Vísir - 14.08.1970, Blaðsíða 8

VlSIR . Föstudagur 14. ágúst 1970.
¥ÍSIR
Oígefan li Reykjaprent tif.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri • Jónas KristjánssoD
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsla • Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjór.T Laugavegi 178 Sími 11660 Í5 línur)
Áskriftargjald kr 165.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda hf.
Haustkosningar
gíðan það varð kunnugt, að Jóhann Hafstein for-
sætisráðherra hefði látið svo ummælt, að hann vildi
ekki útiloka þann möguleika, að kosningar til Al-
þingis yrðu í haust, ber það mál mjög oft á góma,
þar sem menn hittast. Nú hafa báðir stjórnarflokk-
amir ákveðið að héfja með sér formlegar viðræður
um þingrof og nýjar kosningar í haust. Niðurstöðu
þessara viðræðna mun ekki langt að bíða. Búast
flestir við, að hún verði sú, að haustkosningar fari
fram og þá líklega í októberlok, nokkrum mánuðum
áður en kjörtímabilið rennur út.
Sú hugmynd er raunar ekki ný, að rjúfa þing og
efna til kosninga í haust. Marga rekur eflaust tninni
til þess, að eftir borgarstjórnarkosningarnar í vor
komu strax upp um það háværar raddir í Alþýðu-
flokknúm, að slíta stjórnarsamstarfinu, en afleiðing
þess hefði að sjálfsögðu orðið þingrof og nýjar kosn-
ingar, eins og Hörður Einarsson, formaður Fulltrúa-
ráðs Sjálfstæðisfélaganna sagði í ræðu sinni á fundi
ráðsins h. 10. þ. m. Engin ástæða er til að ætía, að
þeir, sem þessar kröfur gerðu í vor, hafi skipt um
skoðun síðan, og líklegt er talið, að þeir ráðamenn
Alþýðuflokksins, sem þá töldu kosningar ótímabær-
ar, muni nú orðnir þeirrar skoðunar, að eðlilegt sé að
kjósa í haust.
Það er fullvíst, og kom m. a. fram í fyrrnefndri
ræðu Harðar Einarssonar, að innan forustuliðs Sjálf-
stæðisflokksins er sú skoðun ríkjandi, að rétt sé að
efna til kosninga á hausti komanda. Og þar sem ráða-
menn beggja stjórnarflokkanna eru þarna að því er
öezt verður vitað á sama máli, má gera ráð fyrir að
ilkynningin komi bráðlega og undirbúningur átak-
inna hefjist. Hann mun raunar vera hafinn hjá sum-
im, a. m. k. hefur Þjóðviljinn ekki farið dult með
að síðustu dagana, að viðbúnaður væri þegar mik-
'1 í þeim herbúðum.
Ólíklegt verður að telja að stjómarandstæðingar
bregðist illa við ákvörðun um haustkosningar, eins
oft og þeir hafa krafizt þingrofs og kosninga síðustu
árin. Það var ekki langt liðið frá síðustu.Alþingis-
kosningum, þegar þeir fóru að heimta nýjar. Ann-
ars er ógerlegt að vita upp á hvaða loddaraskap þeir
kunna að finna.
Sjálfstæðismenn eiga ekki að þurfa að óttast kosn-
ingar. Undir stjórnarforustu flokksins í heilan ára-
tug hefur þjóðin lifað mesta velgengnis- og framfara-
tímabil sögu sinnar, enda þótt um stund syrti í ál-
inn af orsökum, sem engri ríkisstjórn hefði verið unnt
að kom? í veg fyrir. En það var jafnvel ekki hvað
sízt þá, sem Ijóst varð, hvers samhent ríkisstjórn
undir traustri og viturlegri forystu er megnug. Með
réttum efnahagsráðstöfunum, sem fyrirfram var vit-
að að verða mundu óvinsælar, sumar hverjar, tókst
að sigrast á erfiðleikunum og halda í horfinu unz
aftur brá til bjartari og betri tíða.
Walter Scheel og Andrei Gromyko komust aö merkilegu samkomulagi.
etta hefur gerzt svo að segja
þegjandi og hljóöalaust.
Þaö virðist koma flestum á ó-
vart. AHt í einu berast fréttir af
því austan frá Moskvu, að Rúss-
ar og Vestur-Þjóðverjar ha'fi
undirritað griðasáttmála.
Fyrstu viöbrögö og umsagnir
eru, að þessi atburður muni
marka TÍMAMÓT í sögu Evr-
ópu, já f sögu alls heimsins. En
hitt greinir menn nokkuð á um
til hvers þau tímamót muni
leiða, hvernig sá heimur morg-
undagsins munj verða sem nú
er að hefjast. Menn tala um
að- ntT-'-k'é byrjáð '•tíýtr'títtfdbil
sátfa og 'friöar. Rússar muni nú
loksins taka upp einlæga vin-
samlega sambúð við Vestur-
Evrópu. En ef til vill er samn-
ingurinn þá uim leið upphaf
þess, að Atlantshafsbandalagið
verði leyst upp og Bandaríkja-
menn hættj þar meö afskiptum
af Evrópu. Þá mun mörgum
sortna fyrir augum. -Atlantshafs-
bandalagið er mikill burðarás i
lífsviðhorfum fjölda mánns, sem
kominn er á miðjan aldur. í hug-
myndum þeirra kanri nú að líta
svo út sem með þessum nýja
samningi sé verið að ofurselja
Rússum alla Evrópu. Það er
hægt að ímynda sér og setja
upp hugmyndaK'kingar um hin-
ar ótrúlegustu afleiðingar af
þessarj samningsgerð, kannski
hefur hann í för með sér að
Berlínar-vandamáliö verði leyst
og allt Þýzkaland sameinað í
kapitalistískt rfki með lýðræðis-
legri stjóm, sem gerir síðan
bandalag við Rússland, er verði
voldugasta bandalag og kraftur
f heiminum. En það má á hinn
bóginn Ifka fmynda sér, að með
hinum nýju friðsamlegu sam-
skiptum muni bæði Sovétrfkin
og Efnahagsbandalag Evrópu
eiflast stórkostlega með aukinni
iðnaðarframleiðslu, tæknilegri
aðstoð, útflutningi og viðskipt-
um sfn á milli.
Rússar hafa vissulega mikla
þönf fyrir þá frábæru tæknilegu
þekkingu sem Vestur-Evrópa
býr yfir, og Vestur-Evrópa hefur
mikla þörf fyrir þann risastóra
markað og hin margvíslegu ó-
þrjótand; hráefni og raforku,
sem hin vfðlendu Sovétríki búa
yfir. Það má því vel vera, að
með þessum samningi séu þess-
ir tveir aöiljar að bianda saman
reytum sínum og hagsmunum
báðum til eflingar og lífskjara-
bóta.
j^angt aftur í aldir hefur sam-
starf Þýzkalands og Rúss-
lands verið mikilvægt hugtak í
alþjóðamáfum. Og eitt helzta
einkenni þess hefur verið að
það var talið beinast gegn þjóð-
unum vestast í Evrópu. Frakkar
hafa jafnan verið mjög fjand-
samlegir slíkri bandalagsmynd-
un, vegna þess að slíkt efldi
Þjóðverja um of. Sameinað
Þýzkaland með Rússland að baki
sér hefur verið eins og martröð
í augum Frakka og talið ósigran-
legt. Englendingar höfðu Ifka
alltaf hom f síðu þess, vegna
þess að þeir álitu, að Þjóöverj-'
ar yrðu allsráðandi f Evrópu.
Þeir töldu sér hagfelldast, að
Frakkar og Þjóðverjar væru allt-
af sem jafnastir, svo ekkert eitt
veldi gæti myndazt eða orðiö
ailsráðandi á meginlandinu.
Það var í slfku samstarfi sem
Rússar og Prússar ákváðu forð-
um að afnema Pólland og skipta
því milli sín. Þaö var einnig í
slíku samstarfi, sem . loksins
tókst að yfirbuga Napoleon
hinn mikla. Það var í slfku sam-
starfi — með hinum fræga
Rapallo-samningi 1923, sem
Rússum og Þjóðverjum, tveimur
hinum sigruðu og útskúfuðu
þjóðum eftir fyrri heimsstyrjöld-
ina tókst að rísa upp til nýrrar
alþjóðaviðurkenningar og kom
þá sem stundum áður felmtur
mifcið á Frafcka. Og það var
einnig með slfkum samningi
23. ágúst 1939, sem Hitler öðl-
aðist kraft til að ráðast út i
nýja heimsstyrjöld. Þá ákváðu
þeir sameiginiega Hitler og Stal-
in að skipta álfunni á milli sín,
færa út landamæri sín og inn-
lima eftir eigin höfði mörg þjóð-
lönd og víðáttumikil landsvæði.
Að sjálfsögðu er ékki um
neitt slíkt að ræða í þeim samn-
ingi, sem nú var undirritaður i
Moskvu 12. ágúst. Með honum
er ekki verið aö breyta neinum
landamæralínum, eða ákveða
innlimun með hemaðarárás og
ofbeldi. Þvert á móti er aðalat-
riði hans að viðurkenna, treysta
og halda fast við núverandi
landamæraskipun í Evrópu.
Þetta er sem sé, það sem kallað
er á alþjóðamáli, samningur
um „status quo“, um óbreytt •
ástand hvað landamæralínur á-
hrærir, en þar með er jafnframt
verið að fjarlægja spennu og
deiluefni, réttindi viðurkennd og
akurinn markaður til að koma
á heilbrigðri friðsaml. sambúð,
nánurn og víðtækum samskipt-
um milli Rússlands og Þýzka-
lands.
Jþað helfur löngum verið sagt,
að Rússland og Þýzkaland
hefðu þörf hvort fyrir annað,
eins og hjón. En alveg eins og
hjónabandiö er ekki alltaf ást-
sælt, heldur er barizt og köku-
kefli og diskar og föt fá að
fljúga, edns befur brostið á 1:
harðar rimmur millli þessara
tveggja þjóða, þar sem kastað
hefur verið ööru og meiru en
búsáhölflum, — fallbyssuskot-
um, sprengjum og eldflaugunv
Það var svo sem ekki um það aO
ræöa að það væri mikil ást miffi
þessara þjóða eftir síðustu
heimsstyrjöld, eftir að 20 milljón :
.ir Rússa höfðu látiö lífið í þeira
hroðalegasta styrjaldarrekstrt
sem þekkzt hefúr, — eiftir að
Hitler hafði reynt að framfylgja
þeirri stefnu sinni, að Rússum.'
skyldi útrýma úr Evrópu Ifkt og,
Indíánum í Ameríku. Á sóknar-
leið sinni inn austanvert Þýzka.
land á síðustu mánuðum stríðs-
ins hefndu Rússar svo fyrir með
hinum hryllilegustu ofbeldis-
verkum, drápu og pyntuðu sak-
Iausa borgara og nauðguðu kon-’
um, skutu og brenndu hús í 6-
slökkvandi hefndarþorsta.
Síðan ríkti um langt skeið
hatur milli þessara þjóða. Hvar.
vetna í rússneskum bókmennt-
um og blöðum hefur Þjóöverj-
um síðan verið lýst sem stríðs-
glæpalýð, og þegar viðreisn.
Vestur-Þýzkalands hófst, átti
hún einnig að vera fram-
kvæmd af gömlum striðs-:
glæpamönnum, kapitalískum,
arðræningjum og kúgurum.
Rússnesk skopblöð hafa einnig’
átt sinn þátt í aö viðhalda þess-.'
ari mynd af glæpahneigð þýzku
þjóðarinnar saman við atóm-
sprengjur og heimsvaldastefnu'
gulgrænna kapitalískra banda- t
rískra glæpahershöfðingja 1'
Pentagon.
|7'n svo urðu umskiptin í þessu,
þegar sá merkilegi atburð-
ur gerðist að þýzkit jafnaðar-
i menn unnu kosningasigur og
komust til valda með samstarfi
við Frjálslynda flokkinn. Willy