Vísir - 14.10.1970, Blaðsíða 2

-x
„Ég vona að
þið vinnið.“
Meg Whittle Whitcomb erfrú
í London sem þekkt er orðin fyr-
ir ritstörf sín, einkum vegna hót-
fyndni sinnar og frumleikh. —
Um daginn sagöi hún í blaða-
grein að hún væri „viss um að
fólk gæti ekki ímyndað sér hve
margar bandarískar húsmæður
ynnu heimilisstörfin á Evuklæð-
um“.
„Nýlega", heldur Meg áfifem,
„var ég að hreinsa til í bóka-
sikápnum m-ínum og rakst þá á
bók eftir Ann Landers. í þeirri
bók fjallar heill kafli um bré:
sem Landers hafði fengið frá
bandarískum húsmæörum sem
kváöust vinnh heimilisstörfin
naktar. Þær drægju gluggatjöldin
fyrir og tækju upp afþurrkunar-
klútinn um leið og eiginmaður-
inn væri farinn í vinnuna og
börnin í skólann. Ég las þennan
kafla aftur", segir Meg „og
mundi þá eftir úrklippu sem ég
á niðri í skúffu. Þá úrklippu tók
ég úr t/andárísku kvennablaði og
hljó’ðar hún svo: „Húsmóðir ein
í Ohio var morgun einn að setja
þvott sinn í þvottavélina niðri
í kjallara. Allt í einu datt henni
f hug að einnig væri þörf á aö
þvo baðslopp þann er hún klædd-
ist, svo hún smeygði sér úr hon-
um og fleygði honum lík'a í
þvottavélina. En þar sem mikil
gufa var í þvottahúsinu og hita-
rörin í loftinu því blaut og lak
af þeim, og hún með hárrúllur
á höfðinu, þá setti hún á sig
hjálm sem sonur hennar notaði
aetíð þegar hann fór með félög-
Stúlkan á myndinni heitir
Linda og hafði eitt sinn ættar-
nafnið Eastman. Hún er þarna
með dætrum sfnum og eigin-
manni. Þær heita Alice, sem er
eins árs og Hefather, sem er sjö
ára. Hún er þama nýkomin með
manni sínum, Pau-1 McCartney
um borð í farþegaskipið France.
Jú — Paul McCartney — þessum
úr The Beatles. Kamnizt þið við
það?
Hjónin eru þ'arna á leið til
Bandaríkjanná, föðurlands frúar-
innar, og mun þetta vera fyrsta
ferð þeirra þangað síðan þ*au
giftu sig. Linda vann áður 1 New
York sem Ijósmyndari, en þarf
víst ekki að vinna fyrir brauði
sinu þannig lengur. Og Paul? Jö,
hann hefur breytzt svolítið. Kfann
ski hjónabandið hafi haft þessi
áhrif á hann, en margur verður
líka borgaralegur með aldrirmm,
meira að segja F'aul McCartney.
Allar bækur Dostóievskís uppseldar
— furðulegt ástand 'i bókaútgáfu 'i Sovétr'ikjunum
um sínum að leika baseball. Svo
stóö hún þarna ber og með hjálm
inn á höfðinu og rótaði i þvottin-
um. Allt í einu heyrði hún þrusk
og hósta fyrir aftan sig. Hún
sneri sér við og sá mælalesturs-
mann frá rafveitunni horfa á sig.
Þau störðu hvort á annað um
stund. Loks sneri mælamáðurinn
sér við og sagði um leið og hann
gekk út um dyrnar: „Ég vona
að þitt lið vinni frú“.“
Sem Eiizabeth drottning nálg-
aðist hana, því örar sló hjartá
Christine Mair og loks stóöst hún
ekki mátiö, heldur þreif af sér
hattinn og fleygði honum aftur
fyrir sig og einnig fór hún úr
tópunni og sendi hana sömu leið.
Orsökin? — Jú, drottningin var
með nákvæmlega eins hatt og
M'air og kápur þeirra voru líka
oins. Þetta gerðist á mi'ðvikudag-
inn fyrir viku, er drottning-
in kom til Aberdeen 1 Skotlandi
að hitta konur úr Social Volunt-
ary Workers, sem mun vera eins
konar allsherjar slysavarná- og
Mknarfélag þeirra Skota.
Frú Mair kvaðst hafa keypt
kápuna og h'attinn í Aberdeen
fyrir 36 pund.
Kona ein, bandarisk, gekk ný-
lega inn í bókabúð í Moskvu og
bað um „eitthvaö eftir Dostó-
jevskí".
„Viö vorum hér með eina skáld
sögu eftir Dostójevskí fyrir
nokkrum vikum“, sagði af-
greiöslustúlkan, „en hún seldist
upp þegar i stað. Ég veit ekki
hvenær við fáum eitthvað eftir
hann aftur. Kannski eftir nokkrar
vikur, kannski eftir nokkra mán-
uði“.
Þetta samtal virðist útlending-
um eflaust næsta fáránlegt, og
enda fyllilega sambærilegt við
þaö og ef maður kæmi inn í
beztu bókabúðina í London og
fyndi þar ekki staf eftir Shake-
speare. Samt sem áöur er þannig
ástand ríkjandi i útgáfumálum
þeirra Sovétmanna.
Sovézkir lesendur kvartá stöð-
ugt um vandkvæði þau sem eru
á að finna bækur til að lesa.
„Það er jafnvel erfitt fyrir stúd-
enta að finná þær bækur sem
þeim eru uppgefnar sem náms-
efni“, sagöi einn háskólastúdent-
inn bandarískri blaðakonu ný-
lega. „Auðvitaö eiga márgar
menntaðar fjölskyldur ágæt bóka-
söfn sem safnazt hafa saman
gegnum árin, en stúdentum sem
ekki korrfa frá þannig fjölskyld-
um, veitist fjári erfitt að krækja
sér 1 bækur“.
Og þetta er undarlegt ástand í
landi sem stærir sig öðrum þjóð-
um fremur af að hafa útrýmt
ólæsi. Og einnig fyrir það, áð
sovézkir lesendur virðast hafa
meiri áhuga á góðum bókmennt-
um, sigildum bókmenntum, en
lesendur I V-Evrópu og Ameríku.
Bækur góöra rithöfunda selj-
ast jafnan upp á fyrsta degi eftir
að þær komb í bókabúðir. Ljóða-
bók Andrei Voznesensky sem ný-
lega kom út í 100.000 eintökum,
seldist upp á einum degi og
sama er jafnan að segja um sí-
gild bókmenntaverk.
Otlendur stúdent í Leningrað
frétti af því dag einn hð þá um
monguninn hefðu komið í einu
bókabúð borgarinnar nokkur þús
und eintök af „Karamazov bræðr
unum" eftir Dostójevskí. Hann
flýtti sér I búðina og kom þang-
aö rétt eftir hádegið. Þá var bók-
in uppseld.
Skortur á pappír.
Papplrsskortur mun vera ein
helzta ástæðan fyrir þessum bóka
skorti í Sovétríkjunum. Nýlega
skammaðist bókmenntatímaritið
Literatumaya Gazeta heilmikið út
af sóun á pappír sem fyrir hendi
væri, en greinilegt er að pappírs-
framleiðsla hefur eitthvaö orðið
útundan i áætlanapólitík stjórnar
innar, því Sovétmenn eru annars
vel settir hvað skóga snertir.
Meira en helmingur þeirra bóka
sem prýða hillur bókaverzlana
eru bækur um tæknimál. Og þær
bækur eru ekki sérlega aðgengi-
legar fyrir alþýöu manna, enda
ekki gerðar eins og mörg tækni-
rit á Vesturlöndum — eins konar
kennslubækur fyrir unglinga til
þess að auka skilning manna og
koma þeim á sporið, heldur er
um að ræða rit sem aðeins sér-
fræöingar eða námsmenn sem vel
á veg eru komnir, geta haft gagn
af.
Fjörug svartamarkaðsverzlun.
Ein er sú bókaútgáfa þó sem
stöðugt færist aukana, að sögn
fréttamanna sem um Sovétríkin
hafa farið nýlega, en það er út-
gáfa bóka þeirria sem kallast
„Samizdat".
„Samizdat“ kallast þær bækur
sem gefnar eru út ólöglega. Ann-
aðhvort vélritaðar upp og síðan
látn'ar ganga manna á milli eða
seldar á svörtum markaði, eða
þá þær eru prentaðar erlendis og
smyglað til Sovétríkjanna. Það
eru helzt bækur „bannaöra" rit-
höfunda sem þ'annig ná til les-
enda, nægir að nefna Solsénitsín,
en reyndar eru þeir orðnir fjöl-
margir rithöfundarnir sem þannig
koma verkum sínum á framfæri.
Nýjar bækur í bókfaverzlunum
kosta sjaldan meira en 2—3 rúbl-
ur en á svörtum markaði fer verð
bóka oft upp undir 100 rú'blur
og þar yfir.