Moskvu.
— Alþýðubylting alheimsins
er trygg. Grundvöllur alþýðu-
veldisins er lagður.
Þetta sagði Lenin á fæðingar-
degi alþýðuveldisins, eftir þvi
sem Aftonbladet segir.
Hvað varð annars um heims-
kommunismann? Alþjóðastefn
una, sem kommúnistar tala svo
hátiðlega um i kröfugöngum 1.
mai? Kommúnistahættuna, sem
bandariski utanrikisráðherr-
ann, Henry Kissinger, berst
gegn á ferðum sinum um heim
allan?
Það er heldur litið eftir af
þeirri einingu, sem átti að sam-
einaheim allan, 57 árum eftir að
Komintern var stofnað i mai
1919 iMoskvu. Bæði trú og sann-
færing hefur verið fórnað á
altari þessarar byltingar. Sagan
um alþýðubyltingu kommúnista
er jafnspennandi og skemmti-
saga. Ihenni úir og grúir af ævi-
sögu manna, sem reyndu að
tengja öll riki Evrópu I eitt
bræðralag.
Rithöfundurinn Stefán Szende
kom til Sviþjóðar sem flótta-
maður fasismans heima rétt
fyrir 1940. Hann lýsir ævidögum
nokkurra manna i tiltölulega
nýrri bók „Milli ofbeldis og um-
byrðarlyndis”.
Einn þeirra er Thomas, fædd-
ur i Varsjá rúmlega 1880. Rétta
nafn hans veit enginn. Fyrstu
afskipti hans af stjórnmálum
voru við sprengjuárás á rúss-
neska landstjórann i Póllandi
1905.
1920 kom Thomas frá Moskvu
til Berlinar með gnótt peninga
og eðalsteina, eftir þvi sem
Szende segir. Hann var útsend-
ari Komintern og átti að koma
af stað byltingu i Þýzkalandi.
Það úir og grúir af svona sög-
um viðvikjandi Komintern.
Flestar eru án efa tilbúningur
andstæðinganna.
Hins vegar þarf enginn að
efast um, að Komintern hafi
skapazt I þeirri trú, að alþýðu-
bylting hlyti að verða innan
skamms um heim allan. Sú trú
lifði milli 1930 og 1940. ,,Lifi
sovét-Sviþjdð” stendur i ályktun
sænska kommúnistaflokksins
1933.
Sendimenn nitján flokka sam-
einuðust 2. marz 1919 i ráðhús-
inu i Kreml til að stofna Þriðja
alþjóðasamband verkalýðsins.
Fyrstu árin stóð Trotski við hlið
Lenins og vakti yfir vötnunum.
Jósef Stalin efaðist um fyrstu
skref kommúnista I þá átt, aö
Evrópa yrði bolsariki innan árs.
Menn voru ekki jafnbylting-
arsinnaðir á næsta þingi
Kominterns árið 1920. Þá var að
hefjast það hlutverk
Kominterns að vernda hið unga
sovétveldi.
A þinginu 1920 voru kenni-
setningar Lenins, 21 að tölu, við-
urkenndar. Þær fjalla um aðild
og inngöngu i kommúnista-
flokkinn.Tilgangurinn var sá að
allir vafasamir byltingasinnar
flokkuðust frá. Það voru margs-
konar kommúnistar árin
1920-30, ekki siður en nú.
Markmið Lenins var að sam-
eina flokka Kominterns i einn
flokk eins og tekizt hafði I Rúss-
landi. Það varð Stalin, sem sá
um framkvæmdirnar.
Kommúnistar I Evrópu háðu
grátt striö um kennisetningarn-
ar. Bæði i Sviþjóð og Noregi
leiddu þær til flokksrofa, þvi að
hluti flokksfélaga varð eftir i
Komintern, en aðrir mynduðu
aiþýðuflokk.
Arin 1930-40 eru þau leikræn-
ustu i sögu Komintern, þvi að þá
hófst baráttan gegn sósialdemó-
krötum. Vigorðið var „sósial-
fasistar”!
En þá byrjaði sigurför Hitlers
i Þýzkalandi. AUt frá 1934 að-
hylltust kommúnistar svokall-
aða alþýðufylkingu, sem átti
ekki aðeins að spanna sósi'al-
demókrata, heldur og venjulega
demókrata. Itölsku kommúnist-
arnir gengu svo langt, að þeir
teygðu fram hendurnar til
Mússólinis 1936: „Tökum hönd-
um saman, fasistar og
kommúnistar, kaþólskir, sósial-
istar, menn aUra flokka” (vitn-
að i Social-Demokraten 27/11
1936).
Siðasta þing Komintern var
haldið i júlilok 1935. Þar var
Stalin hylltur sem leiðtogi
iLenin i miðdepli á Rauða torginu 1919
Trotskí
verkamanna og alþýðustefnan
mótuð.
En vorið 1942, meðan heims-
styrjöldin siðari geisaði, boðaði
Moskva dauðdaga Kominterns.
„Nú vitum við, að Sovétrikin
geta ekki innlimað önnur riki i
Ráðstjórnarrikin,” sagði Stalin
i ræðu sinni við Bandamenn i
Englandi og Bandarikjunum.
Upplausn Kominterns var
m.a. lýst i Pravda sem söguleg-
um mun á þróun mismunandi
rikja.
Alþjóðasamband kommún-
istarikja var stofnað aftur með
kalda striðinu, og nú sem Kom-
inform (upplýsingaþjónusta
kommúnista).
Kominform var stofnað i Var-
sjá 1946 af kommúnistaflokkum
Sovétríkjanna, Búlgariu.
Júgóslaviu, Póllands, Tekkó-
slóvakiu, Ungver jalands,
Frakklands og Italiu. Markmið-
iðvar, i orði kveðnu, að sameina
baráttu kommúnistarikja gegn
heimsveldasinnuðum Vestur-
löndum. En Júgóslavia var rek-
in úr Kominform og bækistöðv-
arnar fluttar frá Belgrad til
Búkarest.
Kominform hafði aldrei nein
stjórnmálaáhrif, og var leyst
upp i april 1956.
Sambandið við Kinverja varð
meira i brennidepli siðar, og
loks komu misheppnaðar til-
raunir Krustsjovs til að sam-
eina alla kommúnistaflokkana i
einn allsherjarflokk, eftir þvi
sem Aftonbladet segir.
Skáklífið í
haust og vetur

8 tðfij
Til vinstri M. Taimanov, væntanlegur til skákkennslu
hjá Mjölni. Til hægri M. Najdorf frá Argentínu, keppir
nú i sjöunda Reykjavíkurmótinu.

Fram undan er skáklífið, sem sinum hér á landi. Horfurnar
fer nú aö vakna úr sumardvala virðast framar öllum vonum.
M. Taimanov stórmeistari frá
Sovétrikjunum er væntanlegur
til landsins i október. Skákfé-
lagið Mjölnir I Reykjavik hefur
haft forgöngu um það mál og
hefur það hvilt I traustum
höndum Þorsteins Guðlaugs-
sonar, ogauðvitaðermjög erfitt
að gera svona nokkuð án
hjálpar Friðriks Ólafssonar
enda var hún svo sannarlega
veitt. Taimanov mun þjálfa og
kenna skákmönnum okkar
klækina hvar i félagi sem þeir
eru. Áætlaður dvalartimi hans
er sex mánuðir.
Illa leit út um tima að tækist
að manna sjöunda Reykja-
vikurmótið (Alþjóðamót), en
eins og venjulega þegar öll sund
virðast lokuð, kemur Friðrik
Olafsson til aðstoðar og leysir
hnútinn. Mótið virðist nokkuð
frambærilegt og má ætla að
Helga Olafssyni gæti tekizt að
næla sér I seinni hluta titils sér
til handa.
Friðrik Ölafsson og Timman
frá Hollandi eru stigahæstir
keppenda (2550). Mótiö er af
styrkleikagráðunni niu.
Sex landa keppnin hefst 12.
september og stendur yfir um
vikutima. Þar keppa eftirtalin
lönd: Danmörk, Finnland,
Isiand, Noregur, Sviþjóð og
Vestur-Þýzkaland.
Islenska sveitin er svo
skipuð: Ingvar Asmundsson,
Jón Kristinsson, Július Frið-
jónsson, Magnús Sólmundar-
son, á unglingaborðinu teflir
Ömar Jónsson og fulltrúi
kvenna er Guðlaug Þorsteins-
dóttir. Tefldi hún einvigi við
Birnu Norðdal, sem átti að vera
fjórar skákir, þegar þrem
skákum var lokið og staðan var
2:1 Guðlaugu ivil varð Birna að
hætta sökum veikinda. Farar-
stjóri verður Þráinn Guð-
mundsson, sem verið hefur um
ótalin ár i stjórn Skáksambands
Islands.
Sýnishnrn af taflmennsku M.
Taimanovs.
Taimanov: Averbach,
KandidatamÓíið 1953.
Nimzo-indversk vörn.
1. d4, Rf6. 2. c4 e6. 3. Rc3,
Bb4. 4. e3,0-0. 5. Bd3, d5. 6. Rf3,
b6. 7. 0-0, Bb7. 8. a3, Bxc3. 9.
bxc3, dxc4. 10. Bxc4, c5. 11. Bd3,
Rbd7.12. Hel, Re4.13. Bb2, Hc8.
14. c4, Rdf6. 15. Re5, Hc7. 16. a4,
Rd6. 17. a5, Rd7. 18. axb6, axb6.
19. Dh5, g6. 20. Dh6, Rxe5. 21.
dxe5, Re4.
rT7” WW'
A i WB i
ÉH i ém, i ii
* má IS VzzÆ
wm 4 Æfr/
áll pp ÉL If öf HP iH
ItP m wm ÍttÆ l&. w® £3,
& wm, AAfyjlv/ m
Guðlaug Þorsteins-
dóttir teflir fjöltefli i
Breiðholtsskóla 1976.
22. Bd3xe4! Taimanov sér
fram á að svörtu reitirnir verða
veikir I herbúðum svarts. 22....
Bbxe4. 23. Hedl, Hd7. 24. Hd6!
Bb7. Ef svartur drepur á d6 með
hrók tapar hann umsvifalaust
skákinni, þvi þá kemur exd6, f6
hjá svörtum til varnar mátinu á
g7 og þá kemur Ha7 og hvitur
vinnur. 25. Hadl, Hxd6. 26. exd6,
f6. 27. d7! Bc6. 28. h4, Bxd7. 29.
h5, gxh5. 30. e4, e5. 31. f4, exf4.
32. Hd6, De8. 33. Bxf6, Hf7. 34.
Hd5, og svartur gaf.
Ar er nú liðið siðan ég hóf að
rita þessa þætti og þakka ég
samvinnuna. Skákþátturinn
birtistnú einsog i siðustu skipti
á fimmtudegi og veröur svo
framvegis.
Svavar Guðni Sva varsson.