Alþýðublaðið - 01.09.1976, Blaðsíða 8
8 QB VMSUIWI ATTUM
Stjórarnir
og fullir
litir
Þjóöviljinn skýrir frá þvi i gær
aö Rikisútvarpiö — sjónvarp hafi
fest kaup á fjórum litsjónvarps-
tækjum af Philips gerö fyrir
fjóröung milljónar hvert handa
fjórum æöstu mönnum stofnunar-
innar.
Þaö má lengi um þaö deila
hvort þaö sé rétt stefna hjá stofn-
unum almennt aö veita eigin
starfsmönnum hlunnindi af fram-
leiösluvöru eöa þjónustu viökom-
andi stofnunar fremur en öörum
þjóöfélagsþegnum yfirleitt. Þó
eru þess mýmörg dæmi aö starfs-
fólk njóti slikra kjara — og ef til
vill i enn rikara mæli hjá fyrir-
tækjum i einkaeign eöa hálfopin-
berum.
Þannig njóta starfsmenn flug-
félaganna sérstakra afsláttar-
kjara á öllum flugleiöum auk þess
sem þeir fá ókeypis feröir árlega.
Nokkrir starfsmenn simans njóta
ókeypis sima — og starfsmenn
SVR hafa frimiöa frá þeirri stofn-
un til eigin feröalaga. En eins og
ég sagöi eru dæmin svo ótalmörg,
aö ekki er vegur aö birta nema
hluta þeirra.
Þaö hefur oftar en einu sinni
veriö rætt um það aö hve miklu
leyti hlunninda eigi aö fara fram
hjá almennum kjarasamningum,
sérstaklega þegar mörg þeirra
eru ekki skattskyld. Og enn frem-
ur hvar setja beri mörkin. Ættu
starfsmenn ATVR og útsölustaöa
hennar til dæmis aö njóta af-
sláttarkjara í vinkaupum? A aö
sleppa starfsmönnum skattstof-
unnar viö helming opinberra
gjalda?
Þetta er ef til vill auövelt mál I
heild sinni, en afar viökvæmt og
flókið þegar átt er viö hvert til-
tekiö dæmi. Réttlátast væri aö
sjálfsögöu aö gera öllum þegnum
jafn hátt undir höföi — en þaö er
heldur ekki hlaupið aö þvi aö taka
áunnin réttindi af starfsmönnum
Til þess vill sennilega enginn
veröa. Þó ber aö vara viö þeirri
þróun sem af þvi kann aö leiöa aö
gefa fordæmi meö vildarkjör eöa
beinar gjafir af þessu tagi.
Til eru I einstaka kjara-
samningum ákvæöi um hlunn-
indi, og er blaðamönnum kunnugt
um slikt. 1 þeirra samningum eru
fastar reglur um slikt — c.g hlunn-
indi þeirra ef hlunnindi skyldi
kalla, eru eingöngu miöuð viö
hlutagreiöslu útgefandans i föst-
um kostnaði sem blaöamenn hafa
vegna starfa sins. Þannig fá þeir
til dæmis dagblöðin ókeypis,
greiddur er hluti af heimasima
þeirra og tekinn er þáttur I ein-
hverjum svipuðum útgjöldum,
enda er þaö ekki litiö sem þeir
nota heimasima til fréttaöflunar
og raska oft heimilisfriði vegna
sliks.
Þannig er þaö I sjálfu sér af-
skaplega skiljanlegt aö yfirmenn
sjónvarpsins fái tæki til aö
fylgjast meö þeirri dagskrá, sem
þeireruábyrgirfyrir. Þaöhlýtur
aö flokkast undir bardaga viö
vindmyllur aö skera upp herör
gegn þjóðfélagsspillingunni meö
þvi aö ráöast á slik „hlunnindi.”
Hitt er aftur á móti rétt, aö um öll
slik „hlunnindi” eöa aörar
greiöslur skyldi fara eftir al-
mennum kjarasamningum
og/eöa sérstöku samkomulagi viö
fjármálaráöuneytiö (sé um opin-
bera starfsmenn aö ræöa), sem
allir geti haft aðgang aö eöa feng-
iö auöveldlega vitneskju um.
Litsjónvarp
á næsta
leiti ?
Smaskam mtalæknar rikis-
stjórnarinnar brugöu á þaö ráö aö
Að leik
banna innflutning litsjónvarps-
tækja nema eftir mjög þröngum
kvóta. Þetta haföi aö sjálfsögöu i
för meö sér aö sala svartmynda
tækja jókst aftur aö einhverju
leyti.
Eins og margoft hefur verið
bent á eru þessi atriöi þyngst á
metunum þegar ákvöröun er tek-
in um aö hefja sjónvarpsút-
sendingar i lit:
Tæknilega er vandkvæöum
bundið aö „hefta” lit þegar sjón-
varpinu berast bönd með erlendu
efni i litum.
Æskilegt er aö hefja þegar
endurnýjun sjónvarpstækjakosts
landsmanna þar sem elztu tækin
eru mörg hver farin aö ganga úr
sér.
Litsjónvarpssendingar veröa
allsráöandi innan fárra ára, svo
þvi þykir skynsamlegt aö leyfa
þeim, sem eru aö endurnýja tæki
sin aö kaupa tæki fyrir litsending-
ar. .
Meö þvi aö fara þannig af staö á
hálfri ferö veröur ekki eins mikill
fjármokstur og sókn i gjaldeyris-
sjóöi ef innkaup litatækja dreifast
á nokkur ár.
Eins og fram kom i viötali
Þjóöviljans viö Pétur Guöfinns-
son, framkvæmdastjóra sjón-
varps, hefur verið gerö áætlun
um litsjónvarp hér á landi, og sú
áætlun send ásamt greinargerö til
rikisstjórnarinnar. Þar er máliö
nú, og algerlega i hennar hönd-
um, segir i lok viðtalsins.
Ein höndin
kreppt og
önnur heft
Eitthvaö viröist nú hafa veriö
létt á smáskammtalækningu viö-
skiptaráöherra i þessu tiltekna
máli, þvi nokkuð hefur veriö aug-
lýst af litsjónvarpstækjum aö
undanförnu. En samt er ekki enn
frjáls innflutningur.
Meöan svo er verður vart aö
vænta verulegra verölækkana,
sem oröiö gætu, ef innflutningur
væri algerlega frjáls og framboö
tækja eitthvaö meira en eftir-
spurn. Meö stærri innkaupum
gæti einnig eitthvaö oröiö um
verölækkanir, og á þann hátt
kæmi þaö neytendum til góöa ef
allir sætu viö sama borö i þessum
efnum.
En i höndum rikisstjórnarinnar
er ekki aö vænta umbóta á þessu
sviöi. Þar er ein höndin kreppt og
önnur heft.
Þar ræður rikjum kreppupólitlk
og haftastefna.
—BS
Miðvikudagur 1. september 1976 biaóiö
öu-
sser JAAiðvikudagur 1. september 1976
tf ETTVflWGIIB. 9
Birgir Þórhallsson, sem lengi hefur gegnt starfi forstjóra SAS á íslandi,
hefur nú hætt störfum hjá þvi flugfélagi. Hyggst hann nú snúa sér algerlega
að störfum hjá sinu eigin fyrirtæki, Sólarfilmu, sem á einmitt 15 ára afmæli
á þessu ári.
Birgir hefur unnið lengi að flugmálum, eða frá þvi árið 1952. Þá
var hann ráðinn sem umboðsmaður Flugfélags íslands i Kaupmannahöfn
og var hann þar i sex ár. Næstu sex ár þar á eftir vann hann sem yfirmaður
millilandaflugs Flugfélags Islands og hafði þá aðsetur i Reykjavik.
Eftir 12 ár i þjónustu Flugfélagsins hætti hann þar störfum og tók til við
fasteignasölu og ýmis önnur störf. En ekki hvildi hann sig lengi frá flug-
málastörfunum og tveim árum siðar hóf hann störf sem forstjóri SAS hér á
landi. Þvi starfi hefur hann gegnt sleitulaust þar til hann söðlaði um fyrir
skömmu.
Við litum inn hjá Birgi á skrifstofu hans i Sólarfilmu fyrir skömmu og
röbbuðum við hann skamma stund.
Hótelin hafa breytt
miklu
„Nú hefur þú starfaö lengi aö
feröamálum, Birgir. Hefur ekki
margt breyzt frá þvi þú hófst
störf hjá Flugfélaginu áriö
1952?”
„Jú, það er óhætt að segja aö
hér hafi orðiö á miklar breyt-
ingar og vil ég m.a. þakka þaö
uppbyggingu hótelanna hér á
landi. Hótel á borö viö Hótel
Sögu og Loftleiöahóteliö geröu
okkur þaö kleift aö taka viö
feröamönnum I auknum mæli.
Tökum sem dæmi allar þær ráö-
stefnur sem hótelin gera okkur
kleiftaö halda hér. An góöra hó-
tela heföu Nixon og Pompidou
ekki getaö haft fund sinn hér og
ekkert heföi getaö orðiö úr
skákeinvfgi þeirra Fishers og
Spasský. Báöir þessir viöburöir
voru landi og þjóö ómetanleg
kynning.
Þaö er einnig ýmislegt sem
gerist hér á landi og laöar hing-
aö feröamenn. Til dæmis mætti
nefna Surtseyjargosiö, gosiö á
Heimaey og Þorskastriöiö.
Aróöursgildi þessa fyrir landið
verður vart metíö i peníngum
og miöar þaö allt aö þvi, aö
draga Island fram i sviösljósiö.
Fjöldi ferðamanna vill kynnast
landinu, þar sem allt þetta hefur
gerzt, en án hótelanna væri
þetta tómt mál að tala um. Nú,
ef úr þvi verður aö flugfélögin
hér kaupi breiöþotur til milli-
landaflugs, eins og til tals hefur
komiö, þá eykur þaö enn press-
una á þaö aö viö komum okkur
upp góöum hótelum”.
Hótel á sumrum — hús-
næði skólafólks á vetr-
um.
„En höfum viö fjárhagslegt
bolmagn til aö byggja upp hótel,
Margir vilja búa I hótelum þar sem einungis er boöiö upp á fyrsta
flokks þjónustu...
...aörir kjósa aö hafa meö sér tjöld og svefnpoka og feröast upp á
eigin spýtur, öllum óháöir.
sem aöeins eru nýtt yfir sumar-
timann, en standa siöan auö
mikinn hluta ársins?”
„Island er ekkert einsdæmi
meðal annarra norölægra landa
hvaö þetta áhrærir. 1 okkar
heimshluta er túrisminn virk-
astur á sumrin. Þar kemur inn I
dæmið bæöi veðurfar og orlof
almennings, sem gerir þaö aö
verkum aö hótelin nýtast mest
yfir sumartimann.
En ef viö ætlum aö halda uppi
flugsamgöngum milli Islands og
annarra landa, er ég hálf
smeykur um aö gera þurfi stórt
átak i skipulagningu hótelmála
hér á landi.
Vandinn I sambandi viö nýt-
ingu gistirýmis mætti leysa á
þann hátt, aö komið yröi upp
húsnæöi, sem hægt væri aö nota
fyrir ferðamenn á sumrin og
skólafólk á veturna.
A hverju hausti kemur hingaö
fjöldi fólks utan af landi, til þess
aö sækja skóla i höfuöborginni.
Stór hluti þessa skólafólks hýr-
ist I lélegu afgangshúsnæöi,
vegna þess húsnæöisskorts sem
hér er. Mér þykir eiginlega
furðulegt aö engin hreyfing
skuli vera meðal skólamanna og
þeirra sem starfa aö feröamál-
um um aö leysa þennan vanda I
sameiningu.
Fundar- og samkomusalir
nemenda gætu veriö ráöstefnu-
salir, Iþróttasali mætti nota fyr-
ir smá sýningar og þannig'
mætti lengi telja. Þetta eru
gagnkvæmir og sameiginlegir
hagsmunir þessara tveggja
hópa og væri síöur en svo úr
vegi aö leysa vandann á þennan
hátt”.
Rólegt umhverfi og
þjóðfélag
„Hvernig telur þú ísland
standa sig i feröamannasam-
keppninni við önnur lönd?”
„Islenzka þjóöin er þaö smá,
aö fjárhagslega séö getur hún
ekki staðist samkeppni" viö
stærri þjóöir. En Island hefur
upp á margt aö bjóöa framyfir
önnur lönd. Landiö sjálft, eins
og þaö er, reynist bezta auglýs-
ingin. Margir Ibúar miö- og suö-
ur Evrópu eru orönir þreyttir á
þvi aö vaöa sandinn á baö-
ströndunum og vilja reyna eitt-
hvaö nýtt. tsland heillar þá meö
sinni viöáttumiklu náttúru, ró-
lega umhverfi og siöast en ekki
sizt hinni þjóöfélagslegu ró.
Viösvegar erlendis rikja miklar
pólitiskar deilur, til dæmis f
löndum eins og Portúgal, Spáni,
Italiu og á Irlandi, sem öll hafa
verið og eru enn vinsæl feröa-
mannalönd. Ég held aö fólk fari
frekar aö leita burt frá þessum
erjum og á friösælli staöi. Þaö
er án efa þessi pólitiska ró hér á
landi sem á eftir aö laöa til sin
ferðamenn f siauknum mæli á
komandi árum, hvort sem okk-
ur likar betur eöa verr”.
„En höfum viö nægilegt fjár-
magn til aö mæta öllum þeim
kröfum sem aukinn feröa-
mannastraumur kemur til meö
aö gera?”
„Þessari spurningu er ekki
fljótsvaraö en vissulega þurfa
forráöam. aö taka þaö meö I
Birgir Þórhallsson á skrifstofu sinni hjá Sólarfilmu.
STRAUMUR FERÐA-
MANNA TIL ÍSLANDS
A EFTIR AÐ AUKAST
reikninginn, hversu mikiö það
er sem þarf aö fjárfesta I fyrir
feröamenn eingöngu. Vantar
okkur ekki sundlaugar, náms-
mannaheimili sem veriö geta
hótel á sumrum og betri vegi
um landiö, hvort heldur hingaö
koma margir erlendir feröa-
menn eöa ekki? Hér er ekki ver-
ið aö tala um aö byggja upp rán-
dýr lúxushótel — stór hluti
þeirra feröamanna sem hingaö
koma gera ekki kröfur til slíks.
Sambúðin yfirleitt góð
„Nú hefur þú unniö lengi hjá
erlendu flugfélagi hér á landi.
Hvernig finnst þér sambúðin viö
innlendu flugfélögin hafa geng-
iö?”
„Ég myndi segja aö sambúöin
hafi verið mjög góö fram til
þessa, ef frá eru talin fyrstu
misserin eftir aö ég hóf störf hjá
SAS. Þá gætti nokkurs
ágreinings milli SAS og Loft-
leiöa, en hann var aðeins mál-
efnalegur og varö sem betur fer
aldrei persónulegur.
Þó er ógurlega mikiö
starf enn óunnið viö aö efla
samstarf þessara félaga. Þaö
hafa margoft verið ræddir
möguleikar á samstarfi, en
fram til þessa hefur ekki fundizt
á þessu nein viöunandi lausn
fyrir báöa aðila. Island hefur til
dæmis algera sérstöðu hjá SAS,
sem aöeins flýgur hingaö til
lands tvisvar I viku. En pressan
á SAS um aö auka flugferöir til
tslands á eftir aö veröa meiri.
Þeir eru sifellt fleiri, bæöi al-
menningur og stjórnmálamenn,
frá Skandinaviu sem fara vilja
hingaö til lands. Margir þeirra
skilja ekki hvers vegna aöeins
eru farnar svo fáar feröir hing-
aö, þegar SAS flýgur mun oftar
til annarra mun fjarlægari og
ólikari landa.
Byrjuðu með 18
skuggamyndir
„Og nú ertu farinn aö starfa
af fullum krafti hjá Sólarfilmu.
A hvaö leggiö þið mesta áherzlu
I sambandi viö feröamenn.”
„Þaö hefur komiö á daginn aö
feröamenn sækjast mjög mikiö
eftir myndum af náttúru lands-
ins, eldgosum og öörum nátt-
úruhamförum. Þegar viö stofn-
uðum fyrirtækiö Sólarfilma
fyrir 15 árum vorum viö meö 18
litskuggaihyndir á boöstólum.
Nú í dag höfum viö upp á milli
500-600 mismunandi geröir aö
bjóöa. Mest er af skuggamynd-
um og póstkortum, en einnig
ýmsir litlir minjagripir, sem
feröamenn sækjast mjög eftir.
aö kaupa. Þegar viö byrjuöum
meö þessar örfáu skuggamynd-
ir óraöi mig ekki fyrir þvi aö
þetta yröi svona stórt i sniðum.
Mér datt ekki i hug aö fólk vildi
kaupa alla þessa smáhluti sem
við framleiöum núna.En fyrir-
tækið stækkaöi fyrr en varöi.
Þegar aöstæöur höguöu þvi
þannig, aö ég þurfti aö taka al-
gerlega viö þvi, sá ég aö þaö var
of stórt til aö skipta meö ööru
starfi — þannig aö ég hætti hjá
SAS og fór alveg yfir til Sólar-
filmu.” AV
Landið sjálft, eins og þaöer, reynist bezta auglýsingin. Margir Ibúar mið-og suöur-Evrópu eru orönir
þreyttir á þvi aö vaöa sandinn á baöströndunum og vilja reyna eitthvaö nýtt. island heiliar þá meö
sinni viöáttumiklu náttúru, rólega umhverfi og slöast en ekki slzt hinni þjóöiélagslegu ró.