Alþýðublaðið - 29.03.1978, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 29. marz 1978
7
Hann var ritstjóri
„Afríka og Asfa
í dag” f Moskvu:
,,Afríkustefna Sovét
er andstæd hagsmun-
— Stefna Sovétrikjanna i málefnum Afriku er al-
gerlega ósamræmanleg hagsmunum fóiksins þar.
Sovét flytur þangað herbila og napalmsprengjur i
staðinn fyrir plóga og þekkingu.
Sá sem mælir þessi orð, veit nákvæmlega hvað
hann er að segja. Hann hefur verið félagi i flokki
Bresnevs í 15 ár og ritstjóri hins opinbera sovéska
timarits ,,Afríka og Asia i dag”. Hann heitir
Arkadij Bolischuk, 48 ára og hefur verið visað úr
landi i Sovét.
Arkadij Bolischuk yfirgaf Sovétrikin fyrir 6 mán-
uðum. Hann var orðinn „óæskilegur borgari” i
Sovét, þ.e. illa séður af yfirvöldum. Allt i einu kom
jákvætt svar við fjögurra ára gamalli umsókn hans
um að flytjast úr landi og Bolischuk fékk vegabréfs-
áritun til ísraels, þrátt fyrir að hann i raun kærði sig
ekki um að flytjast þangað. Þetta var gert til þess
að stimpla hann „sionista” i augum Sovétborgar-
anna.
um fólksins”
Hann ræðir um þann tima sem
tók hann að sjá í gegn um þjóðfé-
lagskerfi Sovétrikjanna.
A meðan á námsárunum i
Moskvu stóð varð fyrsti árekstur
tmyndar og raunveruleika.
Marxisminn sem kenndur var við
háskólann var kenndur sem bók-
stafstrú, en ekki sem visindaleg
kenning til að nota lstarfi,að þvi
er honum og nokkrum félögum
hans fannst. Hann veit um stú-
denta sem risu upp gegn ein-
hverjum þáttum istefnuflokksins
á meðan á námi stóð og þeir hurfu
undantekningarlaust úr háskól-
anum og voru sagð-
ir vera annaö hvort „hættir i
skólanum” eöa „veikir”. A þeim
tima velti Arkadij þessu ekki
frekar fyrir sér.
Sáning með engu útsæði
1 umræðuhóp i háskóladeildinni
hóf hann umræðu um þær aðferð-
ir sem beitt er við samyrkjubú-
skapinn i sovéskum landbúnaði,
en það hefði hann ekki átt að
gera. Þegar hann ætláði að taka
próf sin árið 1954 var hann
skyndilega ekki i stakk búinn til
þess oghann þurfti að ganga lengi
manna ámillii skrifræðisbákninu
áður en tilskilin leyfi voru veitt.
Þrátt fyrir þetta var hann þó álit-
inn áfram stuðningsmaður
stjórnvalda, fjandmaður „hinna
óánægðu” og hatursmaður
Vesturlanda.
Ólikt flestum stúdentum fór
hann af fUsum og frjálsum vilja
tilstarfa Uti i sveit að loknu námi,
á stað sem heitir Kostroma við
Volgu, þar sem hann aðstoðaöi
við að byggja upp dagblaö á veg-
um Komsomol (samtök ungra
stuðningsmanna Bresnjev-
flokksins). A þessum tima gekk
hann einnig i flokkinn.
— Raunveruleikinn utan við
borgartakmörk Moskvu var allur
annar en ég haföi gert mér i hug-
arlund. Þar sá ég eins ljósa mynd
af arðráninu á sovéskri alþýðu og
menn geta yfirleitt fengið. Ariö
1957 var ég til dæmis serídur i 10
daga ferð til að fylgjast með sán-
inguaðvori til á samyrkjubúi. En
þar var ástandið á þá lund, að
bændafólkið átti ekki mat og ekk-
ert útsæði til að sá.
Logið i fyrsta sinn
— Þegar ég kom til baka á rit-
stjórnina, þá sagði ég aö okkar
hlutverk ætti fyrst og fremst að
vera það að reyna að koma
bændafólkinu til hjálpar, en ekki
að rita litaðar greinar um bU-
skapinn. En ritstjórinn sagði nei.
Þar sem landbúnaöur gekk vel —
opinberlega — i öörum landshlut-
um, þá var hann einnig i góðu
gengi i Kostroma. Mér var skipaö
aö skrifa grein um dráttarvélar-
ökuþór sem hugsaði vel um
dráttarvélina sina og gættí þess
aöhUn væri ætið i góöu ásigkomu-
lagi. Þar laug ég i fyrsta sinn.
— Ég trUði þvi innra með mér
að Sovétrikin væru ennþá brjóst-
vörn friðarins og væru það afl
sem gæti komið i veg fyrir nýja
heimsstyrjöld.
— Eftir tveggja ára starf við
Komsomol-blaðið var ég rekinn.
Ég hafði skrifað grein i „Litera-
turnaja Gazeta” um þrjá léleg-
ustu rithöfunda héraðsins. En þá
vissi ég ekki að þeir voru góðir
vinir flokksritarans i Kostroma,
sem siðar varö landbUnaðarráð-
herra i sovétlýðveldinu RSFSR.
Undir smásjá KGB
— Kunningjar minir hættu að
heilsa mér á götu, þar sem þeir
óttuðust að vera settir i samband
við mann sem nú var undir eftir-
liti KGB — öryggislögreglunnar
alræmdu. Ég sneri aftur til
Moskvu, en þar vissi nú hver
maður á ritstjórnum blaðanna að
ég var „grunaður”. Ég fékk alls
Kostroma var ekki undantekning
heldur regla.
— Með aðstoð persónuiegra
sambanda fékk ég meðmæli tii
starfa á timaritinu „Afrika og
Asia i dag” sem gefið er Ut af
vináttustofnun og — nefndum
fyrir samstöðu með fólkinu i
Afriku og Asiu, samtökum sem
skipuleggja sambönd við öli
Sovétholl öfl i þessum álfum.
— Eftir þriggja ára starfvar ég
skipaður ritstjórnarfulltrúi, sem í
reynd var ritstjórastaða viö tima-
ritið. Það átti vel við mig að
skrifa greinar um t.d. kynþátta-
kúgunina i Suður-Afriku, greinar
sem stönguðust ekki á við mina
eigin afstöðu og vitund. En I
hverri grein og hverri bók var
mér uppálagt að geta um afstöðu
flokksins og rikisins til hvers
máls.
— Ég skrifaði til dæmis for-
málsorðað bók um Ródesiu eftir
Per Wastberg. Eftir að ég yfirgaf
Sovétrikin, hvarf þessi bók úr
búðum þar. Nafn manns sem hef-
ur „strokið” úr landi, má ekki
sjást i þvi sem þar er gefið út eða
selt, jafnvel ekki í formálsorðum.
— En lifið lék við mig og ég fór
að skrifa greinar i Izvestija,
Pra vda og koma fram sem frétta-
skýrandi um afrisk málefni i
sjónvarpinu. En þetta var sjálfs-
blekking. Ég fór að sjá hvernig
linur lágu i stefnumunstri Sovét-
rikjanna.
Við studdum aðeins þær frelsis-
hreyfingar i Afriku sem studdu
Sovétrikin. Aðrar hreyfingar átti
að fordæma. Khadaffi i Lýbiu,
sem i lok siðasta áratugs var
stimplaður andkommúnisti og
trúlaus ofstækismaður er nú orð-
inn „mikill byltingarmaður” i
sovéskum fjölmiðlum.
1 sðvéskum fjölmiðlum er idi Amln I Gganda ýmist kallaður góður
eða slæmur, allteftir þvi hvaða afstöðu hann hefur tekið til afskipta
Sovétrikjanna af málefnum Afrikuþjóða.
„Khadaffi I Lýbiu var stimplaður trúlaus ofstækismaður fyrir 10 ár-
um i Sovét, segir Arkadij Bolischuk.
Hann hcfur skoðað valdakerfi i Sovét innan frá. Hernám
Tékkóslóvakiu fyllti bikarinn hjá honum.
Sér-geymsla
staðar neitun um starf og aðeins
fyrir persónuleg tengsl fékk ég
vinnu á blaði fyrir blinda, „Lif
hinna blindu”. 1 eitt ár gat ég ekiö
um i Sovétrikjunum til að viða að
mér efni í blaöið. Þá uppgötvaði
ég að það sem ég hafði séö i
Npmeiri i Súdan, Idi Amin i
Úganda ogSiad Barre i Sómaliu
hafa allir gengið i gegn um ham-
skipti — yfirleitt til hins verra —
allt ef tír þvi hvernig stefna þeirra
gagnvart Sovétrikjunum hefur
verið.
— Ekki aðeins fjölmiðlar
Vesturlánda voru álitnir „and-
sovéskir”. Leiðtogar lands mins
hafa einnig neyöst til þess að
stínga undan eldri árgöngum af
sovéskum ritum og sumir ár-
gangar fást ekki til aflestrar i
Sovét. A blaðinu minu var sér-
stakt læst herbergi þar sem eldri
árgangar voru geymdir.
— Hernám Tékkóslóvakiu varð
dropinn sem fyllti bikarinn. Frá
þvi sá atburöur gerðist gat ég
ekki fengið mig til þess að leggja
orku i starf mitt. Ég hætti að um-
gangast vini mina þar sem ég
gat ekki verið ærlegur i garð
þeirra. Það gat jafnvel verið
hættulegt fyrir þá að umgang-
ast mig. Arið 1974 sagöi ég
upp störfum og hætti, en
gekk i þess stað i neðan-
jarðarhreyfingu þá sem berst
fyrir auknum mannréttindum,
en þekktustu baráttumenn i
röðum hennar eru Andrej
Sacharov og Jurij Orlov. Ofsa-
fengin undirokun kristinna gerði
það meðal annars að verkum að
ég gekk til liðs við þessa hreyf-
ingu og i dag er ég kristínn.
Innilokaður
— Nú hófst ofcóknaraldan fyrir
alvöru. Ég var tekinn og læstur
inni i Lefortovo-fangelsinu sem
KGB starfrækir i Moskvu.
Ættíngjar minir fengu heimsókn-
ir KGB-manna sem þóttust vera
„blaðamenn frá APN
(Novosty)”.
— 1 dag finnst mér það vera
mitt höfuðhlutverk aö vara fólk i
Evrópu við Sovétrik junum. Þetta
riki er i öllu sinu eðli árásar-
gjarnt. Þvi er stjórnað af mafiu
sem veröur að berjast fyrir þvi
að lifa eða deyja ella.
— Trúleysi i marxisma þeirra
er augljóst, þegar maður t.d. les
veggblöð út um allt sem á
stendur: „Kenningar Lenins eru
ódauðlegar”. Hver kenning á sér
fæðingardag, þróun og dauða, svo
er einnig um kenningu Lenins.
Á bandi ísraels?
— Stefna Sovétrik janna i Afriku
hefur afhjúpaðþau. Hún er i and-
stöðu við hagsmuni rikisins.
Alþýðan þarfnast plógs og þekk-
ingar, en Sovét lætur af hendi
rakna herbila og napalmsprengj-
ur. Ef það á eftir að verða nauð-
synlegt, þá munu Sovétrikin
ganga i bandalag nieö ísrael. Það
er eðli hvers heimsvaldasinnaðs
stórveldis að hafa eins mikil og
viðtæk áhrif og mögulegt er.
Rammafturhaldssamar og
fasiskar stjórnir eru engin hindr-
un fyrir bandalagi við Sovétrikin.
—- Hjá sovéskum leiðtogum er
allt framsækið sem styður Sovét-
rikin, en allt afturhaldssamt sem
er andstætt Sovét.
Hafið gát á Sovétrikjunum!
Það er það sem ég vil tala um, en
blaöamenn hafa alltaf mestan
áhuga á persónunni mér. En ef til
vill nær boðskapur minn eyrum
einhverra.
(Endursagt úrGnistan)
-ARH