Vísir - 04.11.1969, Blaðsíða 8
8
V i S1 R . Þriójudagur 4.
- ii/d9i
VISIR
Ctgefandi: Reykjaprent h.t.
Framkva mdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjów: Jónas Kristjánsson
Aðstoöarritstjóri: Axe) Thorsteinson
Fréttastjðri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Símar 15610. 11660 og 15099
Afgreiösla: Aðalstræti 8. Sími 11660
Ritstjóm; Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 165.00 á mánuöi innanlands
1 lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
Jafnrétti sparifjár
j£kki er langt síðan skattamál voru í slíkum ólestri
hér á landi, að fyrirtæki hefðu almennt orðið gjald-
þrota, ef þau hefðu talið rétt fram til skatts. Nú hefur
reglum verið breytt þannig, að skattbyrði fyrirtækja
er léttari og í betra samræmi við afkomu þeirra. Um
leið hefur eftirlit með skattframtölum verið hert veru-
lega, eins og öllum er kunnugt. Hvort tveggja er mik-
il framför.
En það vantar enn töluvert á. Skattareglur á ís-
landi eru enn að ýmsu leyti frumstæðari en í ná-
grannalöndunum. Það kemur fram í tveimur mikil-
vægum atriðum. Annars vegar letja skattareglurnar
menn til að leggja fé í atvinnurekstur. Hins vegar get-
um við að óbreyttu ekki tekið þátt í Fríverzlunar-
bandalaginu, vegna þess að íslenzkur atvinnurekstur
er ofskattaður miðað við erlendan.
Samkeppni fyrirtækjanna við bankana um fé er
mjög erfið. Sparifé í bönkum er yfirleitt skattfrjálst
sem eign og vaxtatekjurnar eru sömuleiðis skattfrjáls-
ar. Hins vegar .eru hlutabréf skattskyld eign og sömu-
leiðis verða rtienn að borga skatt af arði þeirra. Að
vísu er það venja um allan heim að skattleggja bæði
hlutafjáreign og hlutafjárarð, en það er hins vegar
sjaldgæft, að sparifé sé skattfrjálst. Og þetta misræmi
veldur því, að engum dettur í hug að leggja fé í fyrir-
tæki, arðsins og eignarinnar vegna.
Verzlunarráð lagði til á nýafstöðnum aðalfundi
sínum, að hlutabréf og skuldabréf hljóti sömu skatt-
meðferð og sparifé eða spariskírteini ríkissjóðs og
að sama gildi um vexti og arð af þessum eignum. Enn-
fremur, að skattfrjáls arðgreiðsluheimild félaga verði
hækkuð úr 10% í 20% og að 10% arðgreiðsla verði
skattfrjáls hjá hluthöfum, en það jafngildir nokkurn
veginn vöxtum á sparifé.
Virðast þessar tillögur sanngjarnar, þar sem afar
ósennilegt er, að sú stefna verði tekin upp að gera
sparifé skattskylt. Það væri mjög fróðlegt að láta
rannsaka, hve mikio tekjur hins opinbera mundu
rýrna af þessum sökum, því að það þarf að sjálfsögðu
að bæta sér það upp með öðrum hætti. Það er erfitt
að standa gegn því, að sparifé verði jafnrétthátt, hvort
sem það liggur í sparisjóðsbókum eða hlutabréfum.
Magnús Jónsson fjármálaráðherra sagði í fjár-
lagaræðu sinni, að nú væri unnið að því að kanna
þessi mál með tilliti til þess, að stuðlað verði að aukn-
ingu eigin fjármagns fy'rirtsékja með því að örva al-
menning til þátttöku í atvinnurekstri, og ennfremur
að kanna, hver sé skattaleg aðstaða fyrirtækja hér
á landi miðað við fyrirtæki í öðrum löndum Fríverzl-
unarbandalagsins. Sagði Magnús það vitanlega vera
forsendu þess, að íslenzk fyrirtæki hafi samkeppnis-
grundvöll á hinum sameiginlega markaði, að skatta-
lega sé ekki verr að þeim búið en í samkeppnislönd-
unum. Niðurstöður athugunarinnar eiga að koma
fyrir áramót, og rtiá vænta endurbóta í framhaldi
af því.
Andrés hjá líkani af bílageymslubrautinni. Færikeðjumar sjást í láréttu brautarhlutunum,
einnig bílabakkarnir, sem fara í gegnum op, niður í neðanjarðarrás t. d. og upp aftur eftir
hringfæribrautinni, sem sést innan á brautarhlutanum til vinstri.
— ný uppfinning
til aö leysa bilastæðavandamálið
^kuþórar borgarinnar kannast
vel viö þaö vandamál aö
finna stæöi fyrir bílinn sinn á
mesta umferðartímanum, í miö-
hiuta borgarinnar. Einnig getur
það reynzt eins erfitt að koma
bílnum út af stæöinu aftur,
meö aðra bíla þvers og kruss í
kring.
Þó er bílastæöavandamálið
hreinustu smámunir hér ennþá
miöað við aðstöðuna erlendis.
Meö þeirri óskapa framleiðslu
varanlegra hluta, sem fram fer
í heiminum fer geýmsla þeirra.
um lengri eöa skemmri tíma að
veröa æ meira vandamál.
Geymsla bíla er þar engin und-
antekning.
Andrés Gunnarsson, vélstjóri
hefur fyrir Iöngu komið auga á
þessi vandræöi að finna hentugt
bílastæði og hefur komið með
sína lausn á þessú vandarníi;.
Var skýrt stuttlega frá bíla-
geymslubraut hans f blaðinu, í
gær.
Hefur Andrés unnið aö þess-
ari uppfinningu sinni, í átta ár,
og nú sótt um einkaleyfi á
henni.
— Með vaxandi bílafiölda og
auknu þéttbýli, segir Andrés,
hefur þörfin fyrir bílastæöi far-
iö vaxandi að sama skapi. Þar
sem landrými er of lítiö, hefur
oröiö að gera sérstakar bygging-
ar til aö geyma bíla, ofan jarð-
ar eða neöan. Er þá bílunum
venjulega ekið um bílageymsl-
una á venjulegan hátt að bíla-
stæðinu, en við það nýtist gólf-
rými bílagevmslunnar tiltölu-
lega mjög illa, þar sem aðeins
um_ y3 hluti þess er undir bíln-
um en % hlutar fara í akbrautir
og annaö.
Aðaltilgangur uppfinningar-
innar er bílageymsla af nýrri
gerö þar sem aðkeyrslubrautum
að bílastæðunum er sleppt, en
bí’astæðin sjálf færast til líkt og
á færibandi. Þannig fæst betri
nýting gólfrýmis. Annar tilgang-
ur upofinningarinnar er bíla-
fíevmsia, sem er svo fyrirferöar-
lítil, að henni má með auðveldu
móti koma fyrir, þar sem ekki
væri hægt aö koma fyrir venju-
legri biiageymslu, t. d. í húsa
sundum og á baklóöum, þar
sem rými er takmarkað.
Uppfinningin er hringfæri-
braut í lóðréttum fleti og hefur
þann eiginleika að færa hlutina
allan hringinn, þar sem venju-
leg færibcnd flytja hlutina aö-
eins í eina stefnu.
Tækiö samanstendur af tveim
ur samhliða færikeöjum, og
milli þeirra hvila bílamir á bökk
um, sem hengdir eru upp með
stöngum, sem pendúlar í keðj-
umar. Má líkja bílageymslu-
brautinni við parísarhjól og
koma bílabakkarnir í stað sæt-
anna.
Svo að samlíkingunni sé hald-
ið áfram, þá er parísarhjólið í
lofti eingöngu en bílageymslu-
brautin verður að hluta í lofti
og að hluta í jörðu niðri, en í
götuhæö fara bílarnir inn í bíla-
bakkana og úr þeim aftur.
Uppfinninguna má hagnýta á
margan annan hátt en til
geymslu bíla, þar sem hún er
hringfæribraut. Hringfæribraut-
ina má nota til ýmiss konar
gevmslu, t. d. bókageymslu, efn-
isgeymslu ýmiss konar og auk
þess til venjulegs flutnings.
Þegar talið berst aö fram-
leiðslukostnaðinum segir Andr-
és, að framleiðsla á bílageymslu
brautinni komi varla til greina
nema sem fjöldaframleiðsla.
— Bílageymslubrautin getur
oröið það ódýrasta tæki sem
völ er á til þessara nota, í fram
tíðinni. Það veröur ekki pláss
fyrir annað. Þetta er alveg for-
takslaust framtíðarspursmál og
ekki margar aðrar lausnir fyrir
hendi.