Vísir - 07.06.1969, Qupperneq 9

V í S IR . Laugardagur 7. júní 1969.
9
Lesendur
□ Kalda stríðið í
sundlauginni.
Það er naumast þeir halda,
þessir herrar i Sundlauginni 1
Laugardal, að við séum mikil
hraustmenni, sem við og við
drepum þar fæti niður. Það er
eins og það sé eitthvert lífs-
spursmál aö halda vatninu sem
næst frostmarki, að minnsta
kosti í grunnu lauginni.
Þetta hefur orðið til þess, að
ég get ekki lengur farið meö syni
mína ofan í laugina, en verð þess
í stað að láta nægja að fara með
þá í heita kerið! Hvernig væri-
nú að stilla þessu ögn í hóf?
Barnakarl.
□ Við eigum heimt-
ingu á því að vita
um launin!
í framhaldi af blaðaskrifum
um óheiöarleika sýslumanna og
annarra opinberra embættis-
manna ríkisins langar mig til að
spyrja. Hvað hafa forstjórar
Sambandsins í mánaðarlaun og
hvaða fríðindl hafa þeir? Emb-
ættismenn ríkisins, sem kraf-
izt er háskólaprófs af, hafa hæst
ca. 23—25 þúsund krónur á
mánuði. Meðan skattborgarinn
er neyddur til að greiða hundr-
uð milljóna á ári í niðurgreiðsl-
ur á landbúnaðarafurðum, sem
Sambandið og kaupfélögin eru
söluaðilar að, eigum við hvorki
meira né minna en heimtingu
á þvf að fá að fylgjast með laun
um þessara manna, engu siður
en ríkisstarfsmanna. Það hefur
mikið verið talaö um skuldir
Sambandsins við bankana, og
er skýringin sú, að viö greiðum
ekki nægilega mikið í skatta!
Hvers er krafizt af þessum
mönnum?
Ung húsmóðir.
□ Auðvitað hækkar
mjólkin!
Mjólkin hefur hækkað. Það
vita húsmæöurnar. Ég held jafn
vel að viö getum talizt heppin
meðan hún hækkar ekki enn
meira. Dreifingar- og sölukerfi
Samsölunnar er vægast sagt
brjálæðislegt. Það vita húsmæð-
urnar. Það er lítið sem ekkert að
gera í mjólkurbúðunum eftir há
degið. Það vitum viö húsmæö
urnar. En flestar búðirnar eru
alla daga yfirfullar af starfsstúlk
um. Eingöngu „dýrustu" horn
borgarinnar koma til greina fyr
ir mjólkursölu. Ekkert annað er
nógu gott. Það vita Samsölu-
menn! Kaupmenn hafa boðizt til
að selja mjólkina úr. matvöru-
verzlunum sínum, án viðbótar-
álagningar. Það vita húsmæðurn
ar. Við húsmæðumar erum
aldrei spurðar um eitt eða
neitt. Þáð gæti ef til vill haft
f för með sér einhvern „óþarfa
spamað", sem Samsalan kann
ekki við. Nei nei hækkum mjólk
ina, aukijm kostnaðinn enn
meira og drepum okkur í volæði.
Ein, sem vill spara.
HRINGIÐ í
SÍMA1-16-60
KL13-15
^ísir hefur gert tilraun tii að
rannsaka og áætla tekj-
ur þjóðarbúsins af komu er-
lendu skemmtiferðaskipanna
hingað til lands í sumar. Mun
reynt að gera grein fyrir þeirri
áætlun í stuttu máli, en taka
verður vara við þvf, að slík
áætlunargerð er mjög vanda-
söm, og næstum útilokað, án
heppni, að komast að alveg
réttri niðurstöðu. Er það eink-
um vegna þess, hve rannsókn-
ir í þessum efnum eru Iitlar
hér og því úr litlu að moða.
Tökum sem dæmi eitt skemmti
ferðaskip, sem hingað kemur
með um 550 farþega. Gerum
ráð fyrir, að skipið dvelji hér
tæpan sólarhring. Aö morgni
komudags eru farþegar fluttir
í land, og þaðan liggur leið
flestra í skoðunarferðir, austur
á Þingvöll, ef um lengri dvöl
er að ræða, með viðkomu i
Hveragerði. Ef til vill og í lang
flestum tilfellum fær ferðafólk-
iö sér hressingu á leiðinni og
komið er til Reykjavíkur um
eftirmiðdaginn. Þá er tekið til
við að fara í minjagripaverzlanir,
og margir eyða þar hundruöum
króna. Hér er að langmestu leyti
eða öllu leyti um íslenzkar vörur
að ræða.
□ Misjafnlega
eyðslusamir.
Þess er hér að geta að ferða-
menn eyöa hér mjög misjafn-
lega háum upphæðum. Fer þaö
nokkuð eftir þjóðernum að
sjálfsögðu, skipin sem hingaö
koma eru með farþega, sem
hafa misjafnar tekjur. Sumir
farþeganna kaupa lítið sem ekk-
ert, þó í land fari, skoða sig
aðeins um, og af þeim eru eins
og gefur að skilja litlar tekjur.
Samkvæmt því sem næst verð
ur komizt má ætla að beinar
gjaldeyristekjur af 'hverjum
ferðalang nemi 1200—1500 kr.
Meðaltalið dregst verulega nið-
ur vegna þess hluta farþeganna,
sem litlu eða engu eyöa. Þeir
sem í land koma og fara í
skoðunarferðir og verzla í minja
gripaverzlunum eyða aö því er
áætla má allt að 2000 krón-
um að meðaltali.
En á hverju er þessi áætlun
byggð? Jú, f henni er matur,
kaffi, laun bifreiðastjóra (f lang
ferðabifreið eða leigubifreið),
Iaun le-ösögumanns, og eyðsla
ferðamanns til minjagripakaupa.
Ef við tökum lægri töluna, 1200
krónur, verða beinar tekjur af
komu 9500 íerðamanna 11,4
milljónir króna. Við þetta má
svo bæta hafnargjöldum skip-
anna 20, sem nema lauslega á-
ætlað um 2 milljónum króna,
þannig að þarna eru komnar
13,4 millj. króna.
Skemmtiferöaskip hafa mjög
fjölmennar áhafnir og á skip-
unum er áhöfnin yfirleitt
fjölmennari en farþegamir.
Langmestur hluti áhafnar-
innar kemur í land hér, dvel-
ur skamman tíma, en eyðir yf-
irleitt miklu. Ef við gerum ráð
fyrir 100 króna eyðslu á hvern
skipverja, verða tekur af
verzlun áhafnarinnar um 1 millj.
Nýtum
við öll
• ' f
tækifærin ?
. : - t ‘ ‘
□ Innan skamms er von á fyrsta skemmtiferða-
skipinu hingað til lands. Gert er ráð fyrir því,
að í ár komi hingað til lands um 20 erlend skemmti-
ferðaskip, og má gera ráð fyrir því að farþegar með
þeim séu um 9500 talsins. Þá má reikná með að
samtals séu áhafnarmeðlimirnir á þessum skipum
liðlega 10 þús. talsins. En hver eru áhrif af komu
þessara skemmtiferðaskipa á þjóðlífið? Erum við
þess meðvitandi, að hvert skip færi okkur kannski
milljón krónur í beinar gjaldeyristekjur í 1. lið, þ.e.
án beinna margföldunaráhrifa af þessurti tekjum,
er þæi fara út í þjóðfélagið og hafa þar margföld
áhrif? Eða erum við þess meðvitandi, að árlega
missum við ef til vill af milljónum króna vegna
framtaksleysis okkar sjálfra vegna þess hve hug-
myndasnauðir við erum yfirleitt og Vegna þess
hve lítið við hagnýtum okkur vilja férðamanna til
að kaupa eitthvað sniðugt, eitthvað frumlegt, eitt-
hvað, sem ekki er alls staðar á boðstólum?
' -r - —<:/■■ ■■<■' ■ ■ m rm
. mm,, •*- ,i

1
’&m

Skemmtlferðasklpið Griþsholm í Reykjavíkurhöfn.
króna, ef viö reiknum með aö
fjöldi þe rra sé 10 þús. Samtals
eru því beinar gjaldeyristekjur
um 14,4 millj. króna. Tala þessi
er sízt of há, að öllum líkind-
um of lág, en vel má við hana
notast, a. m. k. til viðmiöunar.
Það verður ekki of ítrekað.
að hér er um beinar gjaldeyris-
tekjur að ræða, sem síðar. gefa
p'-iklu meira af sér, er þær
kornast út í hringiðu efnahags-
lífsins og verka örvandi meó
margföldum áhrifum á éfnahag
fjölda manna.
□ öplægður akur.
En höfúm við fullnýtt okkar
möguleika til að afla okkur
tekna af komu erlendra ferða-
manna hingað? Þeir sem til
þekkja, telja að hér sé að veru-
legu leyti um óplægðan akur
að ræða. Okkur vantar fyrst og
fremst frumlegheit í vörum
okkar, svo og mun meiri sölu-
mannshæfileika. Það eru margar
sögurnar um það, hvemig út-
lendingum hefur til tekizt í
þessum efnum. Fræg er sagan
um írska kaffið (Irish coffee),
sem margir kannast e. t. v. við
frar selja það sem það hafi
verið þjóðardrykkur þeirra um
aldaraðir, og langflestir ferða-
menn, sem til írlands koma
kaupa þar einn bolla af írsku
kaffi, á 1 dollar. Færri vita ef
til vill að hugmyndin’ er aðeins
um 20 ára gömul og einhver
hugvitssamur náungi í írlandi
fékk þessa hugdettu. Talið er að
írar fái um 2 milljónir Banda-
rtkjadala á ári (um 176 millj.
króna) f béinar gjaldeyrlstekjur
af sölu „írska þjóðardrykksins“.
Gætum við ekki dottið niður á
ámóta hugmynd? Við vitum að
íslenzk frímerki, eru víðfræg
fyrir fegurð. Væri kannski
möguleiki á að prenta sýnis-
hom af ísl. frímerkjum á vand-
aðan pappír, og selja t.d. í frí-
höfninni í Keflavík á t.d. 1 doll-
ar? Ef vel tækist til gætum við
kannski selt 300 þús. slík kort
á ári og allir geta reiknað tekj-
urnar af slíku. Sumir hafa bent
á sölu á hveravatni í strýtu-
mynduðum dósum. Vatnið væri
sagt vera úr Geysi, og helzt
mætti ekki opna dósina! Fróðir
telja, að hluturinn megi ekki
vera of dýr, en heldur ekki ó-
merkilegur og óvandaður, held-
ur frumlegur og tákni eitthvað
sérstakt, íslenzkt. Það væri
verðugt verkefni að efna til hug-
myndasamkeppni um þessi efni,
efalaust kæmi margt nýtilegt út
úr slíkri samkeppni. sem myndi
veita landsmönnum ómælanleg-
ar tekjur.
□ Vantar fríhöfn?
Bent hefur verið á að tilfinn-
anlega vanti fríhöfn fyrir feröa-
langa á erlendum skemmti-
ferðaskipum. Ef til vill myndi
fríhöfn auka söluna og eyðslu
' ferðamanna hér, en þar sem
gera má ráð fyrir, að hluti var-
anna, sem þar eru seldar, séu
erlendar, og jafnvel mikill hluti
þeirra, er vandasamt að segja
til um bein tekjuaukandi áhrif
fríhafnar. Þá mætti ef til vill
gera ráð fyrir, pð salan í fri-
höfninni myndi draga úr sölu
í minjagripaverzlunum, en erf-
itt er að segja til um þaö á þessu
stigi málsins, þar sem rann-
sóknir eru ekki fyrir her.di,
nema mjög takmarkaðar.
En hvaö um það, komið hefur
f ljós, að beinar gjaldeyristekjur
Islendinga af komu erlendra
skemmtiferöaskipa hingað til
lands má áætla rúmlega 14
milljónir króna, og ef til viU
liggja tækifæri, sem myndu
gefa af sér milljónir til viðbótar
ónotuö. Gera þarf skipulega at-
hugun á.þessum málum, og á-
ætlanir. urn aðgerðir, ef raun-
hæfar þykja, en málin mega
ekki dragast, það er of dýrt.