Vísir - 19.05.1970, Blaðsíða 7

VtS'IR . Þriðjudagur 19. ihaí 1970.
. cTPÍenmngarmá!
Óiaíur Jónsson skrifar um leiklist:
Þjóöleikhúsiö:
Malcolm litli og barátta
hans gegn geldingúnum.
Leikrit í þremur þáttúm
eftir David Halliwell
Þýöandi: Ásthildur Egilson
Leikstjóri: Benedikt Árna-
son
Leikmynd: Birgir Engilbérts
T eikrit David Hatliwells um
Malcolm iitla og styrjöld
hans við geldingana bendir bæói
fram og aftur 'í tímann. Ótvirætt
bendir. þaö aftur til stjóynmála-
hreyfinga þriöja og fjórða ára-
tugsins í Evrópu, til listnema
nokkurs sem upp var að alast i
Vínarborg á árunum fyrir fyrri
heimsstyrjöld.. En einnig má
segja aö það bendi fram á Viö
til stúdentaóeiröa og uppreisna
síðustu ára í Evrópu og Amer-
íku. Þannig skoöaö fær leikrit-
ið pólitíska aukamerkingu,
harla íhaldssama, sem er. jafn
veruleg fyrir því þótt óþarfi
sé aö ætla að hún :sé tilætlun
höfundarins. Þáð er bara heim-
urinn sem hefur breytzt á þeim
fáu árum sem liðin eru síðan
leikur hans kom fyrst fram.
Ti/Talcalm litii jgerist í smá hóp
eða klíku íistnema í þrezk-
um smábæ, Huddersfield, á ein-
um einasta vikutíma. En á
þessu þrönga sviði dregur leik-
urinn reyndar mikla sögu sam-
an, lýsir í hnotskurn upþhafi og
þróun pólitískrar múghreyfing-
ar sem .harin skýrir jafnharðan
sálfræðilegri skýringu undir-
máismanna þeirra sem hreyfing
una vek-ja. Eftir þessum haétti
eru allir frumdrættir slíkrar
sögu furðuiega skýrt dregnir
í ieiknúm: upphaf hreyfingar-
iAnar í bernskum draumórum
og ófuilnægju, þróun hennar
með áróðri og sefjun til ógn-
arstjórnar og beinha ofbeidis-
verka. Þar er' þráður leiksins
rofirrn. . Hverjum og einum á-
horfanda er auðvelt, enda harla
nærtækt, að setja hann í miklu-
, staerra mannlegt og félagslegt
jfsarjihengi, sjá í honum ímynd
langrar 'pólitfskrar . sögu sem
enn sér ekkjv aldeilis .fyrir endt'
ann á.; .En þðssi 'merking eðá
aukamerking leiksins fær giidi,
verður veruieg fyrir það hve
nærtækur og verulegur annar
efniyiður leiksins er, lýsihg ung-
mennanna 'úr listskólamyn og
andrúmsins þeirra í milli. Leik-
urinn um Malcolm litla er ungra
manna leikur, og hann er aö
mjög veru.legu leyti „léikur‘‘ í
hversdagslegri merkmgu þess
orðs. Drengirnir i leiknum
„leika sér“ að hugmyndum, orö-
um og æöi pólitískrar byltingar-
hreyfingar, en leikur þeirra er
alla tíð á mörkum veruleikans,
vits og óvits, og verður reyndar
að veruleika, harla nöturiegum,
í þvf eina atriði þar sem- ytri
heimur brýzt inn tií þei.rratmeö
suiikunni Ann, sem' torunn
Magnúsdóttir leikur mjög snyrti
lega. Misþyrming og nauðgun'
hennar er tilfinningalegur há-
punktur ieiksins Ðg skiptir
sköpum, verður til að færa
,,draum“ eða ,,íeik“ drengjanna
■ niður á jarðneskt og mannlegt
svið, tengja saman hin tvö plön
hans.
gn mestu varðar sem sé aö
takist að ieiöa unglingana
í leiknum trúveröuglega fyrir
sjónir, bæði orð og æði þeirra.
Og það virðist mér að takist
merkilega vel í Þjóöleikhúsinu:
ótvírætt hefur leikhúsiö á síð-
ustu árum á aö skipa fjölbreytt-
'um og dugandi hóp ungra leik-
ara þó hann notist því satt að
segja einkennilega illa frá degi
til dags. Það er líka mesti mun-
ur að sjá Benedikt Árnason gefa
sig að verkefni eins og þessu
sem hann skilur og kann tökin
á heldur en uppgerð og faisi:
„hátíðarsýningar" eins og Marð-
ar Valgarðssonar. Hefur verk-
efni hans þó engan veginn ver-
ið auðvelt úrlausnar. Þó ekki
væri annað gerir svið og salur
Þjóðleikhússins kröfu til leiks og
leikenda um áö fylla sviðið, ná
aftur í salinn sem örðugt gæti
reynzt aö uppfylla og oröið til
að drepa leiknum sjálfum á
dreif. Ætla mætti að aliur efni-
viður þessarar sýningar, bæði
ieikurinn og leikendur, nyti sín
til muna betur í minna húsi, á
aukasviði slíku sem Þjóðleik-
húsið þóttist einu sinni ætla að*
reka í Lindarbæ. En þó þetta sé
rakið hér er sannleikurinn sá
aö aðstaða sýningarinnar í Þjóð-
leikhúsinu varö engan veginn til
að spilla henni. Þótt hlaup og
stökk og önnur umsvif leikenda
á sviðinu væru á köflum með
mesta móti, eftir hætti Bene-
dikts, urðu þau aldrei til að
rjúfa ramma sjálfs leikritsins, '
'en þvert á móti fékk þróttur
og fjör hinna ungu ieikara rúm
-Vv-
.
ÍS-b .
. s ... '

m
•'A
■ " v "V V- : : •■ " : , . - - . váá'
' ■ M ■
£ ■:.;,
. - ■ ., ., .. ,.■■
.
Þórhallur Sigurðsson.

Þórhallur Sigurösson, Káko: Waage, Siguröur Skúlason og Þórunn Magnea í hlutverkum sínum.
asas ®;e ®0 « « o s «. a •.»••• •»»'® ® ■«'• ••••••••••••••••••••••••<
til að njóta sín. Mest á leikur-
inn að sjálfsögðu komið undir
meðförum aðalhlutverksins,-Mal
colms Scrawdyke sem er að
heita má órofið á sviöinu alla
þá þrjá tíma sem sýningin
stendur. Það er að ég hygg til
lofs en ekki lasts um sýninguna
að bezt naut Þórhaliur Sigurðs-
son sín í hlutverkinu þar sem
hann naut návista og atfylgis
félaga. sinna, Sigurðar Skúlason-
ar og Hákonar Waage, á svið-
inu. Þar tókst honum raunveru-
lega að sýna fram á og gera
ljósiifandi, án allra aukalegra til
burða, ,,demóniskt“ vald hans,
hins „fædda foringja“ sem
hvorki getur lifað né þrifizt, er
revndar ekki til án fylgismanna.
Sama hvert stefnt er: forustan
er a-llt. Þórhaliur hefur áður sýnt
sig efhilegan ieikara, en er að
sönnu alveg óreyndur ennþá.
Varia er hægt að áfellast hann
þó að hann réði mrklu síður við
að iýsa Malcolm einum á svið-
inu, „bakhlið“ eða ■ „innra
manni“ foringjans, feimni og
einmanaleik hans sem er að snú-
ast upp í geðviilu — en vera
má að einmitt í þessum atriðum
hafi Þórhallur goldió hins víða
svíðs, notið hlutverksins betur
í meira návígi viö áhorfendurna.
Hvað sem þessu líður er frum-
raun hans í hlutverki Malcoims
giæsilega af hendi leyst. Það
sem á vantar hlutverkiö er fyrst
og fremst til marks um þroska-
leiöir leikarans á komandi ár-
um.
'IYJalcolm litli er skopleikur um
hið alvarlegasta efni. Alv-
ara er að s'önnu jafnan nær,
eins og jafnan i góðum gaman-
leikjum, en það er galsinn sem
ræður leiknum og notfærist
bezt í meöförum Þjóðleikhúss-
ins. Og fleirj en Benedikt Árna
son njóta umskiptanna frá há-
tíð tii hversdags í ieikhúsinu.
Hákon Waage, Iaus úr viðjsm
Hvitanesgoðans, hefur áreiöan-
lega ekki gert annað betur en
hiutverk sitt i þessum leik, hins
fædda fylgismanns foringjaps.
Og Gislj Alfreðsson gengur í
endurnýjun lifdaganna í hlut-
verkj „skáldsins“ hinni kátleg-
ustu mannlýsingu sem byggist
allan timann á raungildum sál-
fræðilegum skilningi eins og
reyndar önnur hlutverk og leik
urinn allur. Hann er fótfesta
skopsins, ávísun á verulelkann
að baki leiksins. Vera má að
þessi mót séu. gleggst í hlutverki
Sigurðar Skúlasonar, hinu þakk
látasta í leiknum, einfeldnings-
ins sem einn hefur til að bera ó-
brjálaða skynsemi í hópnum.
Auk Gísla er Sigurður líklega
reyndastur leikari í höpnum,
vaxandj maður með hverju
hlutverki en hefur engu
gert jafn-góð og leikin skil
sém þessu. Þeir hafa báö-
ir, Sigurður og Gísli, tiltekin
„númer“ eða atriði að „brillj-
era“ í og leysa þau.báðir fjarska
vel af hendi. En það er hópvinna
þeirra allra á sviðinu sem ber
uppi ieikinn og af henni stafar
gildi sýningarinnar: bendir til
þess sem mögulegt er áð vinna
í leikhúsinu þegar áhugi, vilji,
, metnaður er fyrir hendi.
T eiknum var prýðilega vel tfek.
ið í leikhúsinu tiltakanlega
fáskipuðu. Satt aö segja viröist
sýningartíminn þannig valinn að
leikhúsið geri sér svo sem enga
von um aðsókn að leiknum. Það
væri skammarlega fariö ef rétt
reyndist. Fyrir minn smékk er
Malcolm litli skemmtilegasta og
áhugaverðasta leiksýning vetrar
ins í Þjóðleikhúsinu, sönnun
þess að þar er þrátt. fyrir allt
að vaxa upp ung kynslóö sem
einhvers er megnug. Það væri
bágt ef hún biði lægri hlut í
stríði sínu við geldinga sljóleika
og venjufestu, aiþýðlega show-
stefnu leikhússins. Þvi veitir
sannarlega ekki aif atfylgj ungs
fólks, nýrri upplyfting eftir sinn
ömurlega afmælisvetur.
•«»«»<
>•••*••••»••••*• ••••••••••••• •••« • • oi>*« ••» • •♦••
|