Vísir - 06.05.1970, Blaðsíða 2

KvIKmyncraTiacrsTn r cannes,
þessi árlegi stórviðburður i kvik-
myndaheiminum, hófst um síð-
ustu helgi og eins og venjulega
rí'ktj mikil eftirvænting meðal á-
hugamanna um kvikmyndir fyrir
hátíðina.
Þá tjalda kvikmyndaframleiö-
endur því^sem þeir eiga til, og
margar nýjar myndir gefur þar að
lfta f fyrsta sinn á hvíta tjaldinu,
en mest er eftirvæntingin eftir
niðurstöðu dómnefndarinnar, sem
ræður verðlaunaveitingum.
Enn hefur lítið frétzt af hátíð-
inrii annað, en blaðamönnum mun
hafa fundizt fullmikil leynd hvíla
hjá sýningara.ðilum yfir þeim
myndum, sem þeir ætluðu að
leggja fram til kynningar. Eina
myndin, sem þeir fengu að
glugga í, áður en til aðalkynning-
arinnar kom, var bandarfska
myndin „M.A.S.H.", sem vakti
óskipta hrifningu þeirra. Enda
eru framleiðendur myndarinnar
bjartsýnir um að hún muni afla
híim gullverðlauna hátíðarinnar.
„Blóðið flýtur í myndinni, en
•það er blóð listarinnar, sem flýt-
ur“, segir danskur kvikmynda-
gagnrýnandi um myndina. „M.A.
S.H. er slíkt blóðbað, að spraut-
andi slagæðarnar f „The Wild
Bunch“ minna á sakleysislegan
leka f eldhúskrana f samanburði.
En hún er gamanmynd, og slær
Marx-bræðrum alveg við, hvað
viðkemur gríni og glensi. Samt
er þetta kuldalegt gaman, og
spaugsyrðin, sem ollu hlátri á
miðri sýningunni, verka ekki
Kvikmyndin M.A.S.H. vekur mikla athygli
á hátibinni i Cannes — jbo/cor g'ómlu
hetjustriðsmyndunum út i myrkur
lengur sem glens, þegar myndin
er á enda — heldur eins og ís-
köld vatnsskvetta.“
Þessi einkennilegi titill mynd-
arinnar segir ekki mikið, og dreg
ur vissulega ekki að sér athygli
manna, eða vekur löngun þeirra
til þess að sjá hana. Hann er í
framburði einkennilega keimlíkur
enska orðinu „smash“, sem þýðir
að mölbrjóta, en myndin brýtur
aliar hefðir og venjur við fram-
leiðslu striðsmynda. Hún er svo
alger andstæða viö hina venju-
legu her- og hetjudýrkunarvellu,
eins og við mátti reyndar búast
af leikstjóranum Robert Altman,
og líka höfundi kvikmyndahand-
ritsins Ring Lardner Jr., sem báð
ir eru dyggir fylgismenn blá-
kalds raunsæis. Reyndar er titill
inn skammstöfun af orðunpm
„Mobile Army Surgical Hospital",
sem eftir orðanna hljóðan mundi
þýðast „Hreyifanlega skurðsjúkra-
hús hersins“ en af því má átta sig
á því, aö efni myndarinnar fjall
ar um læknisstörf á framlínu f
styrjöld.
En myndin *byrjar þar sem
venjulegar hetjustríðssögur enda.
Bardögum er lokið. Þó ekki þeim
bardögum, sem læknar heyja
yifir mannaleifunum, er þyr-
ilvængjurnar flytja þeim af víg-
stöðvunum. Ólíkt öðrum stríðs-
myndum heyrast aðeins tvö skot
út alla myndina, og þá eru það
aðeins startskot á æfingum langt
að baki framlírturinar........
Myndin fjallar um atburöi
(skáldaða) í Kóreustyrjöldinni.
Fljótt á litið viröist sem sjúkra
húsið sé mannaö brjálæðingum
eingöngu. 1 skurðaðgerðatjaldinu
dýfa læknarnir höndum sínum
sýknt og heilagt í blóðtjarnir og
innyflaflækjur, á meðan þeir til
finningalaust láta sér um munn
fara setningar eins og: „Færðu
brjóstin á þér frá hjúkrunarkona!
Ég sé ekkert fyrir þeim.“ Eöa:
„Klóraðu mér á nefinu ungfrú
Smith, áður en ég byrja að saga
þennan fót af.“
Fyrir aðgerðir, eftir aðgerðir og
jafnvel meðan aðgerðir standa
yfir eru þessir læknar niðursokkn
ir í samræður um kynlíf — og
stundum verklegir þátttakendur í
þessu uppáhaldsumræðuefni
sínu. Þess á milli hvolfa þeir í
sig viskíi og kampavíni.
En allt þetta skilst mönnum á
myndinni, að sé aðeins huliðstjald
þeirra, sem þeir draga milli sín
og sársaukafulls sannleika stríðs-
ins. Aðeins á einu sviðj leyfa þeir
skilningarvitunum að sía boð-
um kringumstæðurnar inn á vit-
und skynseminnar, og það er
þegar björgun mannslífs stendur
yfir.
Mannslíf er þaö eina, sem þess
um herlæknum er dýrmætt.
Stríðið og allt annað umstang
þess er aðeins brjálæði, sem þeir
snúa baki við. Með sjálfsöryggi
sérfræðingsins, sem veit sig ó-
missandi, hirða þeir litið um her-
aga og venjur, en gera það eitt,
sem þeim sjálfum sýnist. Þeirra
vegna má yfirmaðurinn 'gefa fyr-
irmæli og setja reglur alveg eins
og hann hefur Iöngun til, en þeir
taka það mátulega hátíölega.
Enda gefur hann allt upp á bát-
inn, þegar augu hans opnast fyr-
ir því, að þaö, sem hann skrifar
með bleki á pappír, vinna hinir
í blóði — mannsblóði. Harin dreg
ur sig í hlé í tjaldi sínu með
hjúkrunarkonu og kampavíns-
kassa.
Yfirhjúkrunarkonan, ungfrú
Houlihan, elur eirinig á draumurn
um að halda gamaldags aga á
hjúkrunarkvennaliöinu, þar til
hún og trúvilltur majór finna
hvort annað í munaði kynlífsins.
Starfsfólki öllu til óblandinnar
skemmtunar berast hljóðin frá
þeim samfundi í gegnum hátalara
kerfi sjúkradeildarinnar I hvern
krók og kima og til hvers manns
eyra. Fyrir bragðið fær hún gælu
nafnið „Glóðarvarir", og allir
agadraumar gufa upp.
Þetta sama hátalarakerfi gegn-
Læknarnir verða aðhætta í miðju pókerspili, er komið er með særða til MASH, en ekkert virð-
ist þvi til fyrirstöðu, að þeir haldi áfram samræðum um uppáhaldsumræðuefnið, kynlífið, með-
an hendur þeirra hræra í mannsblóði og innyfla-flækjum.
Hanna (Sally Kellerman) dreymir um að reisa aftur við gamla
góða heragann meðal læknaliðsins í MASH, en þegar sjálf drottn-
ing siðgæðisins stígur þannig niður úr þyrilvængju, er hætt við,
að lítið slái á kynþrá soltinna hermannanna.
ir miklu hlutverki í myndinni,
því að allan tlmann — jafnvel
á örlagarikustu augnablikum,
undir skurðaðgerðum upp á líf og
dauða — glymja I því kaiflar úr
meistaraverkum, sem fjalla „um
okkar hraustu hermenn ..o.s.
frv., en í þessu uinhverfi verkar
slík orðanotkun fáránlega hlægi
leg.
Síðasta tilkynningin sem
glymur I hátalarakerfinu í kjöl-
far áróðurs um bætt siðgæði o.
s. frv. (sem einnig er jafnfárán-
Iegt og talið um hraustar hetjur)
hljóðar á þá lund, aö næsta dag-
skrá til skemmtunar starfsliðinu
sé sýning bráðskemmtilegrar
gamanmyndar, „M.A.S.H.", þar
sem Elliott Gould, Donald Suther
land og Sally Kellerman fari með
aðalhlutverkin. Með þessu loka-
atriði skipa höfundur og leik-
stjóri myndinrii á bekk méö öðru
fáránlegu, sem þeir sjálfir alla
myndina út hafa á svo átakanleg
an hátt dregið miskunnarlaust
fram í dagsljósið, og tefla vogað
ir allri alvöru myndarinnar í
hættu i þessum síðasta brandara.
Kvikmyndagagnrýnendur allir,
sem átt hafa þess kost að sjá
þessa mynd, hafa hver af öðrum
fallið fyrir henni. Handbragð
leikstjóra og handritahöfundar
þykir hrein snilld, sem njóti sín
vel í ágætisleik Elliott Gould og
Donalds Sutherlands. Elliott
Gould nýtur engrar frægðar hér,
en hefur aflað sér mikils álits í
USA fyrir leik sinn í myndinni
„Bob & Carol & Ted & Alice“,
svo að þar vestra eru menn hætt
ir að geta þess, að þar sé um að
ræða fyrrverandi eiginmann Bör-
bru Streisands. Donald Suther-
land er frá Kanada og munu
menn minnast hans hér úr kvik-
myndinni „The Dirty Dusin." 1
Leikstjórinn Robert Alltman
var flugstjórj á sprengjuflugvél í
seinni heimsstyrjöldinni, og ku
það hafa átt ekki svo lítinn þátt 1
þvi, hve vel honum tekst að
gæða myndina raunveruleikablæ
og bægja á brott hinum gðmhi
hetjutmyndunum manna úr striðs
atburðum, og færa viðburðina úr
hetjuskýjunum niður á jörðina.
1 M.A.S.H. hafa friðarsinnar
öðlazt nýtt og gott vopn í baráttu
sinni gegn hervæöingu og striðs-
brölti.